بررسی برونداد علمی مجلات علوم پزشکی در حوزه حوادث شغلی

فرمت: WORD  تعداد صفحات: 10

Survey of scientific outputs regarding occupational accidents published by journals of medical sciences

چکیده

سابقه و هدف: حوادث شغلی به عنوان دومین عامل مرگ ناشی از کار در ایران و یکی از ریسک فاکتورهای مهم بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی می باشند. چنانچه انتشار مقالات علمی در زمینه حوادث شغلی را نمادی از توجه جامعه علمی به موضوع حوادث شغلی بر شماریم، لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تولیدات علمی با موضوع حوادث شغلی در مجلات دانشگاه های علوم پزشکی ایران انجام پذیرفت.

روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی و به روش تحلیل محتوا، برای دوره ای ده ساله (1395-1386) در میان مجلات فارسی زبان دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام شد. جهت استخراج داده ها از فرم جمع آوری محقق ساخته متناسب با اهداف پژوهش استفاده شد. پردازش داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی صورت پذیرفت.

یافته ها: بررسی 52158 مقاله در 5226 شماره از 147 نشریه وابسته به 49 دانشگاه علوم پزشکی نشان داد که تعداد مقالات علمی در خصوص حوادث شغلی 259 مقاله (0.4 درصد از کل مقالات) بود. تعداد مقالات طی ده سال مورد بررسی با روند رو به رشدی همراه بود به طوری که از 12 مقاله در سال 1386 به 52 مقاله در سال 1395 افزایش یافت. تحلیل محتوای مقالات نشان داد که بیشترین تعداد مقالات (85 مقاله – 32.8 درصد) در خصوص حوادث در مشاغل صنعتی و (48 مقاله – 18.5 درصد) در رابطه با حوادث در مشاغل بهداشتی درمانی بود. از نظر نوع مطالعه اکثر مقالات (254 مقاله معادل 98 درصد) به صورت پژوهشی اصیل و ابزار پژوهش در اغلب مقالات مذکور (214 مقاله – 82.6 درصد) پرسشنامه و چک لیست بود.

نتیجه گیری: گرچه انتشار تعداد قابل ملاحظه ای از مقالات با موضوع حوادث شغلی در مجلات دانشگاه های علوم پزشکی از توجه متخصصین این حوزه به سلامت نیروی کار حکایت دارد اما میزان آن بسیار اندک است. بنابراین اتخاذ تدابیری به منظور توجه بیش از پیش صاحب نظران، بویژه متخصصین بهداشت حرفه ای، طب کار، ارگونومی و ایمنی لازم به نظر می رسد.

واژگان کلیدی: حوادث شغلی، بهداشت حرفه ای، ایمنی، مقالات علوم پزشکی، مجلات علوم پزشکی، علوم پزشکی، تحلیل محتوا

Background and Aim: Occupational accidents are the second major cause of accident-related mortalities in Iran and of the main hygienic, social and economic risk factors. Since published articles regarding occupational accidents have shown levels of consideration to occupational accidents as a topic of discussion, the present study was conducted with the view of assessing the scientific outputs on occupational accidents published by Iranian journals of medical sciences.

Materials and Methods: This cross-sectional study was carried out on published Persian language journals belonging to universities of medical sciences in Iran. Content analysis in a ten-year interval from 2007-2016 was used. A researcher-made questionnaire was used for data collection. Data was analyzed using descriptive statistical indices.

Results: Survey of 52,158 published articles in 5226 Numbers extracted from 147 Journals belonging to 49 universities demonstrated that the total number of articles regarding occupational accidents was 259 (0.4%). The number of articles published in a ten-year interval had an upward trend such that it increased from 12 to 52 within the period of 2007 to 2016. Content analysis showed that the highest number of published issues belonged to industrial and health care occupations, with 85 and 48 articles, respectively. More than three-fourth of the articles (254 articles) was original and 214 articles were collected using questionnaires and checklists.

Conclusion: Although publication of articles regarding occupational accidents in Journals belonging to Iranian universities of medical sciences indicates the attention to work-related accidents, the numbers of articles are fairly inadequate. It seems necessary to make prudent decisions in order to attract the attention of more experts in the field of occupational hygiene, occupational medicine, ergonomic and safety.
Keywords: Occupational accidents, Occupational Health, Safety, Medical articles, Medical journals, Medical sciences, Content analysis.

مقدمه

حوادث شغلی از جمله پیامدهای نامطلوبی هستند که با گسترش صنایع و فناوری های مدرن زندگی مرتبط اند(1). حوادث و مخاطرات شغلی، به رویدادهایی اطلاق می گردند که در حین انجام وظیفه در محیط کار به وقوع می پیوندند و منجر به آسیب های کشنده یا غیر کشنده می شوند. اکثر حوادث شغلی قابل پیشگیری بوده اما در صورت وقوع می توانند منتج به ناتوانی، کاهش درآمد و تغییر در کیفیت زندگی کارگران و خانواده های آنها شده و همچنین اثرات درخور توجهی از حیث اجتماعی، اقتصاد و تولید از خود بجای گذارند (3-2).

در واقع حوادث شغلی به عنوان سومین عامل مرگ و میر ناشی از کار در جهان، دومین عامل مرگ و میر ناشی از کار در ایران و یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی در جوامع صنعتی(4)، یکی از مشکلات جدی جوامع امروزی هستند که خسارت های سنگین انسانی، اقتصادی و اجتماعی برای جوامع به بار می آورند. بررسی ها نشان می دهند که سالانه میلیون ها حادثه شغلی در محیط های کاری در سراسر دنیا اتفاق می افتند(5). مطابق با آمار سازمان بین المللی کار، در هر 15 ثانیه یک نفر در جهان بدلیل حوادث شغلی جان خود را از دست می دهد(6). همچنین این سازمان اعلام کرده سالانه حدود دو میلیون نفر در محیط کار جان خود را از دست می دهند و بیش از 300 میلیون نفر دچار جراحات ناشی از کار می شوند(8-7).

در ایران نیز براساس آمارهای منتشر شده توسط سازمان تامین اجتماعی در سال 1382 از 14114 حادثه در کارگاه های تحت پوشش آن سازمان 268 نفر فوت کردند. همچنین طبق یکی از گزارشات رسمی سازمان تامین اجتماعی در سال 1388 تعداد 21740 نفر به علت حوادث حین کار در ایران آسیب دیده اند که از پیامدهای آن 110 مورد مرگ و 234 مورد از کارافتادگی بوده است(10-9). بر اساس آمارهای منتشره توسط سازمان پزشکی قانونی کشور، علیرغم اینکه تعداد تلفات ناشی از حوادث شغلی در سال 1390 در مقایسه با ده سال گذشته بیشتر بوده، در سال 1391 نیز این روند با رشد 19.1 درصدی ادامه یافته است. بنابراین حوادث شغلی به عنوان یک مشکل رو به رشد در بهداشت عمومی ایران و جهان مطرح می باشد(11).

با توجه به خسارات و تلفات قابل توجه ناشی از حوادث شغلی، اهمیت پیشگیری از حوادث کاملا روشن می گردد. یکی از مراحل اساسی در کنترل حوادث و کسب آمادگی های قبلی جهت مواجهه با حوادث، جمع آوری داده های مرتبط با آنها و تجزیه و تحلیل آنها می باشد. بدون آگاهی کامل از علل اساسی و اصلی بروز حوادث، نتایج و پیامدهای حوادث، مدیران قادر به اتخاذ تصمیمی آگاهانه در کنترل حوادث نیستند (13-12).

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ تعیین میزان شیوع استرس شغلی و ارتباط آن با حوادث شغلی در کارگران ساختمان سازی

⇐ تجزیه و تحلیل حوادث شغلی شرکت توزیع نیروی برق

⇐ ارزیابی تاثیر استرس شغلی بر حوادث شغلی در صنعت خودرو سازی

⇐ بررسی عوامل موثر بر وقوع حوادث شغلی ثبت شده