ایمنی و خطرات گازهای سمی

ایمنی و خطرات گازهای سمی

مواجهه با تعداد زیادی از گازها و مواد شیمیایی که اغلب در صنایع صورت می گیرد می تواند بطور حاد سبب آسیب دستگاه تنفسی شود. استنشاق این مواد سمی در محیط کار باعث ایجاد مشکلات بالینی گوناگون مانند تحریک خفيف راههای هوایی فوقانی و ادم ریوی غیر کاردیو زنیک یا سندرم تنفسی بالغين و مرگ می شود.

میزان آسیب دستگاه تنفسی به عوامل زیر بستگی دارد:

• خواص فیزیکی و شیمیایی
• مدت مواجهه
• غلظت
• تهویه دقیقه ای کارگر

عوارض طولانی مدت ناشی از استنشاق گازهای سمی:

• برونشکتازی
• برونشیولیت ابلیترانس
• آسم دائم

مواد محرک استنشاقی عمده: کلرین، دی اکسید کلر، دی اکسید ازت ازن، فسژن، سولفور دی اکساید برومين، كلريد هيدروژن، هیدروژن فلوراید، اتیلن اکساید، اسید سولفوریک. اثرات زیان آور تنفسی به غلظت مواد استنشاق شده بستگی دارد.

آمونیاک (NH3)

گازی است بی رنگ با ضریب محلولیت بالا در آب که دارای خصوصیت قلیایی با بوی زننده مشخص است که باعث آسیب وسیع در سرتاسر مجاری تنفسی می گردد.

کاربرد: معمولا به عنوان کود شیمیایی در کشاورزی بکار میرود اما کارگران کارخانجات سازنده آمونیاک و مواد منفجره و رنگ سازی و پلاستیک سازی و یخ سازی و سرد خانه ها نیز در معرض این گاز و خطرات آن می باشند.

سميت: آمونیاک در تماس رطوبت با سطوح مخاطی راه های هوایی واکنش داده و هیدروکسید آمونیوم را تشکیل می دهد. این رویداد سبب تجمع مایع در سطوح مخاطی شده و باعث تماس بستر آمونیاک با آب شده که این امر نیز باعث تشکیل هیدروکسید آمونیوم بیشتر و نکروز آبدار بیشتر می گردد.

وسعت آسيب تنفسی در مسمومیت با آمونیاک: وسعت آسيب در اثر گاز آمونیاک با مدت مواجهه و غلظت گاز و عمق تنفس ارتباط مستقیم دارد.

• مواجهه كوتاه – مقدار کم: تحریک ناگهانی چشم ها، تحریک بوست، تحریک راه های هوایی فوقانی مواجهه كوتاه، تماس زیاد نکروز موضعی، خشکی مجاری هوایی فوقانی، ادم وسيع و تنگی راه های هوایی، آسیب پارانشیم ریه به شکل ARDS
• مواجهه زياد – تماس زیاد: ادم حنجره، خشکی اپیتلیوم برونش، ادم ریه، تراکئیت وسیع، آسيب منتشر آلوئولی و در نهایت مرگ

عوارض: افرادی که مشکلات حاد تنفسی را بعد از مواجهه با گاز آمونیاک داشته اند دچار عوارض طولانی و بعضا دائمی می شوند. برونشيت، اختلال در تبادلات گازی، برونشکتازی سگمنتال و … عوارضی است که می تواند بوجود آید.

درمان: اگر بعد از تماس با آمونیاک علائم تنفسی دچار مشکل شد باید حداقل ۲۴ ساعت تحت نظر باشد. درمان با اکسیژن تکمیلی، برونکودیلاتورها، محدودیت مایعات و تهویه کمکی در صورت نیاز باید انجام شود

کلر (CL2)

خصوصیات: کلر گازی است سنگین و زرد مایل به سبز

کاربرد: صنایع نساجی، کاغذ سازی، تصفیه آب و پساب، تولید پلاستیک و رزین، ساخت حلال کلرینه

سميت: سمیت شغلی از طریق استنشاق بوسیله ایجاد رادیکال های سمی اکسیژن

وسعت آسيب به میزان مواجهه و مقدار آب موجود در مخاط دستگاه تنفسی بستگی دارد. ممکن است باعث آسيب سراسری مجاری تنفسی شود.

عوارض:

• محرک چشم ها، غشاهای مخاطی، پوست و دستگاه تنفسی است.
• علایم تنفسی از قبیل درد پشت جناغ سینه، سفتی قفسه سینه، تنگی نفس و سرفه.
• چند دقیقه تا چند ساعت بعد از مواجهه ادم ریوی و احتقان دو طرفه ريه مشاهده می شود.
• عوارض طولانی مدت مانند شیوع انسداد جریان هوا، هیپوکسی و احتباس هوا

درمان:

• درمان اختصاصی وجود ندارد
• اساس درمان دور کردن فرد از مواجهه با کلر است
• اکسیژن تکمیلی، آنتی بیوتیک پروفیلاکتیک، کورتون

کلرید هیدروژن ( HCL)

خصوصیت: اسیدی با قابلیت بالای انحلال در آب

کاربرد: رنگ سازی، کود شیمیایی، نساجی، لاستیک سازی، تجزيه حرارتی بلی وینیل کلراید

سمت: تماس حاد باعث تحریک غشاهای مخاطی چشم و راه های هوایی فوقانی و در تماس شديد علايم تنفسی به صورت سرفه و تنگی نفس و ویز، انسداد قابل برگشت جریان هوا

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی و مدل سازی رهایش گازهای سمی

⇐ ارزیابی گازها و بخارات سمی

⇐ گاز های سمی, خورنده, اکسید کننده و محرک

⇐ آشنایی با برخی از گازهای سمی