روش های ارزیابی اثرات زیست محیطی در پروژه های عمرانی PPT

روش های ارزیابی اثرات زیست محیطی در پروژه های عمرانی PPT

فرمت: PPT   تعداد صفحات: 48

روش هاي متداول در ارزیابی زیست محیطی

بررسی سابقه انتخاب روش هاي ارزیابی اثرات زیست محیطی نشان می دهد که 5 روش اصلی در ابتدا مورد استفاده کارشناسان قرار گرفته است. این روشهاي عبارتند از:

1. روش کارشناسی (تخصصی ویژه) Ad hoc
2. صورت ریزها Checklists
3. ماتریس Matrices
4. شبکه ها Networks
5. رویهم گذاري صفحات Overlay

اما در فرآیند پیشرفت روش هاي ارزیابی، روش هاي پیچیده و علمی تري که اکثراً با استفاده از کامپیوتر طراحی شده است ارائه گردید.

متدهاي زیر جدیدترین روش هاي اعلام شده می باشند:

1. مدل هاي شبیه سازي Simulation Modeling
2. سیستم دیاگرام ها یا نمودارهاي سیستم Systems Diagrams
3. روش هاي تجزیه و تحلیل هزینه  سود Cost-benefit Analysis
4. شاخص هاي زیست محیطی Environmental Indices
5. متد الکتر Electre Method
6. مدل هاي کارگاهی Modeling Work Shop
7. ارزشیابی زیست محیطی Environmental Evaluation
8. مدل هاي تطابقی و مدیریت Adaptive Environmental Assessment and Management

• روش Ad-Hoc (کارشناسی یا تخصصی ویژه)

در حال حاضر بسیاري از تحلیل گران از این روش استفاده می نمایند زیرا نیازي به آموزش نداشته و فقط از جنبه هاي تجربی کاربرد دارد. در این روش فقط اثرات پروژه بر محیط زیست جمع آوري و گزارش می شود ولی هیچ گونه معیار، بارگذاري و شناخت روابط علت و اثر در آنها وجود ندارد. به اضافه، وضعیت واقعی اثرات بر پارامترهاي خاصی که تحت تأثیر قرار می گیرند معرفی نمی شوند.

• صورت ریزها (چک لیست ها Environmental Impacts Checklist)

لیستهاي استانداردي است که در آن نوع اثرات مرتبط با یک پروژه خاص فهرست می شود.

در این روش از طریق طرح نمودن سوالاتی، حدود اثرگذاري فاکتورهاي تأثیرگذار پروژه بر محیط زیست در قالب اثرات زیاد، متوسط و کم از یکدیگر تفکیک گردیده اند.

کلیه آنها از فهرست هایی به نام « فهرست مادر » تشکیل شده اند. بخشی از فهرست شامل جنبه ها یا پارمترهاي زیست محیطی متأثر از پروژه بوده و بخش دیگر کلیه فعالیت ها یا عوامل مرتبط با پروژه را که داراي اثر بر محیط زیست می باشند در بر می گیرد.

انواع متفاوت صورت ریزها به شرح زیر می باشند:

چک لیستهاي ساده: شامل یک لیست از پیامدهاي زیست محیطی بدون هیچگونه دستورالعملی که اثرات چگونه باید محاسبه شده یا تفسیر گردند. که در واقع ارزیابی اثرات است بدون هیچ نوع اندازه اي از حجم تقریبی آنها.

چک لیست هاي توصیفی: شامل معرفی اثرات و پیامدهاي زیست محیطی و دستور العمل اینکه چطور داده هاي یک پارامتر خاص محاسبه شده و تفسیر گردد.

چک لیستهاي مقیاسی یا رتبه بندي: همانند چک لیستهاي توصیفی هستند که شامل معرفی اثرات و پیامدهاي زیست محیطی و دستور العمل محاسبه آنها به علاوه اطلاعاتی اضافی براي رتبه دهی تئوریک پارامترها می باشند به این ترتیب که در آن اثرات براساس درجه بزرگی و شدتشان درجه بندي شده اند.

چک لیستهاي رتبه بندي وزن دار : همانند چک لیستهاي رتبه بندي هستند به علاوه اطلاعاتی مازاد براي ارزیابی تئوریک پارمترها و اهمیت نسبی آنها نسبت به سایر پارامترها. به این ترتیب که هر پارامتر توسط یک کارشناس خبره وزن دهی شده و شاخصی در نتیجه آن بدست می آید.

مشکلات اصلی استفاده از چک لیستها عبارتند از:

• بسیار کلی و ناکامل هستند.
• آنها اندرکنش بین پیامدها را نشان نمی دهند.
• تعداد دسته هاي که می توانند مورد بررسی و مرور قرار گیرند بسیار زیاد است که می تواند ما را از آثار شاخص و مهمتر دور کند.
• تعیین اثرات بیشتر کیفی و تئوریک و ذهنی است.

ماتریس

ماتریسها در حقیقت چک لیستهایی دو بعدي هستند. ماتریس ها تنها اثرات مستقیم را معرفی می کنند. در روش ماتریس ارزیابی اثرات به صورت کمی و با در نظر گرفتن ستون فعالیت ها و سطر اثرات انجام می گیرد. در این روش به منظور ایجاد شمایی گویا و قابل درك از تأثیرات پروژه بر محیط زیست، فعالیت هاي پروژه در یک ستون عمودي و فاکتورهاي مختلف محیط زیستی در ردیف افقی قرار داده شده اند. فاکتورهاي زیست محیطی در نظر گرفته شده اثر بر محیط فیزیکی-شیمیایی، اثر بر محیط بیولوژیکی، اثر بر محیط اجتماعی، اقتصادي و فرهنگی شامل اثر بر طرح هاي توسعه، کاربري اراضی و محیط طبیعی می باشند که از طریق وزن دهی و عددگذاري دسته بندي می گردند. ماتریس هاي توسعه داده شده بر مبناي پارامترهاي فوق در این روش امتیازدهی شده و جهت ارزیابی هر یک از گزینه ها مورد استفاده قرار می گیرند. روش هاي ماتریسی تنها اثرات مستقیم را معرفی می کنند و از معایب آن ها این است که مسائلی همچون زمانبندي یا طول دوره تأثیر در آن ها ذکر نمی شود. ماتریس هاي ساده هرچند که می توانند اثرات اولیه و یا مستقیم را شناسایی نمایند لیکن قادر به مشخص نمودن اثرات غیرمستقیم و با درجات بالاتر و پیچیده نیستند.

ماتریس هاي کامل تر که به صورت کمی و درجه بندي شده می باشند ویژگی هاي خاصی را جهت تجزیه و تحلیل نتایج در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می دهند. برخی مواقع، بزرگی اندازه ماتریس ها و تعدد عوامل منجر به تشکیل توده اي از اعداد و ارقام می شود که کار کردن با آنها موجب سردرگمی ارزیاب می گردد. ماتریس ها در ارائه شیوه هاي پایش و بازرسی اثرات زیست محیطی پس از اتمام پروژه و به هنگام بهره برداري، ناتوان و فاقد کارآئی کافی هستند. در این زمینه روشهاي مختلفی اعم از ماتریس ارزیابی اثرات سریع (Rapid Impact Assessment Matrix=RIAM) یا ماتریس پاستاکیا (Christopher Pastakia) و ماتریس لئوپولد، ماتریس اصلاح شده لئوپولد توسعه داده شده اند که مبتنی بر مطالعات کتابخانه اي، بازدیدهاي میدانی و جمع آوري اطلاعات از منابع متعدد می باشند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ اثرات زیست محیطی آلاینده های فاضلاب های صنعتی و روش های کنترل و حذف آنها

⇐ اثرات زیست محیطی لکه‌های نفتی در دریا

⇐ آسیب شناسی محیط زیست در پروژه های ساختمانی

⇐ آشنایی با سیستم مدیریت زیست محیط و نظام مدیریت HSE