خطرات بهداشتی ناشی از مواجهه با مواد شیمیایی

خطرات بهداشتی ناشی از مواجهه با مواد شیمیایی

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 27

فهرست:

• ریسک های بهداشتی و ایمنی در صنایع شیمیایی
• عوامل مؤثر در موقعیت های خطرناک
• راه های ورود مواد شیمیایی
• غلظت و نوع مواجهه با مواد شیمیایی
• اثرات ترکیبی مواد شیمیایی
• گروه های فرا حساس (بیش مستعد)
• اثرات سمی مواد شیمیایی
• درماتیت تماسی ناشی از مواجهه با مواد شیمیایی
• مسمومیت های سیستمیک
• و …

مقدمه

در سال های اخیر توجهات چشمگیری در ارتباط با اثرات قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی بر روی سلامت کارگران متمرکز شده است. بسیاری از مواد شیمیایی که یک بار به عنوان ایمن در نظر گرفته شد، مشخص شده که با بیماری های مختلف از بثورات پوستی خفیف با اختلال مزمن در سلامت و سرطان های منجر به مرگ در ارتباط بوده است. گرچه در مورد مسمومیت های شیمیایی باید ان مطالعه بیماری ها در آزمایشگاه و یا سایر مراکز معتبر اطلاعات گرفته شود، مواد شیمیایی بسیار زیادی وجود دارد که در محیط های کار مورد استفاده قرار می گیرد و تا امروز اثرات مضر این مواد ناشناخته باقی مانده است. از این رو ضروری است که تمام مواد شیمیایی را با دقت مورد بحث و بررسی قرار داد.

در این بخش تاثیر مواد شیمیایی بر سلامت کارگران بیان خواهد شد. این موضوع کاربران را قادر به تشخیص وضعیت های بالقوه خطرناک می کند تا بر این اساس به خطرات پاسخ دهند و از خود و دیگران در برابر خطرات بهداشتی مواد شیمیایی محافظت نمایند. همچنین به استفاده کنندگان از مواد شیمیایی اجازه خواهد داد که اقدامات لازم را تا اصلاح وضعیت انجام دهند.

ریسک های بهداشتی و ایمنی در صنایع شیمیایی

کار با مواد شیمیایی و یا کار در صنایع شیمیایی خطرات بسیاری را نشان می دهد، از جمله باعث بروز آسیب و جراحت / بیماری و موارد زیر می شود:

• آسیب های پوست
• سوختگی های شیمیایی
• سرطان پوست
• سایر سرطانها
• آلرژی
• درماتیت تماسی تحریکی
• مشکلات باروری / تولیدمثل
• درماتیت تماسی آلرژیک
• مرگ
• عفونت های پوستی
• آسم
• خفگی

شکل شماره 1: تمامی خطرات مرتبط با مواد شیمیایی باید شناسایی شوند

عوامل مؤثر در موقعیت های خطرناک

عوامل بسیاری می توانند بر شدت خطرات مرتبط با مواد شیمیایی در محل کار تأثیر بگذارند. این موارد شامل موارد زیر است:

• مواجهه ترکیبی
• سمیت مواد
• راه های ورود مواد
• خواص فیزیکی مواد
• حساسیت کارگران به مواد مختلف
• شیوه های کاری
• طبیعت و ماهیت مواجهه با مواد شیمیایی

درک این نکته مهم است که چگونه این عوامل، به صورت ترکیبی، به ایجاد موقعیت های خطرناک کمک می کنند.

راه های ورود مواد شیمیایی

مواد شیمیایی می تواند از سه راه وارد بدن شوند. در محل کار، استنشاق گازها، بخارات و یا ذرات موجود در هوا و جذب از طریق ریه ها از مهم ترین راه ورود مواد به بدن است. با این حال، تعدادی از مواد شیمیایی، به ویژه مایعات، می توانند از طریق پوست سالم هنگامی که در تماس مستقیم با پوست قرار می گیرند، جذب شوند. مصرف سموم از طریق دهان (بلعیدن سموم) که باعث ورود سم به داخل معده میشود، شایع است که در آن بهداشت فردی ضعیف است.

راه های ورود مواد شیمیایی و سمی به بدن

شکل 2: راه های ورود مواد شیمیایی و سمی به بدن

 استنشاق

در صنعت، راه استنشاق، مسیر قابل توجهی جهت ورود مواد به سیستم تنفسی است که نشان دهنده نقطه ورود تأثیرگذار برای مواد شیمیایی است. از آنجایی که مساحت ریه ها در یک فرد بالغ سالم ۹۰ متر مربع است، کارگری که یک کار متوسط انجام می دهد، حدود ۸٫۵ متر مکعب از هوا را در یک نوبت کاری هشت ساعته استنشاق می کند.

دستگاه تنفسی مهم ترین راهی است که از طریق آن مواد مضر وارد بدن می شوند. بیشتر مسمومیت های شغلی که بر ساختمان داخلی بدن تأثیر می گذارند، از تنفس مواد پراکنده در هوا ناشی می شود. این مواد با جا گرفتن در شش ها یا سایر قسمت های دستگاه تنفسی، ممکن است برای. دستگاه تأثیر گذارند یا اینکه به وسیله خون، لنف یا گلبول های سفید از شش ها به سایر دستگاه های بدن منتقل شوند. نوع و شدت عمل مواد سمی بستگی به ماهیت ماده، مقادیر جذب شده، سرعت جذب، حساسیت فردی و بسیاری عوامل دیگر دارد. سطح نسبتأ عظیم شش ها (۹۰ متر مربع سطح کل و ۷۰ متر مربع سطح حفره ها) همراه با شبکه مویرگی (۱۴۰ متر مربع) و جریان خون مداوم آن، مواد سمی را به نحو شگفت انگیزی می شوید و بسیاری از آنها را با سرعت بسیار، از ششها جذب می کند. افزون بر این عمل، مواد متعددی وجود دارند که به لحاظ حرفه ای خاص بسیار پرمصرف هستند و با جزء تشکیل دهنده ای از بافت شش ترکیب شده در خون حل نمی شوند و به وسیله گلبول سفید انتقال داده نمی شوند. این مواد شامل بریلیوم، توریم و تولوئن – ۴، ۲ – دی ایزوسیانات هستند. در این موارد که مقاومت در برابر انحلال و شست و شو وجود دارد، ممکن است سوزش، التهاب، فیبروز، تغییرات خطرناک و حساسیت های آلرژیک ایجاد شود.

سیستم تنفسی در اصل شامل دستگاه تنفسی فوقانی (بینی، دهان، گلو)، مجاری عبور هوا (نای نایژه، برونشیل ها، مجاری آلوئولی) و منطقه تبادل گاز (آلوئول ها) است که اکسیژن را از هوا گرفته و به درون خون پخش می کند و کربن دی اکسید را از خون گرفته و در هوا منتشر می کند (شکل 3)

تبادل گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن در کیسه های هوای تنفسی

شكل شماره ۳: راه های هوایی در داخل شش ها و چرخش جریان هوا در کیسه های هوایی ریز، جایی که تبادل گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن صورت می گیرد.

مجاری عبور هوا دارای رشته های ساختاری مو مانند بسیار کوچک و ریزی به نام سيليا (مژه( هستند. این ساختار بخشی از مکانیسم پاکسازی است که باعث پاکسازی ریه ها از ذرات خارجی می شود، در واقع ذرات خارجی که بر روی سطوحی از مجاری تنفسی و در داخل ریه هاته نشین شده اند، توسط مخاط به سمت گلو حرکت می کنند (شکل ۴). تخمین زده می شود که هر روز مقدار ۲ لیتر از جریان مخاط به سمت گلو می رود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ خطرات مواد شیمیایی

⇐ کنترل خطرات در کار با مواد شیمیایی

⇐ ایمنی مواد شیمیایی دکتر فتحی