دوره آموزشی ارزیابی و مدیریت ریسک

دوره آموزشی ارزیابی و مدیریت ریسک

فرمت: PPT  تعداد صفحات: 364

اصطلاحات و تعاریف:

مانع (Barrier): اقدامی که احتمال تحقق پتانسیل آسیب خطرات را کاهش داده و از پیامدهای ناشی از آن می کاهد.

توجه: موانع ممکن است فیزیکی باشند (مواد، وسایل حفاظتی، حفاظ ها، جداسازی و غیره) یا غیر فیزیکی (رویه ها، بازرسی، آموزش، مانور و غیره).

برای جلوگیری از یک خطر در حال تحقق، اقدامات تقابلی یا موانع مورد نیازند. موانع می توانند فیزیکی، مانند حفاظ ها، عایق بندی، جداسازی، ابزارهای حفاظتی و غیره یا غیر فیزیکی مانند رويه ها، سیستم های اعلام خطر، آموزش، مانورها و غیره باشند.

در صورت وجود تهدید خوردگی، موانع مناسب می تواند عبارت باشد از:

• کاربرد پوشش های مقاوم در برابر خوردگی، در نظر گرفتن مقدار خوردگی مجاز در طراحی یا اجرای برنامه بازرسی.
• موانع حافظ سلامتی شامل سیستم تخلیه مه دود، رويه ها و تجهیزات حفاظت فردی می باشد.

خطر: موقعیت یا منبع بالقوه ایجاد خسارت و یا بیماری، تخریب اموال، تخریب محیط کار و یا ترکیبی از آنها

کنترل خطرات: محدود کردن محدوده و یا مدت زمان یک رویداد خطرناک برای جلوگیری از گسترش آن

خطرات بالقوه: منبع، شرایط یا عمل، با پتانسیل آسیب به صورت آسیب انسانی یا بیماری و یا ترکیبی از آنها می باشد.

رویداد (حادثه): رخداد یا زنجیره ای از رخدادها که موجب آسیب، بیماری و یا صدمه (خسارت) به اموال، محیط زیست یا شخص ثالث می شود یا می توانست بشود.

رخداد خطرناک هنگامی به وقوع می پیوندد که پتانسیل خطر برای آسیب رساندن تحقق می یابد که ممکن است:

• انتشار هیدروکربن های تحت فشار،
• سقوط یک شی،
• برق گرفتگی یک فرد باشد.

برای خطرات مزمن، رخداد خطرناک ممکن است شامل تجاوز از حدود تعیین شده برای جلوگیری از اثرات مزمن بر سلامتی باشد.
واژه رویداد معنی وسیعتری دارد که برای توصیف رخدادهای خطرناک و سایر رخدادهای برنامه ریزی نشده یا زنجیره رخدادهایی به کار می رود که می توانستند موجب مصدوم شدن، بیماری، و یا صدمه به اموال، درآمد یا محیط شوند (شبه حوادث نیز خوانده می شوند).

حادثه: اتفاق ناخواسته ای که منجر به مرگ، بیماری، صدمه، زیان و سایر خسارات گردد.

ریسک Risk: ترکیب (یا تابعی) از احتمال و پیامد(های) ناشی از وقوع یک اتفاق خطرناک مشخص. ریسک واژه‌ای است با کاربرد کلی برای بیان ترکیبی از احتمال وقوع یک رخداد خطرناک و شدت پیامدهای آن. با استفاده از این تعریف می توان سطح ریسک را با تخمین احتمال وقوع یک رخداد خطرناک و شدت پیامدهای آن مورد قضاوت قرار داد.

تعیین خطرات و اثرات ناشی از آن

شناسایی، رتبه بندی و ارزیابی تهدیدات و خطرات

تعیین خطرات و اثرات ناشی از آن بطور مشخص نیاز به کنارگیری نظام مدیریت و مکانیسم و کارهای تخصصی نظیر HAZOP ،FTA ،FMEA ،EIA و مشارکت کارکنان با تجربه خاص در مدیریت ریسک

عوامل زیان رسان (عواملی که امکان ایجاد تاثیرات سوء به صورت مزمن و یا حاد بر سلامت انسان داشته باشد) و شامل:

• مواد شیمیایی، نظیر سولفید هیدروژن، بخارات ‌هیدروکربن‌ ها، حلال ‌ها، مواد پوششی
• مواد بیولوژیکی نظیر موجود زنده بیماریزا‌ که سبب بروز مالاریا
• عوامل فیزیکی نظیر تابش های یونیزه ، تنش هایی گرمایی و سرمایی، گرد و غبار، سر و صدا و ارتعاش
• عوامل ارگونومیکی نظیر طرح تجهیزات و اثرات انجام حرکت های تکراری در کنار روشی که کار انجام می گیرد نیز همچنین بایستی مورد ملاحظه قرار گیرد.

The regulation covers some of the things that you must do as a minimum. These requirements include:

• protecting extension leads and flexible cables from damage
• using safety switches in certain situations
• inspecting, testing and tagging certain electrical equipment on a regular basis
• removing defective equipment from service
• removing safety switches from service if they are not working properly
• not using double adaptors and piggyback plugs to do certain work
• Extension cords must be regularly tested and tagged.

خطرات: خطر بالقوه چیزی است که به طور بالقوه بتواند موجب ایجاد آسیب از جمله بیماری، آسیب دیدگی، صدمه به اموال، محصولات، خسارت به تولید یا افزایش تعهدات شود. درک این مفهوم که یک خطر پتانسیل رخ دادن اتفاقی ناخواسته را دارد و خود رخداد واقعی نیست، به درک رویکرد برگزیده شده برای شناسایی خطر و ارزیابی ریسک کمک شایانی می کند. توضیح فوق در مورد خطر بالقوه از این نظر نیز حائز اهمیت است که از کاربرد معانی رایج دیگر مانند خطر بالفعل، شانس یا ریسک دقیق تر می باشد.

واژه های حاد و مزمن اغلب برای تفاوت قائل شدن میان خطرات بالقوه یا پتانسیل ایجاد آسیب به عنوان نتیجه ای از:

• رخدادهای نسبتا کوتاه مدت مانند ریزش نفت، آتش سوزی و انفجار (خطرات حاد)
• با خطراتی که از رخدادهای بلند مدت نشات می گیرند، مانند تخلیه مداوم آلاینده ها و تماس های شغلی (خطرات مزمن)، به کار می رود.

هنگام شناسایی خطرات و ارزیابی آثار آنها، واژه ریسک غالباٌ با کمی تفاوت بسته به رویکرد اتخاذ شده، به کار می رود. در صورت استفاده از رویکردهای کیفی مبتنی بر تجربه، طبیعی است که ریسک به صورت حاصلضرب احتمال وقوع و شدت بیان شود. در نتیجه ریسک مرتبط با یک فعالیت خاص با تخمین احتمال و پیامد و اغلب با واژه های نسبی مانند «کم»، «متوسط»، یا «زیاد» و تلفیق این دو با استفاده از قواعدی توافق شده، مورد قضاوت قرار می گیرد. رویکرد فوق برای بیان ریسک جهت انواع ارزشیابی ها کاملاٌ کفایت می کند و در مواردی که استفاده از روش های دقیق تر عددی نامناسب است، امکان استفاده از یک رویکرد ساختاری را فراهم می‌آورد.

هر چند در برخی حالات لازم است که ریسک برحسب واژه های دقیقتری بیان شود. در این حالات رویکرد معمول عبارت است از بیان ریسک به صورت: «احتمال وقوع یک رخداد خطرناک مشخص در یک دوره زمانی معین یا منتج از یک وضعیت خاص».

در این رویکرد برای ارائه تصویر کلی از ریسک از تعریف احتمال تعدادی از پیامدهای متفاوت استفاده می شود. با استفاده از این رویکرد، سه پارامتر برای تعریف ریسک مورد نیاز است:

• پیامد ناخواسته رخداد مورد نظر
• احتمال وقوع آن
• چهارچوب زمانی یا چهارچوب رخدادی که احتمال وقوع به آن باز می گردد.

واژه های «گمانه»، «احتمال» و «تواتر» غالباٌ در ارتباط با ریسک به کار می‌روند. لذا درک صحیح و استفاده همخوان از آنها حائز اهمیت است.
گمانه و شانس عباراتی هستند که به صورت کلی امکان پذیری وقوع چیزی را نشان می دهند.

احتمال نسبت تعداد شانس های وقوع یک رخداد خاص به مجموع کل شانس هاست و به صورت عددی در دامنه 0 تا 1 بیان می شود که صفر قطعی بودن عدم وقوع رخداد و 1 قطعیت وقوع آن را نشان می دهد. لذا طبیعی است که احتمال را به درصد بیان کنیم.

تواتر نرخی است که تعداد دفعات وقوع یک رخداد خاص در یک دوره زمانی مشخص را بیان می کند. تواتر به صورت عکس زمان متوسط میان رخدادها تعریف می شود و در نتیجه اغلب با عباراتی نظیر یک در هزار سال بیان می شود. تفاوت میان تواتر و احتمال بدین ترتیب روشن می‌گردد که مثلاٌ برای رخدادی که احتمالاٌ هر سه ماه یکبار رخ می‌دهد، تواتر وقوع 4 بار در سال می باشد. در حالی که احتمال وقوع آن رخداد در هر سال می بایست همیشه کمتر از یک باشد. به منظور تصمیم گیری در مورد نتایج ارزیابی ریسک، لازم است معیارهای غربالگری تعیین شوند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ روش اجرایی ارزیابی و مدیریت ریسک

⇐ ارزیابی و مدیریت ریسک دکتر کاظمی

⇐ ارزیابی و مدیریت ریسک دکتر فام

⇐ ارزیابی مدیریت ریسک های شغلی آتش نشانان از دیدگاه HSE