فیزیولوژی کار Work Physiology

فیزیولوژی کار Work Physiology

يكي از مباحث عمده و مهم در مهندسي انساني، فیزیولوژی کار است در فيزيولوژي كار شاخص‌هاي فيزيولوژيك بدن كه بطور مستقيم يا غيرمستقيم از شرايط محيطي و شغلي متاثر مي‌شود مورد مطالعه قرارمي‌گيرد. به كمك يافته هاي فيزيولوژيك مذكور مي‌توان اطلاعات گوناگوني را در مورد سطح توانمندي، ميزان قابليت تطابق افراد، سطح خستگي، تغييرات ضربان قلب و أريتم تنفس ميزان انرژي مصرفي و 000 رابدست آورد.

بديهي است با مطالعه شرايط حرفه اي و ويژگي‌هاي فيزيولوژيك كاربران مي‌توان از استرس‌ها و تنش‌هاي مختلفي كه افراد را تهديد مي‌كنند جلوگيري نمود. در مطالعات فيزيولوژي كار نيازهاي شغلي باتوجه به توان هوازي لازم نيز مورد بررسي قرار مي‌گيرد مثلا دريافته اند كه انجام فعاليت‌هاي خيلي سنگين به بيشتر از 5/2 ليتر اكسيژن در هر دقيقه نياز خواهد داشت، اين مقدار براي كار‌هاي سبك كمتر از 5/0 مي‌باشد. در اين دسته از مطالعات، ضربان قلب، فشارخون و اسيد لاكتيك نيز مورد اندازه گيري و بررسي قرار مي‌گيرند (3).

پيشنهادها:

با توجه به دامنه عملكرد وسيع علم ارگونومي و نگرش توام مهندسي انساني به سلامت افراد و بهره وري سيستم‌ها، لازم به نظر مي‌رسد كه شاغلين در حرف گوناگون با وظايف شغلي متنوع نسبت به الگوهاي مطرح در ارگونومي آشنايي لازم را پيدا نموده و در جهت اجراي آن‌ها كوشش نمايند بديهي است كارشناسان علوم بهداشتي با عنايت به رسالت خطير حفظ سلامت افراد بشر جايگاه ويژه اي را در اين راستا به خود اختصاص خواهند داد لذا توصيه مي‌شود الگوها و پيشنهادهاي ساده و قابل اجراي ارگونومي از سطح ادارات و سازمان‌هاي دولتي به اجرا درآيد و بخش‌هاي مختلف ادارات مثل واحد‌هاي تايپ، تكثير، امور دفتري، دفاتر امور كارشناسي و مديريتي از اين ديدگاه مورد مطالعه و بررسي قرار بگيرند تا الگويي مناسب براي مراكز صنعتي، خصوصي و حتي مراجعين تعريف شود. مفاهيم بنيادي ارگونومي را حتي مي‌توان با زباني ساده از ابتدائي ترين سطوح آموزشي يعني مهد‌هاي كودك و مدارس تعريف نمود تا حداقل بتوان از بروز صدمات عضوي آتي اقشار جامعه جلوگيري كرد، البته كاربرد اصول ارگونومي در واحد‌هاي صنعتي و يا در طراحي محصولات به شكل‌هاي ديگري قابل دستيابي مي‌باشد.

خلاصه

ارگونومي علمي است چند نظامه با دامنه عملكرد وسيع كه از اهداف عمده آن ارتقاء سطح سلامت در سايه بهره وري هر چه بيشتر سازمان مي‌باشد. ارگونومي مي‌تواند به سئوالات گوناگوني در زمينه شرايط محيط كار پاسخ دهد.

• شايد يكي از پرسشهاي مهمي كه مديران واحد‌هاي مختلف صنعتي به دنبال پاسخگويي به آن مي‌باشند، نحوه استخدام بهينه و مناسب نيروي كار مي‌باشد، بديهي است كارگراني كه در يك واحد صنعتي مشغول بكار مي‌شوند بايد قادر باشند با شرايط حاكم بر محيط كار، به توليد و فعاليت بپردازند و بالطبع عدم كارايي كاربر، حادثه پذيري و عدم مسئوليت پذيري اپراتور از جمله عوامل مهمي هستند كه مي‌توانند به طور مستقيم يا غير مستقيم بر توليد و بهره وري اثرات منفي گذارند.

• به كمك الگو‌هاي ارگونوميك مي‌توان فعاليت‌هاي مورد نظر در انجام امور شغلي را از ديدگاه ميزان مصرف انرژي به گروه هاي سبك تا خيلي سنگين تقسيم بندي نمود و بطور موازي با ارزيابي‌هاي افراد در برنامه هاي قبل از استخدام، نحوه بكارگيري كاربران را متناسب با قابليت‌هاي آنها تعريف نمود.

• در مباحث مهندسي انساني، روش‌هاي ايجاد انگيزش در شاغلين با هدف افزايش سطح رضايت مندي و كاهش خطاهاي اپراتوري مطرح مي‌شود.

• يكي ديگر از مواردي كه بر روي توانمندي جسماني و دقت‌هاي ذهني و ادراكي پرسنل اثر مي‌گذارند، خستگي مي‌باشد خستگي يك عامل بازدارنده اي است كه نه تنها باعث كاهش قواي جسماني افراد مي‌شود بلكه به طور غير مستقيم و در اثر كاهش ميزان دقت، حادثه پذيري فرد افزايش يافته و نهايتا بهره وري شغلي تنزل مي‌يابد در مباحث مهندسي انساني به كمك معادلات و اندازه گيري‌هاي فردي و محيطي، زمان‌هاي كار و استراحت تنظيم مي‌شوند.

• آيا مبتلا به كمر درد هستيد ؟ ! در بين افراد بشر، بخش كثيري از مردم به درجات مختلف مبتلا به گونه هايي از صدمات استخواني ـ عضلاني هستند كه يكي از شايع ترين آن‌ها كمر درد (LBP) مي‌باشد. عامل كمر درد حتما نبايد فعاليت‌هاي جسماني و يدي سنگين و طاقت فرسا باشد بلكه شايد در برداشتن قلم از روي زمين هم اين عارضه بروز كند. حتي در زمان استراحت هم ريسك فاكتورهايي وجود دارند كه باعث اين صدمه مي‌شوند به محل نشستن خود در همين لحظه كه در حال مطالعه هستيد نگاه كنيد، نيم نگاهي هم به طرز نشستن خود بيفكنيد، چگونه است ؟ چند ساعت در طول شبانه روز از صندلي براي نشستن استفاده مي‌كنيد!

آيا نوع صندلي شما مطلوب است؟ آيا نوع مطلوب صندلي را مي‌شناسيد؟

آيا نوع و طرز نشستن شما مطلوب است؟ آيا روش صحيح نشستن را مي‌دانيد؟

مطالعات مختلف به اثبات رسانده اند كه ايستگاه كار (نشسته ـ ايستاده، چه توام) چنانچه مطابق با اصول مهندسي فاكتور‌هاي انساني نباشد مي‌تواند عاملي مهم و موثر در بروز كمر درد تلقي شود. بديهي است چنانچه فعاليت‌هاي سخت و سنگين جسماني هم به آن اضافه شوند، اين عوارض تشديد مي‌شوند.

در مباحث ارگونومي راهكارهاي گوناگوني در خصوص اصلاح شرايط كار و كنترل صدمات اسكلتي عضلاني مرتبط با كار، توصيف مي‌شود.

با عنايت به آنچه ذكر شد دست اندركاران علوم بهداشتي مي‌توانند با مطالعه دقيق‌تر يافته هاي ارگونوميك نسبت به ارائه پيشنهادها و نظرات اصلاحي براي ارتقاء سطح سلامت شاغلين در فعاليت‌هاي مختلف، موفق تر عمل نمايند

این مطلب بروزرسانی شد و فایل پاورپوینت فیزیولوژی کار در 26 اسلاید به موضوعات زیر پیوست شد.

• تاریخچه فیزیولوژی کار

• فیزیولوژی کار – ساختار عضله

• كار استاتیک و كار دينامیک

• فاكتورهای محدودکننده در انقباض عضله

• ظرفیت کار فیزیکی و فاکتور موثر در آن

• پاسخ فیزیولوژیکی به کار

• انواع روشهای اندازه‌گیری مصرف انرژی

• معیارهای ذهنی تلاش فیزیکی – مقیاس RPE بورگ

• حد مصرف انرژی

• محاسبه دوره‌های استراحت در کار

• تست پله

حجم: 380 KB

حتما بخوانید:

⇐ دستگاه گردش خون انسان درس: فیزیولوژی