شاخص های ارزیابی ریسک در فاز طراحی فرایندهای شیمیایی

فرمت: pdf   تعداد صفحات: 24

فهرست:

• مقدمه
• ارزیابی اثر اولیه ایمنی، بهداشت و محیط (HSE) در طی توسعه فرایندهای شیمیایی
• تعیین ویژگی های خطرناک
• ایمنی
• محیط
• تعیین پتانسیل خطر
• شاخص ریسک ایمنی (SRI)
• ساختار شاخص
• کاربرد و ویژگی شاخص ریسک ایمنی (SRI)
• منابع

مقدمه

در طی توسعه فرایندهای شیمیایی جهت پیشگیری موثر از پیامدهای منفی (مانند ریسک های بالا، هزینه های بالا، نیاز به زمان توسعه طولانی تر در طراحی فرایند و غیره)، باید از همان ابتدای فاز طراحی، اثر ریسک های موجود در فرایند بر انسان یا محیط را مد نظر قرار داد. برای ارزیابی اثر ریسک چنین فرایندهایی، اطلاعات مورد نیاز در مورد فرایند و کمیت و کیفیت مواد در طی مراحل مختلف توسعه فرایند به طور مداوم افزایش یافته و این اطلاعات در فاز اولیه طراحی بسیار اندک در دسترس است.

تاکنون مفاهیم و روش های مختلفی به منظور ارزیابی ریسک در فاز اولیه طراحی فرایندها، تدوین شده است. برای مثال در روش “ارزیابی چرخه عمر سامانه “(LCA) که یکی از پر کاربردترین رویکردها در این زمینه است، سعی می شود تا در کل چرخه عمر سامانه از مرحله اولیه (استخراج مواد خام) تا مرحله نهایی (مصرف و دفع) کلیه اثرات ایجاد شده توسط سامانه بر انسان و محیط مورد ارزیابی قرار گیرد. اما محدودیت عمده چنین رویکردهایی آن است که اطلاعات و داده های موجود در مورد جنبه های مختلف ریسک، تنها برای تعداد کمی از مواد شیمیایی در دسترس است، علاوه بر آن جمع آوری چنین اطلاعاتی برای توسعه فرایند بسیار زمان بر است.

برخی از مهم ترین مسائلی که جهت ارزیابی اثر اولیه ریسکهای موجود در فرایندهای شیمیایی، باید از همان مراحل ابتدای فاز طراحی در نظر داشت شامل:

• اطلاعات و داده های موجود برای برخی از مواد (مواد بینابینی و محصولات)، در فاز اولیه طراحی فرایند محدود است.
• ریسک های موجود در فرایندهای شیمیایی در طی زمان تغییر می نماید و از سایتی به سایت دیگر متفاوت است.
• داده های کامل فرایندی (مانند میزان انتشار مواد به محیط) و اطلاعات کارگاه در مراحل ابتدای فاز طراحی به صورت محدودی در دسترس هستند.

اگر چه روش های بسیاری برای ارزیابی ریسک در طی طراحی فاز اولیه فرایند ارائه شده اند، اما هیچ یک از آنها نمی تواند کلیه مسائل ذکر شده در فوق را در ارزیابی، لحاظ نماید. روشی که بتواند جنبه های مختلف ریسک های موجود در فرایند را در یک چارچوب معمول ادغام نموده و برای موادی که اطلاعات محدودی در مورد آنها در دسترس است کاربردی باشد، مورد نیاز است.

در ارزیابی اثرات محیطی فرایندهای شیمیایی، میزان کمیت ریسک وارده به انسان با محیط توسط مدل سازی سرنوشت (فنا) (یا مدل سازی اثرات ماده تعیین می گردد. در این رویکرد، غلظت یک ماده را در محیط های مختلف (هوا، آب و خاک) می توان برآورد نموده و آن را با حدود مجاز مورد مقایسه قرار داد. در بخش اول این بخش به معرفی روش جدیدی که بر اساس این نوع مدل سازی جهت ارزیابی اثر اولیه ایمنی، بهداشت و محیط (HSE) در طی توسعه فرایندهای شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد، پرداخته می شود. در بخش دوم نیز به معرفی شاخصی جدید که برای ارزیابی ریسک ایمنی در فاز طرح ریزی واحدهای پتروشیمی کاربرد دارد، اختصاص می یابد.

ارزیابی اثر اولیه ایمنی، بهداشت و محیط (HSE) در طی توسعه فرایندهای شیمیایی

این روش توسط Koller و همکاران، برای ارزیابی ریسک فرایندهای شیمیایی که توسط آن می توان مسائل مختلف ایمنی، بهداشت و محیط را در فاز اولیه طراحی مورد ارزیابی قرار داد، ارائه شده است. در روش حاضر، جنبه های HSE در ۱۱ گروه اثر مورد ارزیابی قرار می گیرند. برای هر ماده و هر اثر HSE مربوط به آن، معتبرترین اطلاعات از یکسری از پارامترهای ممکن، بسته به داده های دسترس انتخاب می گردد. در نهایت، کلیه اثرات HSE فرایند شیمیایی مورد نظر، به صورت یک مقدار واحد و عینی بیان می شود، که بیانگر چالش کل موجود در فرایند مطابق با ضوابط HSE میباشد. اهداف کلی این روش شامل موارد زیر می باشد:

1. شناسایی اثرات مختلف ایمنی، بهداشت و محیط (HSE) ناشی از فرایندهای شیمیایی که باید طی مراحل مختلف توسعه فرایندهای شیمیایی مد نظر قرار گیرند.
2. تخمین بزرگی اثرات HSE به منظور کمک به تمرکز بیشتر بر روی مشکلات و مسائل اصلی
3. واکاوی اثرات HSE جهت یافتن منابع و راه حل های ممکن

در شکل ۱ ساختار عمومی این روش و جمع آوری داده های مواد، از ویژگی های خطرناک تا پتانسیل خطر خلاصه شده است. در بخش بعدی، این اصول با جزئیات بیشتری توضیح داده می شوند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ شاخص های ارزیابی ریسک

⇐ خطرات فرایند و مدیریت متغیرهای ریسک

⇐ ارزیابی کمی ریسک در صنایع فرایندی