شاخص های ضریب حوادث و تفسیر آنها

شاخص های ضریب حوادث و تفسیر آنها

شاخص های ضریب حوادث و تفسیر آنها

تعریف حادثه:

• دایره المعارف سازمان بین المللی کار: حادثه عبارت است از یک اتفاق پیش بینی نشده و خارج از انتظار که سبب صدمه و آسیب گردد.
• ماده 60 قانون تامین اجتماعی: حادثه ناشی از کار عبارت است از حادثه ای که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد. مقصود از حین انجام وظیفه تمامی اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه، موسسات وابسته، ساختمانها و محوطه آن مشغول کار باشد یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مامور به انجام کاری می شود. ضمناً تمام اوقات رفت و آمد بیمه شده از منزل به کارگاه و بالعکس جزو این اوقات محسوب می شود.
• استاندارد OHSAS 18001-2007: یک حادثه رویدادی است که منجر به مصدومیت، بیماری یا مرگ و میر می شود

شاخصهای ارزیابی كمی حوادث:

1- ضریب تکرار حادثه (Frequency Rate– FR)

برای اینکه تعداد حوادث یک کارگاه را با کارگاهی دیگر با همان نوع صنعت مقایسه کنیم، بایستی تعداد کارگران را در محاسبه معیار به حساب آوریم. ضریب تکرار حادثه بیانگر تعداد حوادثی است که منجر به از دست رفتن زمان کاری در تعداد معین ساعت کاری در محدوده زمان خاص می شود.

 نحوه محاسبه:

الف: طبق نظر سازمان بین المللی کار ILO و موسسه استاندارد ملی آمریکا: میزان وفور حادثه برابر است با تعداد حوادث ضربدر یک میلیون تقسیم بر جمع کل ساعات کار مفید کارگران.

ضریب FR حوادث در ILO

نکته اینکه موسسه استاندارد ملی آمریکا، ضریب یک میلیون ساعت کاری را برای سازمانهای دارای 500 کارگر و بالاتر پیشنهاد کرده است.

 ب: طبق نظر سازمان ایمنی و بهداشت حرفه ای آمریکا OSHA: میزان وفور حادثه برابر است با تعداد حوادث ضربدر دویست هزار تقسیم بر جمع کل ساعات کار مفید کارگران.

نکته اینکه سازمان ایمنی و بهداشت حرفه ای آمریکا ضریب 200 هزار را برای سازمانهایی که زیر 100 نفر کارگر دارند پیشنهاد می کند.

ضریب FR حوادث در OSHA

تفسیر FR: عدد به دست آمده از فرمولهای بالا که با نام ضریب تکرار حادثه شناخته می شود به این معنا است که در مدت معین (منظور مدت معینی است که تعداد حوادث آن را در فرمول گذاشته و محاسبه کرده ایم) به ازای یک میلیون ساعت کاری (یا 200 هزار ساعت کار) این تعداد حادثه رخ داده است.

نکته: در تنظیم آمار و محاسبه ضریب تکرار حادثه، تعداد کارگران آسیب دیده ای منظور می شود که دست کم کارگر آسیب دیده 24 ساعت تحت درمان بوده یا استراحت داشته است.

معیار مقایسه ای: به عقیده متخصصان ایمنی و حفاظت صنعتی، در صورتی که ضریب تکرار حادثه در کارخانه یا کارگاهی بین صفر تا ده باشد، آن کارخانه از نظر رعایت اصول ایمنی خیلی خوب بوده است

2- ضریب شدت حادثه (SR- Severity Rate)

ضریب شدت حادثه نمایانگر روزهای کار تلف شده است.

 نحوه محاسبه:

الف: طبق نظر سازمان بین المللی کار ILO: ضریب شدت حادثه از تقسیم مجموع روزهای تلف شده به علت حادثه در یک مدت معین ضربدر هزار تقسیم بر جمع کل ساعات کار مفید کارگران در همان مدت معین بدست می آید.

ضریب SR حوادث در سازمان ILO

ب: طبق نظر انجمن آمریکایی بررسی حوادث: ضریب شدت حادثه از تقسیم مجموع روزهای تلف شده به علت حادثه در یک مدت معین ضربدر یک میلیون تقسیم بر جمع کل ساعات کار مفید کارگران در همان مدت معین بدست می آید.

ضریب SR حادثه در انجمن بررسی حوادث امریکا

ج: طبق نظر سازمان ایمنی و بهداشت آمریکا OSHA: ضریب شدت حادثه از تقسیم مجموع روزهای تلف شده به علت حادثه در یک مدت معین ضربدر دویست هزار تقسیم بر جمع کل ساعات کار مفید کارگران در همان مدت معین بدست می آید.

ضریب SR حادثه در OSHA

تفسیر SR: عدد به دست آمده از فرمولهای بالا که به عنوان ضریب شدت حادثه شناخته می شود به این معنا است که در مدت معین به ازای هر 1000 ساعت کار (یا طبق فرمول انجمن آمریکایی بررسی حادثه یک میلیون و طبق نظر سازمان ایمنی و بهداشت آمریکا دویست هزار) کل آن شرکت این مقدار روز توقف تولید داشته است.

نکته: برای هر نوع از کار افتادگی یا آسیب تعداد روزهای معینی در نظر گرفته شده است که بایستی  به جداول مربوطه مراجعه نمود. همچنین به توصیه کنفرانس بین المللی آمارگران در سال 1974 روزهای تلف شده مربوط به فوت هر کارگر معادل 7500 روز می باشد.

معیار مقایسه ای: به عقیده متخصصان ایمنی و حفاظت صنعتی، در صورتی که ضریب شدت حادثه در کارخانه یا کارگاهی زیر یک باشد، آن کارخانه از نظر رعایت اصول ایمنی خوب بوده است.

 3- میزان بروز حادثه (IR- Incidence Rate):

از طرف سازمان بین المللی کار برای سازمانهایی که محاسبه ضریب تکرار و ضریب شدت حادثه، به علت نبود اطلاعات لازم در مورد مجموع ساعات کار کلیه کارگران و روزهای تلف شده به علت حادثه، مقدور نمی باشد محاسبه این میزان پیشنهاد شده است.

ضریب IR حوادث

تفسیر IR: عدد به دست آمده از فرمول بالا که به عنوان میزان بروز حادثه شناخته می شود به معنای این است که به ازای هزار ساعت کاری از مجموع کارگران موجود در یک سازمان چند نفر آنها دچار حادثه شده اند و وقوع حادثه در سازمان به ازای هزار ساعت کاری چقدر شایع است.

نحوه محاسبه: مجموع حوادث در مدت معین ضربدر هزار تقسیم بر حد متوسط کارگران در معرض خطر در همان مدت معین

4- شدت تکرار حادثه (FSI- Frequency Severity Indicator):

ضرایب ضریب تکرار حادثه و ضریب شدت حادثه به تنهایی برای مقایسه عملکرد وضعیت ایمنی و بهداشت شرکتها کافی نیست. لذا در بررسی مقایسه ای از شاخص شدت تکرار حادثه استفاده می شود که حاصل ترکیب ضریب شدت حادثه و ضریب تکرار حادثه می باشد.

نحوه محاسبه FSI: جذر تکرار حادثه در شدت حادثه بخش بر هزار

تفسیر FSI:

عدد به دست آمده از فرمول بالا نشان دهنده آن است که به ازای هزار ساعت کاری مضرب شدت و تکرار حادثه چه تغییراتی داشته اند. به عبارت دیگر تغییرات هر یک از این ضرایب را در هم ضرب نموده و اثر این تغییرات را نشان می دهد. به این معنا که در یک ماه شاید شاخص تکرار حادثه عدد بالایی باشد ولی چون میزان استراحت حاصل از حوادث کم بوده شدت حادثه عدد بالایی به دست نیامده باشد. در این صورت تکرار حادثه به تنهایی نمی تواند معیار خوبی برای نشان دادن وضعیت ایمنی در آن ماه باشد و بهتر است ترکیبی از شدت و تکرار را به عنوان معیار انتخاب کرده و تفسیر نمائیم. و نیز در ماهی که تعداد حوادث کم بوده و عدد تکرار حادثه عدد پائینی است ممکن است حادثه فوت یا نقص عضوی به وقوع پیوسته باشد که منجر به بالا رفتن عدد شدت حادثه در ان ماه شده باشد. برای نشان دادن بهتر وضعیت ایمنی در آن ماه شایسته است از شاخص شدت تکرار حادثه استفاده شود.

معیار مقایسه ای:

به عقیده متخصصان ایمنی و حفاظت صنعتی، در صورتی که ضریب تکرار شدت حادثه در کارخانه یا کارگاهی زیر یک دهم (0.1) باشد، آن کارخانه از نظر رعایت اصول ایمنی خوب بوده است.

این مطلب برورسانی شده است و نرم افزار محاسبه شاخص ضریب حوادث osha در قالب اکسل پیوست شده است.

این نرم افزار شامل دو تب Definition (تعاریف) و Caluclations (محاسبات) است. در تب محاسبات بایستی تعداد روزهای کل, تعداد روزهای و ساعت های از دست رفته و … وارد می کنید تا شاخص های مربوطه را محاسبه کند. نرم افزار را به صورت مستقیم در زیر دانلود کنید.

حتما بخوانید:

⇐ آمار حوادث ناشی از کار

⇐ حوادث ناشی از کار دکتر تهرانی

⇐ آنالیز و بررسی حوادث

Sirvan Sheikhi

هیچ وقت حرف استادمو (دکتر مرتضی مرتضوی) فراموش نمی کنم که گفت مهم نیست چی میخونی یا چیکاره می کنی مهم اینه هر کار کردی بهترین باشی. تک تک ما می تونیم در راستای فرهنگ سازی و ارتقا سطح علمی رشتمون گام برداریم, کافیه سطح اطلاعاتمون را بالا ببریم و همیار هم باشیم. امیدارم که تونسته باشم در این راستا کمکی به هم رشته های عزیزم کرده باشم.