روش های ایمن کار با پنبه نسوز یا آزبست
روش های ایمن کار با پنبه نسوز یا آزبست
روش های ایمن کار با پنبه نسوز یا آزبست
مقدمه
پنبه نسوز، نامی است که به گروهی از سیلیکات های موجود در طبیعت، اطلاق می شود. این سیلیکات ها بر اساس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و نیز، خصوصیات کلی، طبقه بندی می شوند. پنبه نسوز، ماده ای است مستحکم، بی اثر، ترمیم پذیر و نیز، انعطاف پذیر. به سبب این خصوصیات، باید پنبه نسوز را تقریبا نابودنشدنی دانست. از این ماده، برای عایق بندی حرارتی استفاده شده است. این ماده، به احتمال قریب به يقين، باعث بیماری آزبستوز، سرطان های ریه، معده، روده و حنجره و نیز، تشکیل تومور بافت مزوتلیوم است. هرگز نباید کسی، در معرض پنبه نسوز قرار گیرد. نشانه های حاکی از قرار گرفتن در معرض این ماده، غالبأ پس از مدتی طولانی، آشکار می شود..
تاثیر مخرب پنبه نسوز در بدن، بیشتر به سبب الياف بسیار ریز، برنده و ناهمواری است که از آن رها می شود و نه به سبب مؤلفه های شیمیایی آن. با این حال، خصوصیات شیمیایی آن نیز مضر است. الیاف پنبه نسوز، در صورتی خطرناک است که در هوا معلق شود و به درون بدن راه یابد یا این که بلعیده شود. سازوکار دفاعی بدن، قادر است ذرات و الياف بزرگ (و مرئی) را دفع کند ولی اگر الیاف، بسیار ریز باشد، به درون بافت ها راه می یابد و به آنها آسیب می رساند. الیاف پنبه نسوز را نمی توان با چشم غیر مسلح مشاهده کرد و ابعاد بسیار کوچک این الیاف (دارای طول کمتر از 5 میکرون) باعث می شود این الیاف، از ماسک ها معمولی برای صافی ذرات غبار، عبور کند.
معمولا کارگران تخریب یا نوسازی، با پنبه نسوز سروکار دارند. با این حال، کارهای بسیار ساده، مانند مته زدن پارتیشن یا برداشتن سرامیک بام نیز ممکن است باعث رها شدن الیاف پنبه نسوز شود. باید توجه کرد که معمولا پنبه نسوز، به همراه مواد دیگر و به صورت درصدی اندک در هر محصول، وجود دارد. از همین رو، برای تعیین وجود پنبه نسوز در یک محصول، نه رنگ آن، مناسب است و نه شکل مجموعه الیاف آن. تنها روش مطمئن برای شناسایی پنبه نسوز، استفاده از میکروسکوپ آزمایشگاهی است. روشی دیگر، آن است که فرض کنیم در محل کار، پنبه نسوز آبی رنگ وجود دارد (که خطرناک ترین نوع پنبه نسوز است) و اقدامات کنترل آن را به عمل آوریم.
یکی از بحث های فراوان در مورد پنبه نسوز، در این باره بوده است که آیا باید هنگام مواجهه با پنبه نسوز، آن را از محل، دور سازیم یا این که اگر پنبه نسوز، سالم بود، باید به آن دست نزنیم و فقط به ثبت وجود آن و نظارت بر آن بپردازیم. علاوه بر عوامل ایمنی، بهداشت و نیز، حفاظت محیط زیست، عوامل دیگر در مواجهه با پنبه نسوز، عبارت است از هزینه دفع آن و نیز افزایش میزان پنبه نسوز در فضای محیط اطراف که هرگز قابل کنترل نیست.
شکل های رایج پنبه نسوز
پنبه نسوز ریبکیتی که معمولا، به آن پنبه نسوز آبی رنگ می گویند. شناسایی پنبه نسوز از طریق رنگ آن، چندان دقیق نیست زیرا ممکن است پس از مصرف آن، از رنگبر یا روکش، استفاده کرده باشند. و نیز، این که ممکن است حرارت تولید محصول یا مواد شیمیایی، باعث تغییر رنگ آن شده باشد. برخی متخصصان، این نوع پنبه بدن را از سایر انواع آن، خطرناک تر می دانند و آن را باعث بروز سرطان و تشکیل تومور بافت مزوتلیوم می خوانند. تومور مزوتلیوم، نوعی خاص از سرطان ریه است که در lining ریه ها تأثیر می گذارد و گاهی نیز، در معده تشکیل می شود. ممکن است این تومور، زمانی تشکیل شود که 25 سال از ورود پنبه نسوز به بدن گذشته باشد. سایر سرطان های ناشی از پنبه نسوز نیز درمان ناپذیر و مرگبار است.
در قانون بسیاری از کشورها، بیش از 30 سال است که مصرف پنبه نسوز ریبکتی، ممنوع شده است. با این حال، ماده مزبور، هنوز در مواد عایق بندی دیگ بخار، شبکه لوله ها و نیز صفحات و تخته های عایق قدیمی وجود دارد. احتمال وجود پنبه نسوز در عایق بندیهای قبل از سال 1940، بسیار زیاد است.
Amosite: رنگ آن، مایل به قهوه ای است مگر آن که در معرض حرارت زیاد، قرار گرفته باشد. این شکل پنبه نسوز را نیز به خطرناکی پنبه نسوز ریبیکنی میدانند.
Chrysotile: این پنبه نسوز سفید رنگ، از سایر اشکال پنبه نسوز، رایج تر است و در ورق سیمان، عایق بندی و بسیاری از محصولات دیگر یافت می شود. امروزه، استفاده از همه اشکال پنبه نسوز، ممنوع شده است. قرار گرفتن مستمر در معرض این شکل پنبه نسوز، موجب بیماری آزبستوز می شود که عبارت است از انسداد تدریجی و درمان ناپذیر ریه ها با الیاف انحلال ناپذیر پنبه نسوز و تشکیل بافت زخم در ریه ها، به سبب تلاش سازوکار دفاعی بدن جهت جداسازی الیاف مزبور از سایر یاخته های بدن حتی ورود مقدار اندکی از این شکل پنبه نسوز به بدن، به ویژه در مصرف کنندگان دخانیات، موجب سرطان ریه می شود.
دیگر موادی که کمتر رواج دارند و مطابق قانون، در مقوله پنبه نسوز جای می گیرند، عبارتند از، fibrous anthophyllite, fibrous actinolite و نیز، fibrous tremolite (و همچنین، همه ترکیباتی که حاوی هر کدام از مواد سابق الذکر باشد).
روش
کار بی خطر با پنبه نسوز یا آزبست
سیمان حاوی پنبه نسوز
اصول کلی مربوط به قرار زیر است:
- کاهش دادن خطر احتمالی استنشاق الیاف پنبه نسوز، از طریق پرهیز از کار با این نوع سیمان در موارد ممکن.
- جداسازی منطقه کار، با استفاده از موانع فیزیکی از قبیل، حصار و محفظه
- نصب علائم هشداردهنده مناسب
- مرطوب نگه داشتن این ماده در هنگام کار با آن
- پرهیز از به کار بردن ابزار برقی ساینده و بادی و استفاده از ابزار دستی در تعویض آن
- تأمین سیستم تهویه محل کار، در موارد استفاده از ابزار برقی و نیز، و استفاده از سرعت های پایین در هنگام به کار بردن ابزار برقی
- استفاده از وسایل ایمنی شخصی و وسایل حفظ ایمنی دستگاه تنفس، به مقتضی کار
- اجرای کارهای پرخطر، از قبیل برشکاری و مته کاری در یک نقطه مشخص
- کمینه سازی پراکندگی ذرات غبار، از طریق انتخاب روش های مناسب برای نظافت محل (کشیدن جارو، روشی نامناسب است)
- عرضه ی اطلاعات به کارکنان و آموزش آنان.
ورق سیمان حاوی پنبه نسوز
هرگز نباید تمیزکاری، به روش لیسه کاری خشک یا با استفاده از برس سیمی، به انجام برسد. مصرف آب پرفشار، باعث ایجاد گل و لای و آلودگی محل کار می شود و نیز، ممکن است ورق های سیمان را بشکند. بهترین روش پرداخت به ورق سیمان حاوی پنبه نسوز، عبارت است از مصرف باکتری کش های سطوح (surface biocides) و سپس، برس کشی با دست، از روی سکوی بی خطر کار.
دفع ورق سیمان حاوی پنبه نسوز، به علت قرار داشتن آن در ارتفاع و شکنندگی آن، مشکلاتی دارد. همچنین، ممکن است شرایط جوی، باعث تشکیل غبار الیاف شود. اصول بنیادین در دفع ورق مزبور، به قرار زیر است:
راه نرفتن و نایستادن بر روی ورق ها یا تیرچه های شیروانی یا پیچ مهره های نصب ورق ضرورت دارد. همه موارد مزبور، از طرف زیر، از سقف و دیوار، جدا شود؛
- جداسازی ورقه ای مزبور، قبل از هر گونه عملیات دیگر تخریب
- خرد نکردن ورقه ای سیمان حاوی پنبه نسوز
- مرطوب نگهداشتن این ورقه ها و قرار دادن آنها بر روی سطح سخت و پاکیزه
- خارج کردن سریع ضایعات و نخاله ها به منظور جلوگیری از خردشدگی بیشتر در آنها
- عدم استفاده از جاروکشی خشک برای جمع آوری نخاله ها و نظافت محل
- بهره گیری از روش های بی خطر دفع ضایعات
- نمونه گیری از هوای محیط اطراف و ساختمان های مجاور، جهت حصول اطمینان از ایمنی همسایگان علاوه بر کارگران
- اجرای بازرسی نهایی جهت تأیید نبود هیچ گونه نخاله و پاکیزگی کامل در محل کار.
دفع ضایعات پنبه نسوز
لازم است ضایعات پنبه نسوز، همیشه، به محلی ارسال شود که مجوز دفع آن را دارد. ضرورت دارد گونی پلاستیکی یا هر گونه کیسه به کار رفته برای نگهداری پنبه نسوز، به قدر کافی، محکم باشد تا سوراخ نشود، بتواند ضایعات را در خود نگاه دارد، بتوان آن را قبل از ارسال، آلودگی زدایی کرد و نیز، باید کیسه حاوی پنبه نسوز را برچسب مناسب زد و تا هنگام ارسال، در جای مناسب نگهداری کرد. علامت ضروری برچسب روی کیسه حاوی پنبه نسوز، غالبا در مقررات و استانداردهای ملی آماده است.
هرگز نباید قطعات بزرگ ورق یا ورق های کامل را قطعه قطعه کرد، بلکه باید آنها را مستقیم به کامیون یا کانتینر سرپوشیده نخاله، انتقال داد یا این که باید آنها را تا هنگام دفع، در درون ورقه ای پلیتن پیچید. می توان قطعات کوچکتر ورق را جمع آوری کرد و در محفظه مناسب قرار داد. سپس، باید محفظه مزبور را در دو لایه پلیتن پیچید یا درون کیسه مناسب قرار داد و بر روی آن برچسب زد. بهترین روش جمع آوری غبار نشسته بر سطوح، استفاده از جارو برقی نوع H است. ضرورت دارد قبل از ارسال کیسه ها و محفظه های حاوی پنبه نسوز، سطوح بیرونی آنها را نظافت کنیم.
حتما بخوانید:
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)