تعیین میزان شیوع آسیب های اسکلتی – عضلانی و ارتباط آن با پوسچر کاری

فرمت: Word   تعداد صفحات: 7

چکیده

اختلالات اسکلتی – عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب های شغلی است که به طور عمده در کمر، گردن و اندام های فوقانی نمایان می شود. پیشگیری از بروز این ناراحتی ها مستلزم ارزیابی وضعیت های کاری با استفاده از روش های آنالیز شغلی علم ارگونومی است. این مطالعه با هدف تعیین میزان آسیب های اسکلتی- عضلانی تعمیرکاران مکانیک با استفاده از روش REBA در سال 1396 در مس سرچشمه انجام شد. در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، وضعیت های انجام کار 65 نفر شاغل در حرفه تعمیرات مکانیک با استفاده از روش REBA ارزیابی شد. میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی نیز با استفاده از پرسشنامه نوردیک به دست آمد. اطلاعات جمع آوری شده توسط SPSS 20 مورد تحلیل قرار گرفت.

در این بررسی شیوع ناراحتی مچ دست 43.07 درصد، گردن 18.46 درصد، شانه 33.84 درصد، کمر 53.85 درصد و ساق پا 27.7 درصد بود. در مورد سطح ریسک اندام راست بدن، 9.25 درصد افراد مورد مطالعه در سطح پائین، 46.15 درصد در سطح متوسط، 32.3 درصد در سطح بالا و 12.3 درصد در سطح خیلی بالا قرار داشتند. هم چنین در مورد سطح ریسک اندام چپ بدن، 4.62 درصد افراد مورد مطالعه در سطح پائین، 64.61 درصد در سطح متوسط، 26.15 درصد در سطح بالا و 4.62 درصد در سطح خیلی بالا قرار داشتند. این نتایج حاکی از آن بود که وضعیت های کاری افراد مورد مطالعه نیاز به اصلاح دارد. آموزش شناخت عوامل خطر بیومکانیک و روش های صحیح انجام کار، استفاده از ابزار مناسب و متناسب با فرایند کاری، بهبود و کنترل فاکتورهای استرس‌زا و تأثیرگذار محیطی برای پیشگیری از بروز این اختلالات ضروری است.

کلیدواژه‌ها: ارزیابی ارگونومیکی، وضعیت های بدن،تعمیرکاران مکانیک، روش ربا

ترجمان دانش:

طبق ارزیابی های صورت گرفته، وضعیت نامطلوب بدن، حرکات تکراری، بلند کردن و حمل بار، کار با هیچ ابزار طراحی ارگونومیک، عدم تفکیک کافی برای استراحت و ایستادن برای مدت زمان طولانی، از عوامل خطر برای اختلالات اسکلتی عضلانی است که اغلب و به شدت در این شغل دیده می شود. بنابراین، برای جلوگیری از توسعه (WMSDs) ها، مکانیک خودرو باید با آموزش های مناسب در مورد موقعیت بدن و موقعیت در طول انجام وظایف خود و استفاده از تجهیزات مناسب و ارگونومی و ابزار دستی ارائه شود. مکانیزاسیون و اتوماسیون دو تکنیک دیگر برای به حداقل رساندن خطر توسعه (WMSDs) ها در چنین محل های کار است.

همچنین به این نتیجه رسیده است که با توجه به شیوع بیش از حد اختلالات اسکلتی عضلانی در پشت و کمر، از بین بردن عوامل خطر احتمالی مرتبط با اختلالات و از بین بردن آنها در محل کار می تواند یک اقدام موثر برای بهبود شرایط کاری و پیشگیری از چنین اختلالات باشد. بنابراین، هر برنامه پیشگیری باید بر عوامل خطر مرتبط با این مناطق تمرکز کند.

کلمات کلیدی:  مكانيك خودرو، ايران، كرمانشاه، استرس موضعي، ارزيابي سريع تمام بدن

مقدمه

اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب‌های شغلی و ناتوانی در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه می‌باشد [1،2]. اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط با کار معمولاً باعث درگیری کمر، ستون فقرات گردنی و اندام‌های فوقانی می‌گردد. این اختلالات شایع‌ترین بیماری‌ها و آسیب های شغلی می‌باشند و علت اصلی از کارافتادگی کارگران را تشکیل می‌دهد. بیماری‌های اسکلتی- عضلانی 7 درصد کل بیماری‌ها در جامعه 14 درصد مراجعین به پزشکان و 19 درصد موارد بستری در بیمارستان را به خود اختصاص می‌دهند و 62 درصد مبتلایان به بیماری‌های اسکلتی- عضلانی به نوعی دچار محدودیت حرکت می‌شوند [3].

کار کردن در وضعیت‌های سخت و ناراحت کننده موجب ناراحتی‌های زودگذر در تمام اعضای بدن می‌شود و چنان چه فرد در مدت‌های طولانی مدت در این وضعیت‌ها مشغول به کار شود ممکن است منجر به ناراحتی‌های دیگری در بافت عضلانی – اسکلتی یا اعصاب محیطی شده و در نهایت موجب از کارافتادگی او شود هم چنین شکایت اصلی افرادی که به طور مداوم در وضعیت ایستاده کار می‌کنند در نواحی پاها و ناحیه ی پائین کمر افراد می‌باشد [4].

بر پایه تحقیقات انجام شده برخلاف گسترش ابزار مکانیزه و خودکار، اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط با کار عمده‌ترین عامل از دست رفتن زمان کار، افزایش هزینه ها و آسیب های انسانی نیروی کار به شمار می‌آیند و یکی از معضلات بهداشت حرفه ای در کشورهای صنعتی می‌باشد و از جمله مهم‌ترین مسائلی است که ارگونومیست‌ها در سرتاسر جهان با آن روبرو هستند. نتایج بررسی های اخیر از بیماری های مرتبط با کار نشان می دهد که در سال 2004/05 جمعیتی برابر 1012000 نفر (2.4 درصد کل جامعه کاری) در بریتانیای کبیر از ناراحتی اسکلتی عضلانی رنج می برند که از این میزان 45 درصد افراد از ناراحتی فوقانی کمر ، 37 درصد از ناحیه گردن و 18 درصد از ناحیه تحتانی کمر اظهار ناراحتی کرده اند. فراوانی نسبی غیبت در نتیجه همه بیماری ها و دردهای پشت بترتیب 8.3 درصد و 6درصد بود و برای شیوع غیبت ناشی از همه بیماری ها و دردهای پشت اعداد بترتیب 24 درصد و 5 درصد بودند [5].

ریسک فاکتورهای مختلفی در ایجاد این آسیب‌ها نقش دارند که می‌توان آن‌ها را به ریسک فاکتورهای فیزیکی نظیر پوسچر نامطلوب، بلند کردن و حمل بارهای سنگین و کارهای توام با حرکات تکراری، روانی، سازمانی و فردی تقسیم نمود [6،7]. در حرفه تعمیرات مکانیک به دلیل وجود حرکات تکراری، کار طولانی مدت در وضعیت‌های ایستاده و وضعیت‌های غلط کاری، احتمال بروز ناراحتی‌های اسکلتی- عضلانی وجود دارد پیشگیری از بروز این ناراحتی ها مستلزم ارزیابی وضعیت های بدنی با استفاده از روش های آنالیز شغلی علم ارگونومی می‌باشد تا در صورت لزوم اصلاح وضعیت های کاری انجام گیرد [8]. در مطالعه ای که دکتر میرحسینی و همکاران در شهر اصفهان در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی انجام دادند، نشان داد که میزان آسیب‌های جسمی ناشی از کار در 12ماه 42.4 درصد، 3ماه 95.29 درصد و در یک هفته 74.21 درصد بود. [9].

مطالعه ای که توسط یعقوبی و اسماعیلی در مورد ارزیابی ارگونومیکی وضعیت های کار دانشجویان دندانپزشکی انجام دادند نتایج نشان داد که وضعیت های بدن 94.2 درصد دانشجویان در حین کار در سطح متوسط و بالا بود و نیاز به اصلاح داشت[10]. از آن جا که تاکنون تحقیقات کمی در این زمینه در صنایع انجام شده و آمار مشخصی از میزان شیوع ناراحتی ها در این حرفه در دست نیست، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی وضعیت های کاری شغل تعمیرات مکانیک با ابزار آنالیز شغلی ربا و دستیابی به میزان شیوع ناراحتی‌ها و ارتباط آن با متغیرهایی مانند سن، سابقه کار، میانگین سابقه کاری و وضعیت های بدنی انجام شد.

روش بررسی

در این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی به روش سرشماری و با مراجعه حضوری وضعیت های کاری 65 تعمیرکار مکانیک در واحدهای مختلف کارخانه مس سرچشمه در سال 1396 توسط چک لیست ارزیابی سریع تمام بدن (REBA) ارزیابی شد. این روش، روشی مناسب برای ارزیابی مشاغلی است که در آن‌ها پوسچر کار استاتیک یا دینامیک بوده و تغییرات زیادی در پوسچر و وضعیت انجام کار روی می‌دهد. در این روش که به وسیله مک آتامنی و هیگنت ارائه شده است، ابتدا پوسچر یا فعالیتی که باید ارزیابی شود انتخاب می‌گردد، سپس با استفاده از دیاگرام های طراحی شده، پوسچر اندام های مختلف کدگذاری می‌شود.

امتیاز پوسچر اندام با اعمال نیرو و نوع فعالیت ترکیب می‌شود و نهایتاً امتیاز کلی خطر بروز آسیب‌های اسکلتی- عضلانی مشخص شود. سطح های اولویت اقدام های اصلاحی که در این روش پیشنهاد شده است، ضرورت اجرای برنامه‌های مداخله‌ای ارگونومیک را مشخص می‌سازند (جدول1) [11]. لازم به ذکر است که روایی و پایایی روش فوق در یک طرح پژوهشی که توسط خانم مهناز صارمی در بین دندانپزشکان دانشگاه شاهد انجام شده در ایران به تایید رسیده است [12]. میزان شیوع ناراحتی های اسکلتی- عضلانی نیز با استفاده از پرسشنامه نوردیک به دست آمد [13]. اطلاعات جمع آوری شده توسط SPSS 20 مورد تحلیل قرار گرفت. آنالیز وضعیت های کاری افراد با انتقال داده ها به نرم افزار ربا انجام شد. همچنین داده های مربوط به شیوع ناراحتی ها نیز به نرم افزار آماری SPSS 20 منتقل و سپس با انجام آزمون های آماری کای اسکوئر و تی مستقل رابطه بین شیوع ناراحتی ها و متغیرها بررسی شد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ نقش ارگونومی در پیشگیری از اختلالات اسکلتی – عضلانی

⇐ روش های کنترل اختلالات اسکلتی – عضلانی

⇐ اختلالات اندام فوقانی (ULDs)

نتایج مفصلتر تحقیق فوق را می توانید در مقاله تمام متن با رفرنس ذیل مشاهده نمائید:

Moradi M, Poursadeghiyan M, Khammar A, Hami M, Darsnj A, Yarmohammadi H, 2017. REBA method for the ergonomic risk assessment of auto mechanics postural stress caused by working conditions in Kermanshah (Iran). Ann Trop med Publ Health,10(3):589-94.
http://www.atmph.org/tocd.asp?2017/10/3/589/213116/0