جزوه سم شناسی دکتر نقاب

جزوه سم شناسی دکتر نقاب

جزوات سم شناسی دکتر نقاب امروزه به عنوان یکی از منابع ارشد بهداشت حرفه ای برای درس سم شناسی محسوب می شود, بنابراین ما در این بخش  جزوات دستنویس را در 158 صفحه جمع آوری و پیوست کرده ایم.

این پست بروزرسانی شد و فایل سم شناسی تایپ شده از دکتر نقاب  در 183 صفحه پیوست شد که نمونه ای از توضیحات این فایل به صورت زیر می باشد.

منابعی که در این جزوه استفاده شده:

سم شناسی مدرن: تعریف دکتر کلاسن

1. 1. cassarrete and doulles toxicology
2. Toxicology: the basic science of poisons by professor Curtis . D. klaqssen
3. occupational toxicology, by: pro. Neill. H. Stacy
4. Hamilton and hardy industrial toxicology
5. modern toxicology: study the adverse effect of xenobiotic.
6. Xenobiotic: foreign molecules

مطالعه اثرات سوء مواد شیمیایی و مولکول های خارج:

این تعریف به دلیل نادیده گرفتن مواد شیمیایی تولید شده در بدن در محدوده تعریفی خود نارسا می باشد. به عنوان مثال افرادی که دچار نارسایی کلیوی هستند اوره خون آنها بالا می باشد (اورمي Uremia) و تحت عمل دیالیز قرار می گیرند و تعریف فرق این ماده را شامل نمی شود

سم شناسی شغلی: تعریف دکتر استیسی

Study if the adverse effect of agents that are encountered by workers during the course if their employment.

مطالعه اثرات سوء عواملی که کارگران با آنها در تماس هستند در طول مدت استخدامشان

تعریف فوق به دلیل به کار بردن کلمه agent که شامل عامل شیمیایی و فیزیکی می باشد کامل محسوب می شود.

تفاوت سم شناسی صنعتی و شغلی:

اشکالی که بر نامگذاری سم شناسی صنعتی وارد می باشد این است که این لفظ دارای محدودیت در تمرکز بر مواد شیمیایی است که در صنایع و کارخانجات بکار می رود و بدین ترتیب دسته بزرگی از مواد شیمیایی از قلم می افتد از جمله آفت کش ها که در بخش کشاورزی به کار می روند بنابراین کاربرد سم شناسی شغلی جامعه تر می باشد.

اهميت سم شناسی شغلی:

فقط در چند دهه اخیر میزان آگاهی و دانش آنان نسبت به مخاطرات مواد شیمیایی به دلایل زیر افزوده گردیده است:

1- فاجعه تالید اسید (نوعی دارو که در غرب به کار می رفت. دارویی hypnotic و sedative و خواب آور و آرام بخش و ملین) بود که برای تسکین و تخفیف استفراغ حاملگی برای خانم های باردار تجویز می شد. این دارو در سال 1956 به کار رفت.

در سال 1960 یک اپیدمی ناهشیاری مادرزادی Congenital limb malformation ameliorate در کودکان دیده شد.

این دارو، ماده ای teratogen می باشد.

این ناهنجاری مادرزادی در دست و پا بوده که به دو صورت نمادین می شد:

الف- فقدان دست و پا Amelia: absence of the limbs

ب- کاهش طول استخوان های اندام

در پی مطالعات بیشتر روی این ماده متوجه شدند که اگر در زمان خاصی از دوره بارداری این دارو مصرف شود باعث ایجاد ناهنجاری می شود و پس از آن بی اثر می باشد. این زمان عبارت بود از: هفته ششم تا هفتم دوره بارداری در واقع روزهای 50-35 دوره بارداری (Pregnancy)

این روز آخرین قاعدگی قبل از بارداری روز 25 محاسبه می شود

L.M.P: last menstrual period

در واقع در روزهای 38-23 حاملگی حقیقی (Conception)

هر مقدار مصرف دارو در این مدت زمان باعث ایجاد این ناهنجاری می شود.

نکته: این عارضه به دوز (dose) بستگی ندارد و فقط به زمان مصرف بستگی دارد. در سه ماهه اولیه بارداری اغلب مواد شیمیایی برای جنین خطرناک بوده و باید مادر باردار از تماس با مواد شیمیایی اجتناب

2- فاجعه های زیست محیطی

الف- فاجعه مناماتا: در اثر بروز بیماری ناشناخته ای که حدود 2 هزار نفر را در بر گرفت و صدها نفر کشته شدند. از سویی حیواناتی که از ناحيه استفاده می کردند نیز عوارضی را از خود نشان دادند.

• پس از بررسی ها مشخص شد که در اثر وجود جیوه در آب این بیماری حاصل شده است.
• جیوه از راه خوراکی سمیت ندارد در حالت فلزی و فقط 1% آن جذب می شود.
• بخارات جیوه از راه تنفسی بسیار سمی می باشد

جیوه محلول در آب باعث فرآیند زیر می شود:

• تبدیل جیوه به متيل جیوه باعث افزایش سیت آن می شود
• متیل جیوه برای حیوانات خونگرم و پستانداران بسیار خطرناک می باشد.
• جیوه دارای خاصیت bio magnification تجمع پذیری می باشد. یعنی مرحله به مرحله غلیظ و سمی تر می شود
• نتیجه توجهات عمومی به حوادث ذکر شده و حوادث مشابه باعث توجه به سم شناسی صنعتی شد.

IARC: International agency for research on cancer

این گروه (آژانس) تحقیقی مواد را به گروه های مختلفی از نظر قابلیت سرطان زایی تقسیم کرده است. در اثر ایجاد یک ایدمی سرطان وابسته به آزیست در استرالیا این تحقیقات در مورد مواد سرطان زا بیشتر شد.

مواد شیمیایی سرطانزا:

به پنج گروه اصلی زیر تقسیم می شوند:

A1 سرطان زای قطعی آتان Proven human caciques: این گروه شامل موادی است که از نتایج مطالعات اپیدمیولوژیکی ثابت شده اند که سرطان زا می باشند.

A2: مواد مظنون به سرطان زایی در انسان: در این گروه دانه های انسانی از نظر کیفیت مناسب و مورد قبولند اما به دو دلیل از نظر کمیت مورد قبول نیستند:

1. این داده ها یا ناکافی اند یا متضادند جهت طبقه بندی مواد در گروه سرطان زای انسانی
2. مواد در آزمایش با حیوانات در موقعیت مشابه با موقعیت کارگران به کار رفته از جمله: مقدار مصرف (دوز)، راه های تماس، محل های تماس، و یا نوع بافت شناسی و با مکانیزم های مرتبط با انسان.

مواد گروه A2 در مواقعی بکار می روند که شواهد در مورد سرطان زایی در انسان محدود بوده و در مورد سرطان زایی در حیوانات شواهد کافی باشد و مرتبط با انسان باشد.

A3 مواد قطع سرطان زایی حیوانی با ارتباط ناشناخته با انسان: موادی که در آزمایش بر روی حیوانات سرطان زا بوده اما از نظر مقدار دوز بالا، مکان های تماس و افزایش و راه های افزایش و بافت شناسی و با مکانیزم سرطان زایی ربطی به مواجهه انسانی ندارد.

مطالعات اپیدمیولوژیکی موجود میزان افزایش ریسک سرطان در مواجهات انسانی را تأیید نمی کند.