حفاظ گذاری ماشین آلات صنعتی
حفاظ گذاری ماشین آلات صنعتی
- مقدمه
-
علل عمده حوادث ناشی از درگيری با ماشين آلات
- دسترسي به قسمتهاي باز تجهيزات
- عدم رعايت الزامات قفل زني / برچسب زني
- كاركردن افراد بي تجربه و بدون مهارت لازم با دستگاه ها
- باز كردن و يا مفقود شدن حفاظ ماشين آلات
-
خطرات مکانیکی در چه موقعیت هایی ایجاد می شود ؟
- نقطه عمل
- قسمتهاي متحرك ماشين آلات
- نقاط گيرنده
-
ویژگی حفاظهای مناسب
- جلوگيري از تماس با نقاط خطرناك
- ايمن و قابل اطمينان
- انع از سقوط اشياء و قطعات گردد
- ايجاد خطر جديدي ننمايد
- ايجاد مزاحمت ننمايد
- امكان روغن كاري ماشين بصورت ايمن وجود داشته باشد
-
شیوه های حفاظت از اپراتور در برابر خطر ماشین آلات
- استفاده از حفاظ ها
حفاظ هاي ثابت
حفاظ هاي اينتر لاك
حفاظ هاي قابل تنظيم
حفاظ هاي با تنظيم خودكار - بكار گيري تدابير ويژه و وسايل و شيوه هاي كنترلي مناسب
استفاده از حسگر هاي مناسب الكترونيكي
بكارگيري وسايل پس زننده
بكارگيري وسايل بازدارنده
كنترلهاي ايمن
دروازه ها - تنظيم فاصله و مكان يابي مناسب
- روشهاي ايمن تغذيه ماشين و خروج قطعه
- كمكهاي متفرقه
- استفاده از حفاظ ها
-
مثالهایی از چگونگی حفاظ گذاری ماشین آلات و وسايل کارگاهی
-
مسئولیت ايمن سازی ماشین آلات
- مديريت
- سرپرستان
- كارگران
-
آموزش و تربیت نيروی انسانی
مقدمه
انگشتان قطع شده ، دستهاي له شده ، بازوهاي شكسته شده ، نابينائي در اثر پرتاب قطعات و … همگي جزئي از فهرستي طولاني از آسيب هائي هستند كه ممكن است در اثر ناايمن بودن ماشين آلات ايجاد گردند ، بي ترديد نگاهي عميق به به هريك از حوادث به وقوع پيوسته و خسارات ناشي از آن بسيار تكان دهنده و تامل برانگيز خواهد بود. از اين رو اهميت حفظ و صيانت نيروي انساني بيش از پيش آشكار خواهد گرديد. از جمله موضوعات بسيار مهم در امر ايمن سازي ماشين آلات صنعتي ، نصب حفاظ هاي مناسب جهت جلوگيري از آسيب هاي ناشي از چگونگي كاركرد ماشين و برخورد كارگران با آن مي باشد كه در اغلب موارد قابل پيشگيري خواهد بود.
همواره بايد بخاطر بسپاريم : هر قسمت از ماشين آلالات يا نقاط خطرناك روال انجام كار كه ممكن است در بردارنده صدمات احتمالي براي كارگران باشد مي بايست به نحو مطمئن حفاظ گذاري گردد، در واقع در هر جا كه نوع كاربرد ماشين آلات و نوع ساختار فيزيكي آن زمينه ساز امكان آسيب رساني به اپراتور ماشين و يا ساير كارگران مي باشد خطرات ناشي از آن مي بايست با برنامه ريزي مناسب حذف و يا در صورت عدم امكان حذف بصورت كاملاً كنترل شده در آيد.
علل عمده حوادث ناشي از درگيري با ماشين آلات
دسترسي به قسمتهاي باز تجهيزات :
تعداد بيشماري از ماشين آلات صنعتي با توجه به عدم بررسي دقيق خطرات احتمالي ناشي از ساختار فيزيكي آن در زمان توليد به گونه اي طراحي و ساخته شده اند كه اپراتور در حين كار بتواند به قسمتهاي باز دسترسي پيدا كند. لازم بذكر است در برخي موارد اين قسمتهاي باز در مواجهه مستقيم با كارگر يا اپراتور نمي باشد مانند الكتروموتورهاي نصب شده در زير دستگاه ها و يا ساير موارد مشابه انتقال نيرو ،لكن در اثر رفتارهاي ناگهاني اشخاص مي توانند ايجاد حادثه نمايند.
به عنوان نمونه ممكن است كارگر در حين تردد از مجاورت دستگاه قصد برداشتن چيزي از روي زمين و يا زير ماشين را داشته و يا به منظور انجام ساير امور مجبور به قرار گيري در مجاور قسمت خطرناك ماشين گرديده و در اثر برخورد لباس و يا اعضاي بدن وي با اجزاي ماشين دچار حادثه گرديده است.
⇐ حتما بخوانید: ایمنی در حفاظ ماشین آلات
2- عدم رعايت الزامات قفل زني / برچسب زني جهت حصول اطمينان از خروج دستگاه از فرآيند توليد و قطع منابع قدرت دستگاه :
اين موضوع كه در مجموعه آئين نامه هاي حفاظت و بهداشت كار نيز در طي ماده 26 آئين نامه حفاظت و بهداشت عمومي در كارگاهها به آن اشاره گرديده است تامين كننده توقف كامل دستگاه خواهد بود ، زيرا در بسياري از موارد انجام تعميرات ، نظافت و يا تنظيم دستگاه ها در حين كار باعث بروز حوادث مي گردد. همچنين ماشين آلاتي كه به دلايل مختلف من جمله نواقص حفاظتي نبايستي مورد بهره برداري قرار گيرند نيز به نحو مناسبي از فرآيند توليد خارج خواهند شد.
از ديگر مزاياي اين اقدام حفاظتي عدم بكار گيري دستگاه در خارج از ساعت مجاز مي باشد چرا كه در اين فرآيند قفل هر دستگاه صرفاً به وسيله شخص ذي صلاح باز خواهد گرديد و لذا امكان استفاده از دستگاه را در صورت عدم حضور اين شخص منتفي خواهد ساخت.
3- كاركردن افراد بي تجربه و بدون مهارت لازم با دستگاه ها و انجام عمليات تعمير و نگهداري توسط افراد فاقد صلاحيت
فقدان مهارت و تجربه كافي جهت انجام كار به روش ايمن همواره يكي از موارد قابل توجه در بروز حوادث بوده و موجب آشكار شدن بيش از پيش اهميت امر آموزش خواهد گرديد ، ناگفته پيداست چنانچه نيروي انساني آموزش هاي كامل را در خصوص خطرات هر دستگاه فرا گرفته باشد و بر شيوه كاركرد اصولي و ايمن در استفاده از ماشين آلات كارگاهي اشراف داشته باشد حتي در صورت ناايمن بودن ماشين آلات نيز حادثه اي بوقوع نخواهد پيوست ، زيرا كارگر با وجود آگاهي كامل از شرايط ناايمن و
تبعات ناشي از بروز حوادث احتمالي هيچگاه اقدام به استفاده از ماشين در شرايط ناايمن نخواهد بود ، همچنين واگذار نمودن عمليات تعميرات و نگهداري دستگاه به افراد كه وظيفه اي حساسس و به مراتب پر خطر و حادثه سازتر از استفاده معمول از دستگاه ها مي باشد نيز صرفاً در صورت احراز صلاحيتهاي لازم از سوي ايشان بايد صورت پذيرد ، بديهي است بيان جنبه هاي مختلف موضوع آموزش نيازمند فرصتي جداگانه خواهد بود تا با پرداختن به زواياي گوناگون آن علاوه بر بيان اهميت و ضرورت موضوع راهكارهاي اجرائي و عملي نيز در مورد آن مورد بررسي قرار گيرد.
4- باز كردن و يا مفقود شدن حفاظ ماشين آلات
شايد عمده ترين علت بروز حوادث ناشي از درگيري و برخورد اعضاي بدن و يا لباس كارگران با قسمتهاي مختلف و خطرناك ماشين آلات بويژه در كارگاه هاي قديمي و داراي تجهيزات فرسوده علت ياد شده باشد ، چرا كه در اين قبيل كارگاه ها با توجه به فرسودگي ماشين آلات و ضرورت انجام تعميرات مستمر و تنظيم روز مره دستگاه در اغلب موارد حفاظ دستگاه ها پس از انجام تعميرات در جاي خود قرار نمي گيرد و حفاظ هاي بازشده پس از مدتي بصورت اقلام ضايعاتي در گوشه اي از كارگاه نگهداري شده و ممكن است حتي از كارگاه خارج گردد ، لذا ضروريست با مقيد كردن اين حفاظ ها بصورتي كه به راحتي
بازنشده و نتوان آنها را از دستگاه جدا نمود و اينترلاك نمودن حفاظ با مدار فرمان دستگاه شرايط به گونه اي فراهم گردد كه در صورت نبود حفاظ بر روي دستگاه از راه اندازي آن جلوگيري گردد ، همچنين از ديگر راه هاي حذف اين علت آموزش نيروي انساني و نظارت مستمر بر عملكرد كارگران به منظور حصول اطمينان از تامين شرايط ايمن در محيط كار خواهد بود.
خطرات مكانيكي در چه موقعيت هايي ايجاد مي شود ؟
1- نقطه عمل
اين نقطه يا به تعبير گوياتر منطقه ، محدوده ي مكاني بروز كاركرد ويژه هر ماشين صنعتي مي باشد اين كاركردها كه به وسيله ماشين آلات مختلف صورت مي پذيرد شامل برش ، كشش ، آهنگري ، سوراخ كاري ، براده برداري ، تزريق پلاستيك ، ريخته گري تحت فشار ، فرم دهي به مواد و … خواهد بود و در ماشين آلات بكار گرفته شده در صنايع مختلف مي بايست بصورت جداگانه تعريف و مورد ارزيابي قرار گيرد ، به عنوان مثال در صنايعي كه از دستگاه پرس استفاده مي گردد محدود حركت سنبه بر روي ماتريس كه قطعه مورد نظر جهت انجام كار ، بر روي آن قرار مي گيرد و بين دو قالب بالائي و پائيني پرس قرار دارد نقطه عمل پرس خواهد بود و يا در صنايع چوب و در حين عمليات ابزار زني قطعات چوبي بوسيله دستگاه فرز ، منطقه گردش تيغه فرز كه قسمتي از آن جهت انجام كار مورد استفاده قرار مي گيرد نقطه عمل دستگاه فرز خواهد بود.
⇐ حتما بخوانید: ایمن سازی محیط کار در رابطه با ماشین آلات و ساختمان ها
2- قسمتهاي متحرك ماشين آلات
اين قسمتها عموماً به دو بخش تقسيم مي گردند :
الف) مكانيسم هاي انتقال دهنده نيروي دستگاه كه مي تواند شامل چرخ هاي طيار ، پولي ، تسمه ، زنجير ، چرخ زنجير ، كوپلينگ ، هندل ، دنده و … باشد.
ب ) مكانيسم هاي خوراك دهنده و ساير بخش هاي كمكي دستگاه.
شايان ذكر است مكانيسم هاي انتقال دهنده نيروي دستگاه اغلب علت عمده بسياري از حوادث مرتبط با اين امر خواهد بود ، بويژه در خصوص ماشين آلاتي كه اين ادوات بر روي دستگاه و يا در نقاط در دسترس آن قرار گرفته و فاقد حفاظ موثر باشد.
از ديگر مثالهاي قابل ذكر در اين خصوص مي توان به بخشهاي گردنده دستگاه بويژه در حالتي كه زوائدي نيز بر روي آن باشد (پيچهاي كوپلنگ ، چرخ طيار داراي پليسه فلزي و …) اشاره نمود.
3 – نقاط گيرنده (ناشي از حركت بخش هاي مختلف )
اين خطر معمولاً درجاهايي بروز مي نمايد كه حركت توام دو قسمت از ماشين نسبت به يكديگر مي تواند شرايطي را فراهم نمايد كه لباس يا اعضاي بدن اپراتور يا ساير كارگران به محوطه تماس دو قسمت وارد شده و مابين آن دو قرار گرفته و به همراه آنها حركت نمايد كه وابسته به جنس اين دو قسمت خطرات مختلفي چون له شدگي ، خردشدگي و يا قطع عضو را به دنبال
خواهد داشت.
⇐ حتما بخوانید: دستورالعمل ایمنی کار با ماشین آلات
نقطه تماس بين دو غلتك موازي در حال چرخش ، نقطه تماس زنجير و چرخ زنجير در حال گردش و يا محل تماس تسمه با پولي يا چرخ طيار نمونه هاي آشكار از اين نقاط به شمار مي روند.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)