بررسی وضعیت روشنایی عمومی مصنوعی و اصلاح آن در واحد دایکاست شرکت کنترل گاز اکباتان شهر همدان

بررسی وضعیت روشنایی عمومی مصنوعی و اصلاح آن در واحد دایکاست شرکت کنترل گاز اکباتان شهر همدان

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 7

تهیه کنندگان:
1. مهتاب عزیزی (نویسنده مسئول) دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت حرفه ای، عضو کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
2. رستم گلمحمدی، دانشیار گروه مهندسی بهداشت حرفه ای دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی همدان
3. فروزان عزیزی، کاردان بهداشت حرفه ای، همدان

چکیده

تامین روشنایی مطلوب و منطبق با حدود توصیه شده یک موضوع اصلی در اصلاح محیط کار محسوب می شود. هدف مطالعه حاضر، بررسی وضعیت روشنایی عمومی مصنوعی و طراح اصلاح آن در واحد دایکاست شرکت کنترل گاز اکباتان بوده است.

مطالعه حاضر از نوع مقطعی بوده و شدت روشنایی عمومی مصنوعی واحد دایکاست شرکت کنترل گاز اکباتان همدان در اردیبهشت ماه سال 1390 با تبعیت از الگوی متناسب اندازه گیری پیشنهادی انجمن مهندسین روشنایی آمریکای شمالی (IESNA) با استفاده از دستگاه لوکس متر مدل LX-101 مورد سنجش قرار گرفت. در این تحقیق همچنین سایر مولفه های کیفی و کمی مورد تاکید وزارت بهداشت مورد بررسی قرار گرفته است.

نتایج نشان داد که متوسط شدت روشنایی عمومی واحد مورد بررسی 46.47 لوکس بوده و ضریب انعکاس سطوح شامل کف، دیوارها و سقف به ترتیب 0.15، 0.4 و 0.5 بوده است. چراغ های این کارگاه شامل 75 دستگاه از نوع فلورسنت تک لامپ 40 وات بود. درصد لامپ های سوخته در این کارگاه 65 و دوره نگهداری و نظافت چراغ ها 18 ماه بوده است. با توجه به معیوب بودن روشنایی این کارگاه طراحی مجدد به روش باز مهندسی صورت پذیرفت. به این منظور 30 دستگاه چراغ (5 ردیف 6 تایی) بخار جیوه فشار بالا 250 وات پیشنهاد گردید.

نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که میزان متوسط شدت روشنایی در واحد مورد بررسی از جنبه کمی و کیفی نامطلوب بوده است. بنابراین لازم است که اصلاحات طراحی شده به اجرا درآید. در این صورت متوسط شدت روشنایی در پایان دوره نگهداری (یک ساله) به میزان 256 لوکس تامین خواهد گردید.

واژگان کلیدی: روشنایی داخلی مصنوعی، روشنایی مطلوب، روشنایی صنعتی

مقدمه:

روشنایی معیوب و ناقص یکی از فراگیرترین موضوعات محیط های کاری در صنعت می باشد. تامین روشنایی مطلوب و منطبق با حدود توصیه شده یک موضوع اصلی در اصلاح محیط کار صنایع محسوب می شود، زیرا تامین روشنایی مطلوب یکی از مولفه های مهم در تامین ایمنی و بهداشت حرفه ای کارگران می باشد و در بهره وری نیروی کار و ایجاد حالت روانی لذت بخش و حالات فیزیولوژیک عمومی افراد موثر می باشد. روشنایی نامطلوب علاوه بر سلب آرامش و راحتی شاغلین، کاهش بهره وری، کاهش کیفیت محصول و اختلال در فرایند تولید، می تواند به عنوان یک ریسک فاکتور مهم در بروز حوادث شغلی و نیز یک عامل مهم مخاطره زا روانی مطرح باشد. از این رو تامین روشنایی مطلوب برای کارگاه ها و صنایع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دو معیار کلی برای روشنایی داخلی اماکن، شدت روشنایی عمومی کافی در مقایسه با استاندارد؛ و مطلوب بودن آن است. به طور کلی خصوصیات روشنایی مطلوب را می توان در چند مؤلفه مهم زیر خلاصه نمود:

• شدت روشنایی کافی باشد (مطابق با حدود استاندارد باشد).
• نور از نظر طیف یا طول موج ها مطلوب باشد (رنگ دهی مناسبی داشته باشد).
• درخشندگی سطوح در حدی باشد که سبب خیرگی نشود.
• توزیع روشنایی در سطح کارگاه مناسب باشد (سامانه روشنایی به گونه ای باشد که سایه روشن ایجاد نکرده باشد).
• سامانه روشنایی از نظر پارامترهای طراحی قابل قبول باشد (ارتفاع طراحی، چیدمان، سامانه تابش نور و غیره).

سامانه های تابش روشنایی باید از لحاظ کمیت و کیفیت بطور مداوم کنترل شوند. کیفیت نور به بازتاب سطوح، زاویه تابش نسبت به سطح کار، محل نصب چراغ، توزیع نور ساطع شده بستگی دارد. موثرترین روش برای حفظ سامانه روشنایی و کمیت نور، سیستم تعمیر و نگهداری مناسب شامل جایگزینی و نظافت چراغ ها و سطوح و جایگزینی قطعات معیوب است. عدم نگهداری می تواند اثر منفی بر عملکرد، ادراک و ایمنی پرسنل داشته باشد. با توجه به اهمیت روشنایی مطلوب در تامین سلامت کارگران، بررسی وضعیت روشنایی در صنایع ضروری می باشد. هدف از ارزیابی روشنایی، شناسایی خطرات بالقوه ناشی از وضعیت روشنایی در محیط های کاری مانند روشنایی ناکافی و تباین بیش از حد و تابش خیره کننده می باشد.

طراحی روشنایی باید به گونه ای باشد که نه تنها حداقل شدت روشنایی را تامین کند بلکه از جنبه کیفیتی و توزیع روشنایی نیز مناسب باشد به گونه ای که تابش خیره کننده و سایه روشن ایجاد نشود و راحتی کارگر را تامین نماید.

Jusen و Tenner در سال 2005 در مطالعه ای با هدف مکانیسم افزایش عملکرد انسان با تغییر روشنایی در محیط کار صنعتی نشان دادند که نصب و راه اندازی سامانه روشنایی مناسب در محل کار ممکن است عملکرد افراد مشغول به کار را از طریق چند مکانیسم شامل عملکرد دیداری، آسایش دیداری،
محیط دیداری، روابط میان فردی، ساعت بیولوژیکی، انگیزه، رضایت شغلی، حل مساله و فرایند تغییر تحت تاثیر قرار دهد.

همچنین قطبی راوندی و همکاران در سال 1390 در مطالعه خود با هدف ارزیابی شدت روشنایی و تابش فرابنفش در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی کرمان به این نتیجه رسیدند که با تدابیری چون چیدمان صحیح و نظافت و گردگیری دوره ای لامپ ها، تعویض مرتب چراغ های سوخته، استفاده از میزهای مطالعه با درخشندگی مناسب، ارتفاع مناسب قرارگیری لامپ ها می توان سامانه روشنایی را اصلاح نمود. گلمحمدی و همکاران در سال 1385 در مطالعه ای با هدف اندازه گیری روشنایی بیمارستان های شهر همدان نشان دادند که بین شدت روشنایی با الگوی چیدمان، تناسب منبع با کار، تناسب فنی طراحی، تناسب منبع از نظر رنگ دهی، انعکاس سطوح و رنگ آمیزی تجهیزات رابطه معنا داری وجود دارد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ طراحی سیستم روشنایی طبیعی و مصنوعی عمومی

⇐ ارزیابی روشنایی موضعی و عمومی بخش های مختلف بیمارستان

⇐ پاورپوینت های روشنایی در محیط کار PPT

⇐ طراحی روشنایی محوطه ها و معابر