بررسی حوادث ناشی از کار در شرکت خودروسازی

کاری از همکاران خوبم خانمها ابراهیمی و صارمی

مقدمه و اهداف: خطاهای انسانی عمده‌ترين علت رخداد حوادث شغلی هستند که عمدتاً به دليل استرس‌های شغلی رخ می‌دهند. ارتباط بين استرس‌های شغلی و حوادث حين کار کم‌تر مورد توجه قرار گرفته و در کارکنان صنايع خودروسازی تا کنون مطالعه‌ای در اين مورد منتشر نشده است. هدف اين مطالعه تعيين ارتباط بين استرس‌های شغلی و حوادث ناشی از کار در کارکنان شرکت خودروسازی سايپا، که يکی از مهم‌ترين شرکت‌های مربوطه در کشور و خاورميانه محسوب می‌شود، است. 
روش کار: در اين مطالعه 100 فرد دارای سابقه حادثه شغلی طی يک سال قبل از مطالعه به عنوان گروه مورد و 508 نفر فرد فاقد حادثه‌ی شغلی در همان زمان به عنوان گروه شاهد از ميان 6199 نفر کارکنان در معرض خطر حوادث شغلی شرکت سايپا انتخاب شدند. از پرسش‌نامه‌ی نمايه‌ی استرس شغلی بل کيک (Belkic Occupational Stress Index: OSI) برای سنجش استرس شغلی استفاده و اعتبار داده‌های مربوطه با استفاده از آزمايش کراتينين، کورتيزول و 17 کتواستروئيد ادرار 24 ساعته در گروهی از افراد مورد مطالعه سنجيده شد. انواع عوامل استرس‌زای شغلی مشخص و نسبت شانس رخداد حادثه‌ی شغلی در جمعيت مورد مطالعه در ارتباط با استرس شغلی تعيين شد. 
نتايج: ميزان شيوع استرش شغلی در جمعيت شاهد 3/21 درصد و در جمعيت مورد 1/35 درصد بود. مهمترين عوامل استرس‌زای شغلی فشار زمان (5/78 درصد)، نحوه‌ی پرداخت و ارزيابی کارکنان (4/56 درصد) وتعامل کارکنان باساير هم‌کاران يا ماشين آلات (3/41 درصد) بودند. نسبت شانس رخداد حادثه‌ی شغلی در گروه در معرضِ استرسِ بيشتر معادل 2 (حدود اطمينان 95 درصد معادل 2/1 تا 3/3) بود. افراد جوان‌تر و کارکنان کم‌تجربه‌تر بيشتر در معرض استرس شغلی بودند. 
نتيجه‌گيری: با توجه به افزايش توليد انبوه خودرو در صنايع خودرو سازی کشور و بالا بودن ميزان شيوع استرس شغلی در کارکنان اين صنايع، لزوم پرداختن به روش‌های کنترل و پيشگيری اين‌گونه استرس‌ها ضروری است. کاهش استرس شغلی کارکنان اين صنايع علاوه بر کاهش حوادث شغلی، به ميزان حداقل 12 درصد موارد در افزايش رضايت‌مندی شغلی و بهره‌وری نيز تأثير قابل توجهی خواهد داشت. ضمن آن ‌که در کاهش ساير بيماری‌های شغلی که ارتباط آن‌ها با استرس‌های شغلی ثابت شده است نيز مؤثر خواهد بود.