راهنمای ثبت، تجزیه و تحلیل حوادث

1. مقدمه
2. تعاريف
   • خطر
   • شبه حادثه
   • حادثه
3. انواع حادثه
   حادثه ناشي از كار آماری
   حادثه ناشي از كار غيرآماری
   حادثه غيرناشي از كار
4. انواع آسيب
   آسيب های جزئي
   آسيب های متلف وقت LTI
   ناتواني كلي دائمي/ از كارافتادگي كلي PTD
   ناتواني جزئي دائمي PPD
   آسيب های وارده به پشت (در اثر ضربه)
   دردكمر
   فتق
   آسيب ديدن در حين ورزش
5. روش محاسبه ساعات كاركرد پرسنل (نفرساعت)
6. محاسبه ضرايب استاندارد
   ضريب شدت حادثه ASR
   ضريب تکرار حادثه AFR
   ضريب تکرار حوادث متلف وقت LTIF
   ضريب فوت در اثر حادثه FAR
   ضريب ميزان شيوع حوادث منجر به فوت FIR
   ضريب شيوع كل موارد قابل ثبت TRIR
7. شيوه گزارش دهی حوادث
8. اسناد موثر در تحقيق

مقدمه:
هر روزه هزاران حادثه در سطح جهان رخ مي دهد. اشتباهات كارگران، تجهيزات معيوب، نحوه انبار كردن نادرست و محيط كاری نامناسب علت اصلي بروز حوادث مي باشد. به كمك بررسي حادثه مي توان مشخص نمود كه حادثه چرا و چگونه به وقوع پيوسته است؟
با توجه به اينکه هدف اصلي از بررسي حادثه پيشگيری مي باشد نه يافتن مقصر و ملامت كردن افراد، با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده در بررسي حادثه مي توان از بروز اتفاقات مشابه و يا حوادث خطرناك تر پيشگيری به عمل آورد.

روش اطلاع و ثبت حوادث ایمنی :
اطلاع و ثبت حوادث و تنظيم آمار دقيق آن برای شركت حائز اهميت است، زيرا بدين طريق علل و عواملي كه با تصحيح يا كنترل آن ها مي توان از تکرار حوادث مشابه پيشگيری نمود، روشن مي گردد.

ارزيابي چگونگي وضعيت بهداشت، ايمني و محيط زيست شركت / واحد را نيز مي توان بوسيله تجزيه و تحليل آمار و حوادث به همراه گزارش مميزی انجام يافته، مشخص نمود. هدف از تهيه راهنمای حاضر ارائه يك ساختار يکسان جهت گزارش دهي، ثبت و تجزيه و تحليل حوادث مي باشد.

2- تعاریف
2-1 خطر: به شرايطي كه دارای پتانسيل رساندن آسيب و صدمه به كاركنان، خسارت به وسايل، تجهيزات، ساختمان ها و از بين رفتن مواد يا كاهش قدرت كارآيي در اجرای يك عمل از قبل تعيين شده، اطلاق مي شود.

2-2 شبه حادثه : يك رويداد يا پيامد كه منجر به صدمه نگرديده اما تحت انحراف از شرايط قبلي پتانسيل
ايجاد آسيب و صدمه را دارد.
2-3 حادثه: به رويداد ناخواسته ای كه منجر به آسيب به پرسنل، محيط زيست و صدمه به تجهيزات گردد، گفته مي شود.

3- انواع حادثه

1-3 حادثه ناشی از کار آماری
به آسيب هايي كه در مدت قرارداد بين كاركنان و شركت برای انجام كار در شبانه روز (با در نظر گرفتن آيين نامه سازمان بيمه های اجتماعي كارگران) حين انجام وظيفه و يا ناشي از انجام وظيفه به كاركنان شركت وارد آيد (يا حادثه ای كه منجر به آسيب ديدگي كاركنان در حين انجام كار مي شود).

درصورتيکه بيماريهای حاد، مزمن يا مرگ ناشي از كار باشد به تشخيص پزشك صنعتي شركت جزو آسيب های ناشي از كار به شمار مي رود.

2-3 حادثه ناشی از کار غیرآماری
حوادثي كه حين رفت و آمد بين محل زندگي و شركت، ساعات صرف غذا و موارد مشابه آن رخ دهد و بنحوی با انجام وظيفه ارتباط داشته باشد ناشي از كار محسوب ولي در آمار حوادث منظور نمي گيرد.

3-3 حادثه غیر ناشی از کار
كليه آسيب هايي كه مشمول تعريف آسيب های ناشي از كار غير آماری نشود نظير آسيب هايي كه در اثر وقوع حوادث خارج از ساعات كار يا ايام تعطيل برای كاركنان رخ مي دهد (در صورتيکه مشغول انجام وظيفه برای شركت نباشد) آسيب های غير ناشي از كار ناميده مي شود.

4- انواع آسیب
آسيب به بيماری، جراحت و هرگونه اثركوتاه مدت / دراز مدت بر بدن انسان يا خسارات به تجهيزات، تاسيسات و محيط كار در اثر حادثه گفته مي شود.

4 -1 آسیب های جزئی
آسيب هايي كه با انجام كمك های اوليه 1 مي توان فرد آسيب ديده را مداوا نمود، بطوريکه بتواند در روز حادثه يا حداكثر روز بعد به كار روزمره اشتغال يابد.

4 -2 آسیب های متلف وقت LTI2
مجموع موارد مرگ ومير، از دست رفتن روز كاری و از كار افتادگي كلي (ناتواني كلي دائمي) و جزئي است به عبارتي آسيب هايي كه در نتيجه آن كاركنان قادر نباشد وظايف مقرر را بنا به تشخيص مقامات طب صنعتي انجام داده و علاوه بر روز حادثه يك يا چند روز از كار معاف گردد.

LTI = موارد مرگ و مير+ PTD+PPD+LWDC

منظور از 3 LWDC (از دست رفتن روز كاری) عبارت از مواردی از حوادث شغلي كه منجر به از دست رفتن روز كاری مي شوند. به عبارتي در اثر وقوع حادثه نفر امکان مراجعت به محل كار و ادامه فعاليت كاری خود را ندارد.

نکته: طبق مجموع مقررات شركت ملي صنايع پتروشيمي (NPC) حوادث متلف وقت عبارت است از كليه حوادثي كه سبب غيبت بيش از 48 ساعت شاغل از شغل مربوطه مي شود.

4- 3 ناتوانی کلی دائمی/ از کارافتادگی کلی PTD
هر نوع صدمه شغلي غير از مرگ كه منجر به از دست رفتن دائمي يك يا چند توانايي شاغل مي گردد (برای مثال قطع يکي از اندامها، صدمه مغزی دائمي، از دست دادن بينايي).

4 -4 ناتوانی جزئی دائمی PPD 
عبارت است از هر نوع صدمه شغلي غير از مرگ و آسيب های ناتوان كننده دائمي كه منجر به ايجاد عملکرد ناقص در استفاده موثر از يك يا چند عضو فرد حادثه ديده گردد)برای مثال چشم فرد كورنشده است اما بينايي وی محدود شده است(.

4 -5 آسیب های عمدی
آسيب هايي كه شخص خود در حين انجام وظيفه عمداً به خود وارد آورده جزء آسيب های ناشي از كار محسوب نمي شود.

4 -6 آسیب های وارده به پشت (در اثر ضربه)
اگر پشت فردی در اثر ضربت يا برخورد به شي در حين انجام وظيفه آسيبي وارد آيد مصدوم در همان روز مراتب را به سرپرست مسئول اطلاع داده و گزارش حادثه دريافت و به درمانگاه مراجعه نمايدكه اين حادثه ناشي از كار آمار محسوب مي شود.

4 -7 دردکمر
كمردرد كاركنان در سر كار در صورتي ناشي از كار آماری محسوب مي شود كه به علت انجام اعمالي از قبيل بلند كردن و يا نقل و انتقال جسم و غيره رخ داده و مورد تائيد مقامات HSE و سرپرست مربوطه قرارگيرد.

4 -8 فتق
فتق هنگامي جزء حوادث ناشي از كار محسوب خواهد شد كه در حين انجام وظيفه بطور ناگهاني و توأم با درد حاصل شود و بواسطه يکي از شرايط زير باشد :
زمين خوردن، پرت شدن، وارد آمدن فشار به شخص، زور ورزی زياد و غيره بنحوی كه شخص از شدت درد قادر به ادامه كار نباشد و وقوع حادثه به سرپرست مربوطه گزارش و آسيب مورد تأييد ايشان و مقامات HSE واقع شود.

4 -9 آسیب دیدن در حین ورزش
آسيب های وارده به اشخاص در اثر شركت در ورزش های كه از طرف شركت ترتيب داده مي شود ناشي از كار است ولي در آمار منظور نخواهد شد.

در گزارشات منظور از كل موارد قابل ثبت (TRC) مجموع موارد منجر به صدمات متلف وقت، موارد منجر به محدوديت شغلي و مواردی كه منجر به درمان پزشکي مي شود مي باشد به عبارتي :

TRC = LTI+RWDC +MTC

در فرمول فوق منظور از MTC (موارد منجربه درمان پزشکي) مواردی است كه فاقد شدت لازم جهت طبقه بندی به عنوان مرگ ، از دست رفتن روز كاری و يا محدوديت شغلي است اما شدت آنها به اندازه ای است كه نياز به اقدامات پزشکي دارد.

همچنين منظور از RWDC (موارد منجر به محدوديت شغلي) هر حادثه شغلي به استثناء مرگ يا موارد از دست دادن روز كاری است كه منجر به نامناسب شدن فرد جهت انجام كارهای معمول روزانه در شغل خود مي گردد را محدوديت شغلي نامند. محدوديت شغلي حتي برای يك روز هم محاسبه مي شود.

5- روش محاسبه ساعات کارکرد پرسنل (نفرساعت)

روش محاسبه ساعات کارکرد پرسنل

تبصره 1 : منظور از ساعات كاری در محاسبه ضرايب استاندارد (بند 6)، كل ساعات كاری انجام شده توسط همه كاركنان مي باشد.

تبصره 2 : برای كاركنان كه به هر دليل در تاسيسات و اماكن اقامتي مربوط به شركت زندگي مي كنند، فقط ساعاتي را كه رسماً در محيط كارخود انجام وظيفه مي نمايند، محاسبه نماييد.

تبصره 3 : برای كاركنان سيار مانند مديران اجرايي و سايركساني كه ساعت كارآن ها دقيقاً تعريف نشده است، بطور ميانگين 8 ساعت در روز مبنای محاسبه قرارگيرد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ جزوه تجزیه و تحلیل حوادث دکتر غلام نیا

⇐ نرم افزارهای مدل سازی حوادث

⇐ تجزیه و تحلیل رویدادها و گزارش نویسی HSE

⇐ آمار و اطلاعات حوادث و رویدادها, جمع اوری و استفاده از آنها