مبانی ارگونومی

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 33

مدرس: عسکری پور

تعریف ارگونومی: ارﮔﻮﻧﻮﻣﯽ راﺑﻄﻪ ي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎن، ﻣﺤﯿﻂ، ﻣﺎﺷﯿﻦ و اﺑﺰار را واﮐﺎوی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در ﭘﯽ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﺮدن ﺗﻨﺎﺳﺐ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﺳﺖ

According to the formal description of ergonomics, approved by the International Ergonomics Association:
• ergonomics deals with the design of products and processes in order to improve human
• Improvement of human well-being can be considered as the ‘health, safety and comfort
• goal of ergonomics, which is important for the users of products and processes (consumers and workers).

ﻓﻠﺴﻔﻪ ی ارﮔﻮﻧﻮﻣﯽ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ی اﯾﻦ ﻓﺮض ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ :

« ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺎﯾﺪ از اﻧﺴﺎن آﻏﺎز ﺷﻮد »

دﯾﺪﮔﺎه ارﮔﻮﻧﻮﻣﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮد:

«ﺷﺮوع از ﻓﺮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪه ﯾﺎ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪه»

ﺟﺎﯾﮕﺎه ارﮔﻮﻧﻮﻣﯽ

بیماری و صدمات شغلی به ترتیب اهمیت فراوانی و شدت از دیدگاه NIOSH:

1. بیماری های تنفسی
2. بیماری ها و صدمات اسکلتی-عضلانی
3. سرطان های شغلی
4. صدمات ناشی از تروما
5. بیماری های قلبی – عروقی
6. بیماری های وابسته به سیستم تولید مثل
7. بیماری های سیستم اعصاب
8. افت شنوایی ناشی از سروصدا
9. بیماری های پوستی
10. بیماری های روانی

رویکرد سیستمی ارگونومی:

تعریف سیستم: هر سیستم باید دارای ویژگی های زیر باشد:

1. متشکل از اجزا باشد (زیر سیستم)
2. این اجزا باید با هم در ارتباط باشند (تعامل)
3. اجزای سیستم هدف مشترک داشته باشند

سیستم انسان – ماشین

علاوه بر سه ویژگی قبلی مورد چهارم انسان باید همیشه یکی از اجزای سیستم باشد. توجه داشته باشید که انسان خود یک سیستم است و هدف از آن زنده ماندن و کار کردن است.

We will make People before we make products. (Attributed to a Japanese car manufacturer)

تعریف جدید از ارگونومی: در حال حاضر این تکنولوژی دارای 5 جز مشخص به صورت زیر است:

1. ارگونومی سخت افزار: تکنولوژی سطح مشترک انسان – ماشین
2. ارگونومی محیطی: تکنولوژی سطح مشترک انسان – محیط
3. ارگونومی شناختی: تکنولوژی سطح مشترک انسان – نرم افزار
4. ماکروارگونومی: تکنولوژی سطح مشترک انسان – سازمان

اجزای ارگونومی:

• تکنولوژی تقابل بین انسان و ماشین (HMI)
• تکنولوژی تقابل بین انسان و محیط
• تکنولوژی تقابل بین انسان و نرم افزار (ارگونومی شناختی)
• تکنولوژی تقابل بین انسان و سازمان (ماکروارگونومی)

تکنولوژی تقابل بین انسان و ماشین (ارگونومی سخت افزاری)

• در طول سه دهه اول مطالعات ارگونومیک
• مطالعه ویژگی ها و مشخصات فیزیکی و حسی انسان، و کاربرد دانش حاصله در آنالیز، طراحی، و ارزیابی کنترل ها، نمایشگرها، و در چیدمان محیط کار
• بعنوان یک بعد ساده و در عین حال وسیع ترین جنبه از کار ارگونومی در حال حاضر و به احتمال زیاد در آینده
• در آمریکا این جنبه از کار در ارتباط با خطای کار خلبان در جنگ جهانی دوم بین روانشناسان مهندسی شروع شد. علت اصلی نه خطای انسانی بلکه خطای مهندسی بود. حاصل کار ظهور فیلد جدید کاری با عنوان مهندسی فاکتورهای انسانی بود.
• در چندین کشور اروپائی (بخصوص آلمان) و در ژاپن کاربرد علم ارگونومی بعد از جنگ جهانی شروع شد.
• کاربرد اولیه HMI در این کشورها در دهه های 50 و 60 در سیستم های کاری کارخانجات تولیدی و سیستم های حمل و نقل با یک تأكيد بخصوص در طراحی هواپیما بود.
• اواخر دهه 60 در نتيجه توسعه کامپیوتر و اتوماسیون دفاتر کار و کارخانجات، گسترش ارگونومی سخت افزاری را شاهد هستیم.
• مطالعه قابلیت ها و محدودیت های انسانی در ارتباط با فاکتورهای مختلف محیطی (از قبيل نور و روشنائی، حرارت، صدا ارتعاش و غیره).
• به حداقل رساندن استرس های محیطی تاثیرگذار در کارایی انسان از لحاظ های راحتی و آسایش، بهداشت و ایمنی، و در نهایت افزایش بهره وری.
• از مطالعات ارگونومیکی محیطی مشهور در گذشته می توان به پژوهش های برد تحقیقات خستگی در بریتانیا در اوایل قرن 20 که تا دهه 30 ادامه پیدا کرد اشاره نمود.
• تحقيقات معنی دار در ارتباط با ارگونومی محیطی در دهه 60 شروع شد.
• ارائه روش های اکولوژیکی در مدل سازی کارایی انسان در این شاخه از ارگونومی قابل ملاحظه است.

در آینده، ارگونومی سخت افزاری از دو جنبه بصورت زیرنقش خود را ایفا خواهد کرد:

1. طراحی ایستگاه های کاری: رقابت های جهانی به عنوان محرک اصلی در توجه بیشتر به ارگونومی سخت افزاری (برای کسب کارایی بیشتر کارگران و ارتقاء کیفیت محصولات) است.
2. طراحی تولید: تفاوت در طراحی ارگونومیک احتمالا به عنوان فاکتور اصلی و اساسی تعيين كننده مابین تولیدات موفق و ناموفق اقتصادی عمل خواهد کرد خواهد بود.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوست مشاهده کنید.

• متدولوژی ارگونومی
• ماهیت اقتصادی ارگونومی
• منافع ارگونومی
• چرا ارگونومی ضروری است؟
• اگر به ارگونومی عمل نکنیم!
• تاریخچه ارگونومی
• ارگونومی در عمل (شاخص های ارزیابی)
• اختلالات اسکلتی-عضلانی (MSDs)

حتما بخوانید:

⇐ ارگونومی چیست و مفاهیم کلیدی آن

⇐ ارگونومی کاربردی Applied Ergonomics

⇐ خلاصه کتاب مهندسی عوامل انسانی در صنعت و تولید چوبینه