فلسفه و مبانی حقوقی HSE

فلسفه و مبانی حقوقی HSE

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 33

تهیه و تنظیم: دکتر علیرضا نقی زاده

حق: امتیازی است که فرد داشته و یا در جامعه به دست می آورد تا به واسطه آن بتواند آزادانه اراده خود را اعمال نماید به طوری که به حق دیگری را تضییع نکند.(تعیین محدوده حق با حق)

حقوق: جمع حق است و به معانی به معنای امتیازات (Rights) و مجموع قواعدی که در زمان معین بر جامعه ای حکومت می کند. (Law)

تقسیمات کلی حقوق

• حقوق فطری یا طبیعی: قواعدی هستند که مقتضای فطرت و عقل و برتر از اراده حکومت و غایت مطلوب انسان است و قانونگذار باید کوشش کند تا آنها را بیابد و راهنمای خود قرار دهد. مانند مجموعه حقوق اساسی و بنیادین بشر مثل حق وجود، حق حیات و… (مبتنی بر تشابه فطرت بشر)
• حقوق موضوعه (وضع شده): مجموع قواعدی است که در زمان معین بر ملتی حکومت می کند و اجرای آن از طرف دولت تضمین می شود. خواه مبنای آن قواعد قانون باشد یا عرف یا رویه قضایی. مانند قوانین اساسی، مدنی، کیفری، تجارت و … . (مبتنی بر محدودیت بشر و نیازهای فردی و اجتماعی)

حق حیات و حقوق بشر: حق حیات حقی است از مجموعه حقوق فطری «انسان» به ما هو انسان و به اعتبار انسان بودن.

حقوق بشر: به معنای امتیازاتی است که هر فرد انسانی بر اساس طبع، ذات و شأن و مقام خویش هم به نفس انسان بودن (نگرش فردی و درونی) و هم به لحاظ نقش کلی در جهان هستی و در عرصه روابط جمعی و در اندرون سازمان اجتماعی (رویکرد جمعی، خارجی و بیرونی) از آن برخوردار است.

حقوق بین المللی بشر

• تحقق حقوق بشر و جلوگیری از نقض آن مستلزم وضع قواعدی است که از ضمانت اجرایی لازم برخوردار باشد.
• اهمیت وضع حقوق الزام آور و قواعد سخت حقوق بشری
• از مجموعه قواعد حقوقی مذکور در عرصه بین الملل تحت عنوان حقوق بین المللی بشر یاد می گردد.

تاریخچه حقوق بین المللی بشر

• قبل از 1948 (اصول کلی حقوقی از قبیل قاعده لاضرر، معاهدات مربوط به منع بردگی و تجارت برده و …)
• بعد از 1948 (نظام های حقوق بشر منطقه ای، نظام حقوق بشر بین المللی شامل اعلامیه حقوق بشر، میثاق های حقوق بشری نسل های اول، دوم و سوم)

جایگاه بین المللی حقوق بشر

حقوق بشر (حقوق بشر در زمان صلح)، حقوق بشر دوستانه (حقوق بشر در زمان جنگ) و حقوق محیط زیست موضوعاتی جهان شمول و فارغ از حقوق معاهداتی و مبتنی بر اصل نسبیت معاهدات بوده و در زمره تعهدات یک جانبه دولت ها در جامعه جهانی (Erga Omnes) محسوب می گردند.

این قواعد، قواعدی عام الشمول هستند و برای کلیه دولت های عضو جامعه جهانی صرف نظر از آنکه این قوعد از سوی آنها مورد پذیرش قرار گرفته است یا خیر، الزام آور می باشند. مسائلی که در صلاحیت حقوق بین الملل باشد، از قلمرو صلاحیت حاکمیتی ملی خارج شده و حفظ صلح و امنیت بین المللی که نخستین هدف ملل متحد است منوط به رعایت آن می باشد.

نکته:

• کمیسیون مقدماتی سازمان ملل متحد، در سال 1945 به شورای اقتصادی و اجتماعی توصیه نمود تا کمیسیونی را تحت عنوان کمیسیون حقوق بشر ملل متحد تأسیس نماید.
• کمیسیون حقوق بشر ملل متحد موظف به تهیه فهرست هایی جامع و مانع از حقوق اساسی بشرشده و فهرست حقوق مدنی و سیاسی را از فهرست حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تفکیک نمود
• میثاق های نسل اول و دوم حقوق بشر در سال 1966 در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب و به عنوان معاهده ای الزام آور تلقی می گردد.
• سند حقوقی نسل سوم حقوق بشر در قالب بیانیه بوده و در سال 1983 به تصویب سازمان ملل رسیده، فلذا الزام آور تلقی نمی شود.
• علی رغم تقسیمات و دسته بندی به عمل آمده در نسل های حقوق بشری، این حقوق ماهیتی یکپارچه داشته و قابل تفکیک از یکدیگر نمی باشند.
• بند 3 ماده 2 منشور: «هدف اصلی همکاری بین المللی در زمینه حقوق بشر، حیاتی توأم با آزادی و کرامت (dignity) برای هر فرد انسانی است. از این رو حمایت از دسته ای از حقوق بشر به هیچ عنوان نمی بایست منجر به عدم حمایت از دسته ای دیگر از حقوق
  شود.»
• ماده 1 بیانیه استکهلم 1972: انسان نسبت به آزادی، مساوات و شرایط مناسب زندگی در محیطی که به او اجازه زندگی با کرامت و سعادتمندانه را می دهد، حقوقی بنیادین دارد.

حقوق بشر و HSE

• به کارگیری سیستم های استاندارد حوزه بهداشت، ایمنی و محیط زیست در هیچ سند بین المللی دارای جنبه الزام آور نیست.
• کدهای مربوط به این سیستم ها دارای ماهیتی توصیه ای بوده و جنبه داوطلبانه دارد.
• حق انسان به هر یک از بخش های قلمرو HSE در اسناد حقوق بشری به صراحت مورد اشاره قرار گرفته است.
• محتوای سیستم بهداشت، ایمنی و محیط زیست مبتنی بر حق های پذیرفته شده بین المللی و در چهارچوب های حقوق بشر است.
• لذا محتوای کلیه این سیستم ها بر الزامات بین المللی حقوق بشری استوار بوده و می تواند الزام آور تلقی گردد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ جنبه های حقوقی حادثه

⇐ مسئولیت حقوقی و کیفری حوادث ناشی از کار

⇐ تشکیلات حقوقی و سازمان های مشترک مرتبط با ایمنی و بهداشت کار