راهبردهای نمونه برداری در بهداشت صنعتی

راهبردهای نمونه برداری در بهداشت صنعتی

راهبردهای نمونه برداری در بهداشت صنعتی، محاسبه میانگین زمانی و تجزیه و تحلیل های آماری

فرمت: Pdf تعداد صفحات: 15

اهداف آموزشی

پس از مطالعه مطالب مندرج در این ضمیمه، قادر خواهید بود:

• عواملی که باید هنگام پایش مواجهه شاغلان در نظر گرفته شود، را نام ببرید.
• تفاوت بین نمونه برداری فردی و محیطی را بیان کنید.
• چهار نوع روش نمونه برداری را نام برده و شرح دهید.
• تفاوت آمار توصیفی و آمار استنباطی را توضیح دهید.
• تفاوت خطای سیستماتیک و خطای تصادفی را شرح دهید.
• کاربرد آمار توصیفی و مفاهیم خطا را در خطاهای ناشی از نمونه برداری و تجزیه (SAEs) بیان کنید.
• حد بالای اطمینان (UCL) و حد پایین اطمینان (LCL) را برای نمونه های متوالی و یا نمونه تمام شیفت، محاسبه کنید.
• میانگین زمانی مواجهه را در شیفت های کمتر از ۸ ساعت، شیفت های معمولی ۸ ساعته و شیفت های بیش از ۸ ساعت محاسبه کنید.
• حدود مجاز مواجهه (PELs) را به منظور پذیرش یا عدم پذیرش (بر مبنای محاسبات)، تعیین کنید.

مقدمه

بر اساس ضوابط اخلاقی آکادمی بهداشت صنعتی آمریکا در مورد فعالیت های حرفه ای بهداشت صنعتی، اولین مسئولیت متخصص بهداشت صنعتی، حفاظت از سلامت شاغلان است. در نتیجه یکی از مهمترین اهداف هر برنامه بهداشت صنعتی، تعیین دقیق میزان مواجهه کارگران با عوامل استرس زای محیطی است. بر این اساس در اغلب موارد متخصص بهداشت صنعتی، خطرات بالقوة بهداشتی را شناسایی کرده، محیط کار و یا کارگر را پایش و تراکم مواجهه را تعیین می کند. سپس تراکم به دست آمده هنگام پایش را به منظور ارزشیابی ریسک های محیط کار، با راهنماهای توصیه شده به طور مثال حد آستانه مجاز (TLVs) و یا استانداردهای اجباری (به طور مثال PELs) مقایسه می کند. در چنین شرایطی و بر مبنای تمام و یا بخشی از نتایج به دست آمده از پایش و ارزیابی ریسک، می توان راهبردهای کنترل را تعیین کرد.

باید توجه داشت موفقیت نهایی فرایند ارزیابی ریسک و مواجهه به روایی و پایایی اندازه گیری های به دست آمده در هنگام پایش محیط کار یا کارگر، بستگی دارد.

در برنامه ریزی پایش مواجهه شاغلان چندین عامل باید تعیین شوند که عبارتند از:

• کدام شاغل یا شاغلان باید نمونه برداری شود؟
• چه نوع نمونه هایی باید تهیه شود؟
• چه تعداد نمونه باید جمع آوری شود؟
• چه فاصله زمانی باید بین نمونه ها وجود داشته باشد؟
• نمونه ها چه زمانی باید جمع آوری شود؟

از آنجا که نمونه برداری مداوم از تمام شاغلان با توجه به هزینه و زمان مورد نیاز منطقی نیست، پس مطابق یکی از روشهای نمونه برداری، فقط شاغلان دارای بالاترین ریسک یا با بالاترین مواجهه بالقوه باید نمونه برداری شوند. در مواردی که موقعیت های مختلف محیط کار موجب اعمال ریسک می شوند، ضروری است از شاغلان هر یک از موقعیت های پرخطر، نمونه برداری شود. یکی دیگر از رویکردهای نمونه برداری، ارزیابی جامع مواجهه است. این رویکرد یک روش نظام مند برای تعيين و قضاوت در مورد تمامی مواجهه ها برای تمامی شاغلان، در تمام روزهای کاری است.

در ارزیابی جامع مواجهه، متخصص بهداشت صنعتی به صورت نظام مند تمامی عملیات ها، وظایف، مواد و فعالیت های شغلی مرتبط با هر شاغل را بررسی می کند. از آنجا که تعداد زیادی از مواد شیمیایی دارای TLV یا PEL نیستند، پس استفاده از روش ارزیابی جامع مواجهه این امکان را برای متخصص بهداشت صنعتی فراهم می کند که برای تعیین میزان مواجهه با مقادیر استاندارد و بررسی شکایات، به جای نمونه برداری از شاغلان با بالاترین ریسک، مواجهه تمامی کارگران در تمامی روزهای کاری را تعیین کند.

در راهبرد ارزیابی مواجهه پنج مرحله مهم وجود دارد، که عبارتند از:

• توصیف مقدماتی جمع آوری اطلاعات به منظور توصیف و شرح محیط کار، نیروی کار و عوامل محیطی)؛
• ارزیابی مواجهه (تعیین قابل قبول، غیرقابل قبول و یا غیرقطعی بودن مواجهه ها، براساس جمع آوری اطلاعات)؛
• جمع آوری اطلاعات اضافی (جمع آوری اطلاعاتی نظیر پایش مواجهه، به منظور تجزیه و تحليل عدم قطعيت ها)؛
• کنترل خطرات بهداشتی (کنترل مواجهه های غیر قابل قبول)؛
• ارزیابی مجدد (اطلاعات و مواجهه هایی که به تازگی جمع آوری شده است، به صورت دوره ای ارزشیابی مجدد می شوند).

اجرای ارزیابی مجدد، این امکان را فراهم می سازد که راهبرد بکار گرفته شده به صورت چرخ های تکرار شود و در این صورت بسیار موثر خواهد بود.

تصمیم گیری برای تهیه نمونه های محیطی (قرار دادن تجهیزات پایش در موقعیت های معین به منظور تعیین نرخ تولید آلودگی) یا نمونه های فردی وصل کردن تجهیزات پایش به شاغل به منظور تعیین مواجهه فردی باید بر اساس میزان تحرک و جابه جایی شاغل باشد. زیرا تحرک کارگر بر احتمال مواجهه با آلودگی و نیز احتمال تهیه نمونه های دقیقی که نمایانگر مواجهه باشد، در ارتباط است. نمونه برداری محیطی اغلب به منظور تعيين نقاط و موقعیت های با مواجهه بالا،  تعيين تراکم های قابل اشتعال/انفجار، ارزشیابی تراکم آلاینده در فضاهای محصور و پایش مداوم نشتی در نقاط پرخطر، انجام می شود. نمونه برداری فردی نیز زمانی که تعیین مواجهه فردی و مقایسه با استانداردها و دستورالعمل ها ضرورت دارد، انجام خواهد شد. در صورتی که شناسایی کارگرانی که در معرض بالاترین میزان ریسک هستند، امکانپذیر نباشد و یا اگر انجام ارزیابی جامع مواجهه، سبب به تاخیر افتادن پایش می شود، ضروری است از دستورالعمل های نمونه برداری تصادفی استفاده شود. در این صورت باید به راهبردها و جداولی که در مراجع معتبر ارائه شده، مراجعه شود.

پیش از تصمیم گیری در مورد تهیه نمونه فردی ویا محیطی، باید نوع راهبرد نمونه برداری انتخاب شود. در این زمینه متخصص بهداشت صنعتی دارای چهار انتخاب است:

• نمونه طولانی مدت ۸ ساعته: عبارت است از یک اندازه گیری فردی یا محیطی مداوم در تمام طول یک شیفت کاری. یک مثال از این راهبرد، وصل کردن مدار نمونه برداری ذرات قابل استنشاق به شاغل در آغاز شیفت کار و جدا کردن تجهیزات پایش در پایان شیفت کاری هشت ساعته است.
• نمونه های متوالی تمام وقت: در این راهبرد، نیاز است چندین نمونه در طول شیفت کاری تهیه شود. برای این منظور شیفت کاری به چندین بخش زمانی که اغلب، ولی نه الزاما مساوی اند تقسیم می شود. با استفاده از مثال ذکر شده در بخش قبل، متخصص بهداشت صنعتی می تواند مدار نمونه برداری ذرات قابل استنشاق را در ابتدای شیفت کار به يقه کارگر وصل کند، پس از سپری شدن دو ساعت می توان کاست نمونه برداری را با کاست دیگری جایگزین کرد و این روند را تا تهيه چهار نمونه دو ساعته ادامه داد.
• نمونه های متوالی کوتاه مدت: در این راهبرد، چندین نمونه در یک دوره از شیفت کاری تهیه می شود. اما از برخی از زمانهای شیفت کاری نمونه برداری نمی شود. زیرا این گونه فرض می شود که دوره های بدون نمونه، فاقد مواجهه اند (مانند ابتدای شیفت، پایان شیفت ویا زمان صرف نهار) و یا این که میزان مواجهه در این دوره ها مساوی دوره های نمونه برداری شده است.
• نمونه های آنی: در این روش نمونه برداری، چندین نمونه (حداقل ۷ مورد) اغلب با مدت زمان پنج دقیقه یا کمتر، در فواصل زمانی که به تصادف انتخاب شده اند، تهیه می گردد. به طور معمول استفاده از این راهبرد به دلیل اینکه تراكمها، تمایل به پیروی از توزیع لگاریتم طبیعی دارند، مشکلتر است.

به عنوان بخشی از پروتکل نمونه برداری ضرورت دارد علاوه بر نمونه های میدانی، نمونه های شاهد میدانی نیز تهیه و برای تجزیه به آزمایشگاه ارسال شود. نمونه های شاهد میدانی، واسطه های نمونه برداری اند که طی نمونه برداری برای مدت بسیار کوتاهی در محوطه پایش باز و بسته شده اند. با این نمونه ها همچون نمونه های میدانی رفتار می شود، به جز آن که هوایی از روی آنها عبور داده نمی شود. از نمونه های شاهد میدانی برای تایید عدم آلودگی واسطه های جمع آوری در هنگام ساخت، نقل و انتقال، فعالیت های میدانی و یا بررسی قابلیت اطمینان تجزیه آزمایشگاهی استفاده می شود. برای این منظور تراکم نمونه های شاهد با تراکم نمونه های اصلی مقایسه می شوند. قاعده عمومی تعداد نمونه های شاهد، یکی به ازای هر ۱۰ نمونه و حداقل ۲ نمونه است. لازم به ذکر است تعداد دقیق نمونه های شاهد، بر اساس روش نمونه برداری و تجزیه تعیین می شود.

محاسبات میانگین زمانی (TWA)

به منظور مطابقت ومقایسه مواجهه کارگران با الزامات قانونی (PELs) وحدود توصیه شده (TLVs)، ضروری است میانگین زمانی مواجهه با حدود زمانی ذکر شده در الزامات مذکور مشابه باشد. پس با توجه به این که PELs و TLVs مطابق زمان استاندارد شیفت کاری، برحسب TWA هشت ساعته ، بیان می شوند، میزان مواجهه کارگر نیز باید بر حسب میانگین زمانی ۸ ساعته محاسبه و گزارش شود.

برای محاسبه میانگین زمانی مواجهه در نمونه برداری هایی که یک شیفت کاری ۸ ساعته را پوشش می دهند، مجموع حاصل ضرب تراكم اندازه گیری شده در زمان های نمونه برداری (برحسب دقیقه) بر ۶۸۰ دقیقه تقسیم می شود و نتایج بر حسب  TWA 8 ساعته بیان می شود.

میانگین زمانی (TWA)

C: تراکم بر حسب میلی گرم بر متر مکعب و يا قسمت در میلیون.

T: زمان نمونه برداری بر حسب دقیقه.

نتیجه بر حسب میانگین زمانی ۸ ساعته (TWA هشت ساعته) بیان می شود.

اما برخی اوقات و به دلایل مختلف، نمونه برداری کامل در تمام طول شیفت کاری امکان پذیر نمی باشد. در این گونه موارد و با توجه به فرض های مختلف، سه روش برای محاسبه میانگین زمانی وجود دارد.

• فرض می شود که میزان مواجهه در دوره های فاقد نمونه، مشابه مواجهه اندازه گیری شده است:

اگر کارگر در دوره های زمانی فاقد نمونه، وظایفی شبیه دوره های زمانی نمونه برداری شده، انجام دهد، فرض بر آن خواهد بود که کارگر در دوره های زمانی فاقد نمونه ، نیز همان میزان مواجهه را دارد. در این صورت باید برای محاسبه TWA هشت ساعته از معادله قبلی استفاده کرد، با این تفاوت که مخرج کسر به جای 480 دقیقه، كل زمان نمونه برداری است اما نتایج بر حسب TWA هشت ساعته بیان می شود.

TWA هشت ساعته

• مقدار مواجهه دوره های زمانی فاقد نمونه، صفر فرض می شود:

اگر کارگر در دوره های زمانی فاقد نمونه، وظایفی شبیه دوره های زمانی نمونه برداری شده انجام نمی دهد، متخصص بهداشت صنعتی می تواند میزان مواجهه دوره های زمانی فاقد نمونه را صفر منظور کرده و برای محاسبه TWA هشت ساعته از معادله اول استفاده کند و نتایج بر حسب TWA هشت ساعته بیان می شود.

حتما بخوانید:

⇐ استراتژی نمونه برداری از آلاینده های هوابرد

⇐ الزامات عمومی ایمنی و بهداشت در واحدهای صنعتی

⇐ جزوه نمونه برداری دکتر قربانی

⇐ روشهای نمونه برداری از بیوآئروسل ها