مجوز حفاری و گودبرداری (Excavation Permit)

1- عملیات حفاری

گودبرداری به هر گونه شیار, حفره, کانال یا گودشدگی که بوسیاه برداشتن خاک از زمین بوجود آید گفته می شود.

در محوطه واحدهای صنعتی نقشه های راهنما برای نشان دادن مسیر لوله های دفن شده و زیرزمینی آب و گاز و بخار و همچنین کابلهای برق و مخابراتی وجود دارد. ولی تغییرات داده شده در تعداد و مسیر لوله ها و یا کابل ها در بعضی موارد در نقشه ها نیامده است. باید تغییراتی که به هنگام فاز ساخت داده می شود در مدارکی مرسوم به As built documents منعکس شود تا به هنگام تعمیرات و تغییرات احتمالی در آینده مسیرها به روز و مشخص باشند. از انجایی که متاسفانه در بسیاری از پروژه ها این دسته از مدارک تولید نمی شوند. به همین خاطر برای حفاری و کودبرداری باید موارد پیش بینی نشده را از لحاظ احتمال وجود لوله ها و کابل ها, مدنظر داشت.

موانع زیرسطحی شامل تسهیلات زیرزمینی, جریانات آبی, سطوح آب و زمین می باشد.

به طور مثال در بعضی مواقع در شهرها, حفاری یک اداره به تاسیسات دفن شده ادارات دیگر آسیب وارد می اورد.

در جهت پیشگیری از هر گونه حوادث و خسارات مالی و یا جانی به هنگام گودبرداری  و حفاری, باید در پشت فرم مجوز مربوطه, کروکی محل حفاری به صورت دقیق مشخص شود. قبل از امضای نهایی مسئول مربوطه باید واحدهای یوتیلیتی (آب, برق و بخار) و مخابرات نیز در جریان کار قرار بگیرند که به انها مجوز کار تکمیلی حفاری گویند.

در حالتی که عرض محل حفاری از عمق آن بیشتر باشد, به آن کانال و در غیر این صورت به آن گودال گفته می شود.

مقررات پروژه های ساخت و ساز موسوم به (RCP) خاک را به چهار دسته تقسیم می کند:

1- خاک نوع 1 خاکی است که کلنگ زدن در آن بسیار سخت بوده و یا عنوان «زمین سخت برای حفاری» شناخته می شود. مواد آن بسیار سخت بوده و بسیار شبیه سنگ می باشد. هنگام گودبرداری, دیوارهای گودال به صورت عمودی باقی مانده و هیچگونه رطوبتی از آنها تراوش نمیکند. اگر چندین روز پیاپی در معرض آفتاب قرار گیرد, بدون فروریختگی و شکاف باقی خواهد ماند. اگر در معرض باران یا هوا مرطوب قرار گیرد, لبه های گودال ممکن است دچار شکست شود. خاک نوع 1 از خاک سفت, رس یکپارچه و ذرات جامد تشکیل می شود.

2- در خاک نوع 2 کلنگ زدن و حفاری نسبتا اسان بوده و می توان بوسیله یک پل و یا حتی به سختی بوسیله دست آن را کند. دیواره می تواند برای مدتی کوتاه (در حد چند ساعت) ون هیچ گونه شکاف واضحی, باقی بماند. ولی اگر مدتی در معرض آفتاب و هوا قرار بگیرند به موازات خشک شدن خاک, شکاف ظاهر شده و گسترش خواهد یافت. این نوع خاک از نوع گل رس و ذرات با چگالی کم تشکیل شده است.

3- خاک نوع 3 در ساخت و سازها دیده می شود این نوع خاک می تواند به راحتی توسط یک بیل حفاری شود. خاک خشک, از روی انگشتان دست لیز خورده و به صورت عمودی پایداری ندارد. در صورت مرطوب بودن خواهد توانست برای دوره کوتاهی, ایستادگی عمودی داشته باشد. هرچند این نوع خاک بسرعت خشک شده و با ارتعاش حین عملیات گودبردری به صورت تکه های بزرگ یا کوچک به داخل محل حفاری فرو می ریزد. این نوع خاک شامل سنگ, مواد دانه ای شکل و رس مرطوب یا چسپیده می باشد.

4- خاک نوع 4 بدون هیچ گونه سختی تویط بیل هیدرولیکی حفاری می شود. به سادگی جریان پیدا می کند. می بایست از طرفین پشتیانی و نگه داشته شود تا بتوان به عمق موردنظر را حفاری نمود. خاک نوع 5 شامل رسوبات آلی حاوی رطوبت بالا, ریگ روان و رس لغزنده با رطوبت بالا می باشد.

گودبرداری به دو روش دستی و مکانیزه انجام می شود. گودبرداری یا در زمین های محصور ایجاد می شود که در این حالت بایداز شمعک استفاده کرد یا در زمین های باز که در این صورت رعایت شیب بسیار مهم می باشد.

2- انواع خطرات عملیات حفاری

انواع خطرات عملیات حفاری عبارتند از:

1- موانع سطحی

2- سایر خطوط و لوله های مجاور

3- راه های ورود و خروج

4- رفت و آمد وسایل نقلیه

5- خطر انباشت خاک و مصالح

6- ماشین آلات متحرک

7- خطر کمبود اکسیژن و تجمع گازهای سمی و اشتعال پذیر

8- تجمع آب

9- ساختمان ها و سازه های مجاور

10- خاک و سنگ های سست

11- سقوط

12- ریزش

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

مطالب مرتبط:

1. HSE در عملیات حفاری خشکی
2. چک لیست ایمنی در عملیات گودبرداری٬ حفاری و تمهیدات اولیه ساخت و ساز
3. دستورالعمل ایمنی گودبرداری