بررسی اثر حفاظتی زئولیت طبیعی کلینوپتیلولیت بر کاهش حافظه رات های در معرض مواجهه با سرب

بررسی اثر حفاظتی زئولیت طبیعی کلینوپتیلولیت بر کاهش حافظه رات های در معرض مواجهه با سرب

Study of Protective effect of natural Clinoptilolite zeolite on memory impairment of rats exposed to lead

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 10

نیک پی، احمد دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دانشکده بهداشت، قزوین
صفری، علی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دانشکده بهداشت، قزوین
رضایی، مرجان دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دانشکده بهداشت، قزوین

چکیده

مسمومیت با سرب باعث ایجاد کاهش در عملکرد حافظه و یادگیری می شود. زئولیت ها دسته ای از کانی های آلومينوسیلیکات آبدار هستند با خواص جذب سطحی و تبادل کاتیونی می باشند. هدف از انجام مطالعه بررسی اثر حفاظتی مصرف خوراکی زئولیت طبیعی کلینوپتيلولات بر کاهش حافظه و یادگیری در رات های در معرض مواجهه با سرب می باشد.

مواد و روش ها: در این مطالعه 60 رات نر بالغ به طور تصادفی در 6 گروه 10 تایی تقسیم و به ترتیب با، استات سرب 2 درصد، زئولیت 12/5 و 5 درصد، استات سرب و زئولیت در نسبت های مختلف و گروه کنترل تیمار شدند. پس از 60 روز، رات های هر شش گروه مورد آزمون رفتاری به روش اجتنابی فعال یکطرفه با استفاده از شاتل باکس قرار گرفتند.

یافته ها: سرب 2 درصد تأثیری بر عملکرد حافظه نداشته است به عبارتی این دز استات سرب سبب کاهش حافظه نشده است ( 0.05>p). مصرف زئولیت 12/5 و 5 درصد به تنهایی و یا به طور توام همراه با استات سرب باعث بهبود در عملکرد حافظه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت نسبت به گروه کنترل شده است.

بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد مصرف خوراکی استات سرب در دز 2٪ تأثیر معنی داری بر حافظه رات ها ندارد. با توجه به خصوصیات جذب سطحی و تبادل کاتیونی زئولیت ها، احتمالا بهبود در عملکرد حافظه به طور غیر مستقیم بر اثر یکی از پدیده های تبادل کاتیونی و یا جذب سطحی می باشد.

واژه های کلیدی: استات سرب، زئولیت، حافظه، یادگیری

Abstract:

Lead poisoning impairs memory and learning. Zeolites are a group of mineral hydrated alumina silicates crystal with cation exchange and adsorption properties. current study aims to investigate the protective effects of intake of clinoptilolite which is a natural zeolite on memory and learning impairment in rats exposed to lead.

Material and methods: In this study, 60 adult male rats were randomly divided into six groups and treated with different ratios of zeolite and lead acetate . After 60 days, all groups of rats were subjected to behavioral test using one-way active avoidance methods in shuttle box. Digestive exposure with %2 Lead acetate had no effect on memory performance (p <0.05). Ingestion of 5 and 12.5% concentrations of Zeolite seperately or along with lead acetate improved short-term, medium-term and long-term memory performance as compared to control group.

Conclusion: Intakeof 2% lead acetate seemingly has no significant effect on memory of rats. Since adsorption and cation exchange are properties of zeolite, therefore, the improvemed memory function can be in part due to the indirect effect of cation exchange or adsorption property of zeolite

Keywords: zeolite, Lead acetate, protective effect, memory, learning

مقدمه:

زئولیت ها گروهی از کانی های آلومینوسیلیکات آبدار هستند که در ساختار میکروپوری خود دارای عناصر فلزی قلیایی و قلیایی خاکی بویژه سدیم می باشند. زئولیت ها به عنوان تبادل کننده کاتیونی از کاربرد صنعتی بسیار گسترده ای در حوزه جذب، کاتالیست و ساخت شوینده ها برخوردار می باشند. هر زئولیت از ساختار کریستالی سه بعدی ویژه و در نتیجه از ویژگیهای فیزیکو شیمیایی مخصوص به خود برخوردار است، برای مثال زئولیت طبیعی کلینوپتيلولايت، آلومینو سیلیکات سدیمی به فرمول Na₄K₄) (Al₈Si₄₀O₉₆) × 24H₂O) با ظرفیت تبادل یونی بالا می باشد(1).

ساختار زئولیت دارای بار منفی بوده و به این ترتیب امکان جذب ذرات مثبت یا کاتیون ها را طی فرایندی به نام تبادل کاتیونی در پورهای بسیار کوچک زئولیت فراهم می آورد. یون جیوه، سرب، کادمیوم نمونه ای از کاتیون های سمی با قابلیت تجمع زیستی در بدن موجودات زنده هستند که طی فرایند جایگزینی با کاتیون سدیم، جذب ساختار زئولیت می شوند (2،3) شواهد متعددی در زمینه اثرات مفید بهره گیری از کلینوپتيلولايت در جیره غذایی حیوانات و تاثیر آن بر رشد حیوانات و اثر محافظتی در برابر آمونیاک وجود دارد.

کلینوپتيلولايت توانایی جذب برخی از مایکو توکسین ها بویژه آفلاتوکسین و بالطبع جلوگیری از اثرات سوء آنها بر روی عملکردهای متابولیکی در حیوانات دارد. ظرفیت جذب بالا و امکان ایجاد تغییر در خصوصیات زئولیت ها امکان استفاده از آنها را به عنوان حامل بسیار خوب برای آزادسازی تدریجی برخی از داروها ایجاد کرده است. در حوزه دارویی و پزشکی زئولیت کلینوپتيلولات به عنوان داروی ضد اسهال مطرح است و با توجه به ظرفیت جذب بسیار خوب برای گلوکز به عنوان درمان مکمل در درمان دیابت شیرین استفاده می شود.

سرب یکی از فلزات سنگین است که بواسطه مصرف بالا در فرایندهای صنعتی از انتشار بالایی در محیط زیست برخوردار است (12). اثرات بهداشتی سرب متنوع و عمدتا بر سیستم خون ساز و دستگاه عصبی متمرکز است به طوری که سرب به عنوان یک سم عصبی موثر بر یادگیری و قدرت حافظه موضوع بسیاری از مطالعات بوده است. هوشمند و همکاران در مطالعه ای بر روی اثرات سرب بر روی تغییرات طیف امواج مغزی و ناتوانی یادگیری و حافظه، 31 سر از رات های بالغ نر و ماده را به مدت 60 روز در معرض مواجهه گوارشی با غلظت های 0/05، 0/1، 0/2 درصد استات سرب قرار دادند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ بررسی میزان سرب و کادمیوم برنج های ایرانی و وارداتی

⇐ اندازه گیری ذرات سرب به روش اسپکترومتری جذب اتمی شعله ای یا کوره گرافیکی

⇐ بیماری های ناشی از سرب و جیوه و ترکیبات سمی آنها

⇐ حفاظ گذاری با روپوش های سربی PPT