رادیواکولوژی و حفاظت در برابر پرتو

رادیواکولوژی و حفاظت در برابر پرتو

 فرمت: pdf   تعداد صفحات: 43

رادیواکولوژی علمي است كه نحوه عملكرد، جابجائي، توزيع و رفتار هسته هاي پرتوزا را در اجزاء اكوسيستم ها بررسي مي نمايد.

اكوسيستم: بطور كلي مناطق خاص زندگي كه در آن گياهان و جانوران، محيط اطراف خود را با هم تقسيم مي نمايند، اكوسيستم نام دارد. چهار اكوسيستم اصلي جهان عبارتند از : 1- جنگلها  2- درياها  3- بيابانها  4- دشتها

در تحقيقات راديواكولوژيكي مسيرهاي راهيا بي مواد پرتوزا به محيط زيست پيش بيني مي گردد و ميزان دز دريافتي توسط مردم در مناطق مختلف تخمين زده مي شود تا از اين طريق بتوان ميزان خطر ناشي از پرتوگيري هاي خارجي و داخلي را تعيين نمود.

هدف از حفاظت رادیولوژیکی محیط زیست

بطور كلي هدف از حفاظت راديولوژيكي، پايش انسان و محيط زيست در برابر عملكرد مواد پرتوزاي (طبيعي و مصنوعي) موجود در محيط مي باشد.

پرتوها در محیط زندگی

هر كسي در محيط زيست خود در معرض منابع پرتوزاي طبيعي و مصنوعي مي باشد.

منابع پرتو

منبع پرتو

منابع پرتوزای طبیعی

الف- هسته هاي پرتوزاي اوليه

1- هسته هاي پرتوزاي منفرد: مهمترين آنها كه سهم قابل توجهي در پرتوگيري انسان دارند عبارتند از: V⁸⁷, Rb⁴⁰K

2- هسته هاي پرتوزاي زنجيره اي U²³⁵, U²³², Th²³⁸) U )

ب) پرتوها و هسته هاي پرتوزاي كيهاني

پرتوهاي ساطع شده از فضاي كهكشانها:

1.  پرتوهاي كيهاني اوليه كه شامل پروتونها و ⁴He 10% مي باشد
2. پرتوهاي كيهاني ثانويه كه شامل پروتونها و نوترنها و ميونها مي باشد

هسته هاي پرتوزاي كيهاني: مهمترين آنها عبارتند از:  ²²Na, ¹⁴C, ⁷Be, ³H

مناطق با پرتوزایی طبیعی بالا

الف- مناطق با پرتوزايي طبيعي بالا ناشي از كاني زايي اورانيم و توريم
ب- مناطق با پرتوزايي طبيعي بالا ناشي از ارتفاع زياد

منابع پرتوزای مصنوعی

الف- راكتورهاي اتمي

ب- باز فرابري سوخت هسته اي

باز فرابري سوخت بازيافت اورانيم و پلوتونيم موجود در سوخت هاي هسته اي پرتو ديده مي باشد. پسمان اصلي مايع بوده و شامل هسته هاي پرتوزاي با نيمه عمر بلند مثل H⁹⁰, Sr¹³⁷Cs و غيره مي باشد. ميزان پرتوگيري در اين كارخانجات بيشتر از مراحل ديگر چرخه سوخت هسته اي مي باشد.

ج- ريزش های ناشی از حوادث

اين حوادث عبارتند از :

• انفجارات اتمي،
• متلاشي شدن ماهواره ها در فضا،
• انفجار در راكتورهاي اتمي،
• نابود شدن زير دريایی های اتمي و انفجار در ظروف پسمان حاوي مواد پرتوزا .

بدنبال وقوع حوادث فوق هسته هاي پرتوزاي ⁹⁵Zr, ¹⁴⁴Ce,¹³¹I, ¹³⁷Cs, ⁸⁹Sr, ⁹⁰Sr, ²³⁸Pu, ²³⁹Pu, ²⁴¹Am به سطح زمين ريزش مي كنند.

د- منابع ديگر

• تخليه پسمانهاي مايع ناشي از فعاليت كارخانجات باز فرابري سوخت هسته اي
• هسته هاي پرتوزاي مورد استفاده در صنايع، پزشكي و غيره مانند ^99mTc, ¹³¹I

شناسایی منابع پرتوزا

مي توان از داشتن اطلاعاتي نظير نسبت هسته هاي پرتوزاي آزاد شده در هر منبع پرتوزا به منظور شناسايي منابع پرتوزا استفاده نمود مانند:

• تعيين سهم ¹³⁷Cs از طريق ميزان پرتوزايي ¹³⁴Cs (حادثه چرنوبيل)
• تعيين سهم ⁹⁰Sr از طريق نسبت ⁸⁹Sr / ⁹⁰Sr كه معادل 13 مي باشد (حادثه چرنوبيل)
• شناسايي منابع آلاينده پلوتونيم از طريق نسبت ²³⁸Pu / ^239+240Pu (اين نسبت در ريزش هاي جهاني در نيمكره شمالی 0.04 و در سلاحهاي اتمي 0.5 ، در حادثه چرنوبيل 0.02 مي باشد)

پرتوگیری از منابع پرتوزای مصنوعی

الف- پخش اتمسفری
ب- منابع و توزيع مواد پرتوزا در محيط دريا
ج- انتقال مواد پرتوزا از طريق اكوسيستم كشاورزی
د- انتقال مواد پرتوزا از طريق اكوسيستم های آب شيرين
ه- انتقال مواد پرتوزا از طريق مصرف مواد غذايي و آشاميدنی

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ حفاظت در برابر اشعه در مراکز پرتو درمانی

⇐ حفاظت کارکنان و بیماران در مراکز پرتو تشخیصی

⇐ پرتوهای یونساز و غیر یونساز و اثرات آن روی بدن انسان

⇐ بهداشت پرتوها در صنایع ساختمانی