بهبود عملکرد HSE با تغییر و تاثیر در عوامل انسانی

بهبود عملکرد HSE با تغییر و تاثیر در عوامل انسانی

فرمت: PDF تعداد صفحات: 10

فهرست:

• مقدمه
• تغییر
• عوامل انسانی
• فرهنگ ایمنی
• تنش روحی
• اطلاع رسانی درباره ی ایمنی
• چگونه می توان پیام های تبلیغاتی برای ترویج ایمنی را کارامد کرد؟
• آیا پیام های تبلیغاتی ایمنی، به کار می آید؟

مقدمه

وقوع تغییر، تأثیری بسیار در بهداشت، ایمنی و محیط زیست محیط کار دارد. اولویت ها و ارزش های هر سازمان، در گذر زمان تغییر می کند و مردم نیز که این اولویت ها و ارزش ها را تحقق می بخشند، در گذر زمان، دگرگون می شوند. چالش در برابر ما عبارت است از حفظ مداوم اهداف و بهبود آن. به همین دلیل، وظیفه ی متخصص بهداشت، ایمنی و محیط زیست، علاوه بر تخصصی که در رشته ی خود دارد، تسهیل مطابقت افراد و تغییرات وقوع یافته است. بدین ترتیب، متخصصان بهداشت، ایمنی و محیط زیست، باید بتوانند نشانه های تغییر را دریابند و در تغییرات واقع در سراسر سازمان، تأثیر بگذارند. برای حصول موفقیت در مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، لازم است در فرایند مدیریت، از دانش علوم مختلف، از جمله مهندسی، عوامل انسانی، روابط صنعتی و نیز بهداشت و ایمنی مشاغل، بهره گیریم. همان گونه که هر سانحه، در نتیجه ی چند علت، وقوع می یابد. تغییر نیز، ماحصل عوامل تأثیرگذار متعدد است.

تغيير

در هر سازمان، نیل به تغییر واقعی و بامعنی، بسیار دشوار است. تحقق تغيير، منوط بر آن است که ارشد ترین سطوح مدیران، دریابند که وقوع تغيير، ضروری و ناگزیر است و نیز، این که می توان در میزان و جهت تغییر، تأثیر گذاشت. برنامه ریزی برای تغییر نیازمند بذل توجه خاص است و باید، برنامه ریزی مذکور را جهت داد و مدیریت کرد. علاوه بر آن، باید نقاط عطف پیشرفت را که در جهت حصول اهداف مشخص است، اندازه گیری کرد.

جهت تحقق اصلاحاتی که در سراسر این کتاب، توصیف شده است، ضرورت دارد ارشدترین مدیران، از برنامه ریزی لازم، شخصا حمایت کنند. در غیر این صورت، اهداف برنامه ریزی، هرگز تحقق نمی یابد، زیرا هیچ کدام از کارکنان، متقاعد نمی شوند که برنامه ریزی برای تغییر، به تأیید کامل مدیران ارشد رسیده باشد. تغییر، فقط در صورتی تحقق می یابد که همگی افراد، در همه ی سطوح، پذیرای آن باشند.

ثابت شده است که موفقیت در مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، در مواردی حاصل میشود که هیأت مدیران با ارشدترین مدیران سازمان، «برنامه ریزی شرکت برای بهداشت، ایمنی و محیط زیست» را به تأیید برسانند. مواردی که ذکرشان در چنین برنامه یی، ضروری است عبارتند از هزینه هایی که در صورت سوء مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، بر سازمان، وارد می شود؛ هزینه های اجرای برنامه بهداشت، ایمنی و محیط زیست و نیز؛ زمانبندی اجرای این برنامه. همچنین، باید هزینه های پژوهش، بررسی روشمند و نیز، آموزش عملی افراد در همهی سطوح، در برنامه ی مزبور، لحاظ شود. سپس، هنگامی که برنامه، به تأیید مدیران ارشد رسید، لازم است آن را به مدیران سطوح پایین تر، ارجاع داد و ایشان را ملزم کرد در محل کار، حضور یابند تا مراحل لازم برنامه را دقیقا برای کارکنان، شرح دهند. وجه مشترک در همه ی موارد شکست در ایجاد تغییر، معمولا آن است که مدیران سطوح پایین تر، متقاعد نشده اند که قادرند و ضرورت دارد تغییراتی را تحقق دهند.

ضرورت دارد میزان تغییرات واقع را اندازه بگیریم. از همین رو، ضرورت دارد در برنامه ریزی خود، پارامترهای لازم را برای اندازه گیری میزان موفقیت، دقیقأ توضیح دهیم. استفاده از نشانگرهای اساسی عملکرد و نیز، تعیین تعداد جراحات، برای این کار، سودمند است. بدین ترتیب، با اندازه گیری رویدادهای اصلی و مذکور در برنامه، به روشی مشخص، معلوم می شود که هر کدام از واحدهای شرکت، به چه میزان، مطابق برنامه عمل می کنند و نیز، معلوم می گردد که میزان پیشرفت در جهت نیل به اهداف عملی مشخص، چه قدر است.

عوامل انسانی

عوامل انسانی عبارت از عواملی است که در عملکرد، تأثیر می گذارد و شامل مؤلفه هایی آشکار، از قبیل خصوصیات اجتماعی و خصوصیات باقی مانده از نسل های قبل در هر گروه کار و اعضای آن و نیز، شامل توانایی های فردی هر کارگر است. عوامل انسانی، شامل موارد زیر است:

• توانایی ذهنی، جسمی و ادراکی
• تعامل بین افراد، شغل هایشان، محیط زیست و نیز کارفرما
• عوامل مؤثر در طراحی سیستم و تجهیزات
• خصوصیاتی سازمانی که در رفتار مربوط به ایمنی، اثر دارد
• خصوصیات اجتماعی هر فرد و نیز خصوصیاتی که از نسل های قبل، در او باقی مانده است.

ممکن است مجموع تأثيرات عوامل فوق، به ناتوانی انسانها بینجامد. روش هایی متعدد برای مقوله بندی رفتارهایی هست که در بهداشت، ایمنی و محیط زیست محل کار، اهمیت و تأثیر دارند.

تفاوت بین ناتوانی بالفعل و ناتوانی بالقوه در این است که در صورت وقوع ناتوانی بالفعل، احتمال دارد بلافاصله، تبعاتی نامطلوب رخ دهد، ولی در نتیجه ی وجود ناتوانی بالقوه، زمینه ای فراهم می شود تا اشتباهی وقوع یابد. برای مثال، اگر قبل از بررسی قطعات داخلی هر کدام از ماشین آلات، آن را از محیط اطراف خود، جدا نکنیم، ناتوانی بالفعل، رخ داده است ولی اگر مدیری، نقض دائم اعمال بی خطر را در کار، نادیده بگیرد، ناتوانی بالقوه، وقوع یافته است. همچنین، می توان رفتارهای فردی نادرست یا نامناسب را، به انواع خطا، تقسیم کرد. دو نوع اصلی خطا عبارتند از عدم رعایت اعمال بی خطر به طور غیرعمد و نیز، تخلفات عمدی، که در نوع دوم خطا، شکستن قوانین، رفتاری استاندارد می شود.

یکی از عوامل مهم در رفتار افراد، به ویژه در گروههای کاری کوچک، نحوه ی رفتار همتایان است. بسیار احتمال دارد که افراد بی تجربه، از رفتار دیگران، تقلید کنند. عوامل متعددی در میزان تمرکز حواس افراد در هنگام کار، تأثیر می گذارد، از جمله سن و مواد مخدر که شامل الکل نیز هست.

اطلاع از مؤلفه های رفتار بی خطر، به این معنا نیست که رفتار بی خطر، حتما تحقق خواهد یافت. توضیح واضحات است که بگوییم بشر «جایزالخطاست»، زیرا یکی از اهداف عمل و دراز مدت در مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، عبارت است از کوشش مستمر در جهت کاهش امکان اشتباه کردن افراد. در ابتکارهای عملی که اخیرا به ویژه در اتحادیهی اروپا، برای وضع قوانین، به انجام رسانده اند، عوامل انسانی را نیز در قوانین گنجانیده اند.

فرهنگ ایمنی

ایجاد و حفظ فرهنگ پرورنده ی ایمنی، مستلزم آن است که اهمیت و تأثیر عوامل انسانی را بپذیریم و جهت تعیین و حل مسائل مربوط به عوامل انسانی، راهبردهایی را طراحی کنیم. نکات اساسی در ایجاد و حفظ فرهنگ ایمنی، عبارت است از:

• ارتباطات مناسب در گروه کارکنان، در گروه مدیران و نیز، بین این دو گروه؛
• حصول اطمینان از تعهد واقعی و آشکار مدیران ارشد در قبال استانداردهای عالی
• حفظ استانداردهای مناسب آموزش عملی تا افراد، به صلاحیت لازم برسند؛
• نیل به شرایط مطلوب کار

تنش روحی

تنش روحی عبارت است از واکنشی که افراد، در قبال فشار مفرط، تجربه ی موجب ضربه ی روحی یا هرگونه وضعیت غیرعادی نشان می دهند که زندگی، بر آنها تحمیل کرده است. بنابراین، محرومیت نیز همانند کار زیاده از حد، باعث تنش روحی می شود. هر کس، با فشارهایی مواجه است و شواهدی، از آن حکایت دارد که جهت حصول حداکثر بهره وری، وجود فشار، ضروری است. با این حال، اگر فشار، در مدتی طولانی، ادامه یابد، ممکن است باعث آسیب جسمی یا روحی شود. امکان دارد بیماری هایی از قبیل افسردگی و ناراحتی قلبی، ناشی از تنش روحی مفرط باشد.

نظرسنجی ها حاکی از آن است که تنش روحی، یکی از مسائل پراهمیت در محیط کار است. در نظرسنجی سال 1997، حدود یک پنجم مدیران بریتانیایی حاضر در این نظرسنجی، اذعان داشته اند که در طی 12 ماه قبل، ناچار شده اند به علت تنش روحی ناشی از کار، مدتی را به مرخصی بروند. تنش روحی، یکی از خطرات احتمالی پراهمیت است. با این حال، مسلما این خطر احتمالی، کمتر از سایر خطرات احتمالی موجود در محیط کار، تحت کنترل در آمده است.

عوامل تأثیرگذار در تنش روحی عبارتند از:

• محیط فیزیکی کار، از جمله سروصدا و دما
• سیاست گذاری های اداره ی شرکت و چگونگی روابط همکاران و نیز نحوه ی رفتار با اشخاص ثالث در حین کار
• حجم کار و زیاده یا کمتر از حد بودن آن
• نگرانی در خصوص امنیت شغلی
• ناتوانی در کنترل سرعت و ماهیت فعالیت های شغلی
• وقوع تغییر در نحوه ی اجرای کارها که ممکن است موجب شود افراد، به ارزش خود و در توانایی خود برای ایفای وظایفشان، تردید کنند
• جدول زمانبندی شیفتی و دیگر زمان بندی های غیرعادی برای کار
• ارتباطات ضعیف و عدم استفاده از اطلاعات موجود در هنگام تصمیم گیری
• محیط خارج از سازمان

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ آموزش و فرهنگ سازی HSE در کارگاه های ساختمانی

⇐ نقش مدیریت دانش و تکنولوژی در HSE

⇐ قوانین, مقررات و استانداردهای ملی و بین المللی HSE

⇐ آشنایی با اصول استقرار و اجزای سیستم HSE