ایمنی شیمیایی و زیست شناسی
ایمنی شیمیایی و زیست شناسی
ایمنی شیمیایی و زیست شناسی
مقدمه
سوانح شیمیایی و زیست شناختی در محیط کار، در بهداشت بسیاری از افراد تأثیر می گذارد، از جمله اپراتورها، کارگران مجاور محل سانحه، افراد حاضر در محوطه ی کارخانه یا شرکت و نیز، مردم عادی. صرف نظر از مقدار مواد شیمیایی، مواد مختلف و نیز عوامل زیست شناختی که مورد جابجا سازی، مصرف، ذخیره سازی، حمل و نقل با دفع در محیط کار قرار می گیرند، ضرورت دارد برای کار بی خطر با این مواد و عوامل، سیستم هایی جهت حفظ بهداشت و ایمنی، اجرا شود. برنامه ریزی برای ایمنی، مستلزم آن است که اصول کلی ایمنی را تعیین کنیم و سپس، جزئیات ایمنی را به فراخور هر محل کار، مشخص سازیم.
برنامه ریزی برای ایمنی شیمیایی
روشی که برای برنامه ریزی جهت ایمنی شیمیایی، اختیار می شود، مبتنی است بر اصول کنترل هر نوع خطر احتمالی، همه انواع مختلف خطرات احتمالی را معرفی خواهیم کرد. این اصول، در مورد ایمنی شیمیایی نیز مصداق دارد. یکی از مراحل کنترل خطرات احتمالی، ارزیابی این خطرات است و از همین رو، باید ابتدا به ارزیابی خطرات احتمالی بپردازیم و پس از آن، اقدامات ضروری را برای کنترل خطرات مزبور، بر اساس نتایج ارزیابی مذکور، به وجود آوریم.
شش مرحله ی کنترل خطرات احتمالی، به اختصار، عبارت است از:
- شناسایی خطری که باید کنترل شود
- ارزیابی خطرات احتمالی
- کنترل خطرات احتمالی
- آموزش عملی کارکنان
- نظارت بر کارایی راهبرد اتخاذ شده
- بایگانی اطلاعات ضروری
شناسایی خطر: میدانیم که در مورد حاضر، خطر موجود، عبارت است از مواد شیمیایی خطرناک و از همین رو، هدف عملی ما، عبارت می شود از “ایمنی شیمیایی”. “خطر” به معنی خصوصیت یا توانایی لاینفک چیزی است که موجب آسیب می شود و نباید “خطر” را با “خطر احتمالی” اشتباه کرد، زیرا “خطر احتمالی” عبارت است از احتمال وقوع آسیب در شرایط مشخص می توان مقدار خطر هر ماده شیمیایی را با استفاده از اطلاعاتی مشخص کرد که در اختیار تولیدکننده و عرضه کننده قرار دارد و در پرونده ها، سوابق و دیگر منابع اطلاعات، موجود است. مقدار خطر برخی از مواد، از برچسب موجود بر روی محفظه آنها معلوم است، ولی بعضی دیگر از مواد، از قبیل فراورده های واکنش، در همان محل کار، به وجود می آید و محفظه ای ندارد. از همین رو، ضرورت دارد چنین موادی را شناسایی سازیم و مقدار خطر آنها را از مأخذ موجود، به دست آوریم.
ارزیابی خطرات احتمالی: خطرات احتمالی و ناشی از هر ماده ی (شیمیایی)، نه تنها بسته به خواص فیزیکی و شیمیایی آن است، بلکه به کاربرد و محل استفاده ی آن و نیز، چگونگی اشتباه در به کار بردن یا جابه جا کردن آن نیز بستگی دارد. از همین رو، ضروری است جهت تعیین خطرات احتمالی ماده در هر محل مشخص کار، علاوه بر ارزیابی خواص شیمیایی و فیزیکی آن، سایر عوامل فوق را نیز بررسی کنیم.
کنترل خطرات احتمالی: روش های حصول این امر، عبارتند از، حذف کامل ماده خطرناک، استفاده از ماده ای دیگر که خطر کمتری داشته باشد، جابه جاسازی مکانیکی از راه دور، محصور کردن کامل ماده ی خطرناک، تهویه لازم برای گازهای دفعی و نیز، استفاده از راهکارهای خاص، از قبیل روش های مرطوب و تجهیزات ایمنی شخصی می توان تلفیقی از روشهای مذکور را به کار برد، با این حال، باید توجه کرد که این روشها، به ترتیب کارایی و مطلوبیت، بیان شده است. همچنین، می توان مدت قرار گرفتن در معرض مواد خطرناک یا تعداد کارکنان در معرض آنها را تقلیل داد.
آموزش عملی اپراتورها: لازم است اپراتورها دربارهی ماهیت خطر موجود، میزان خطرات احتمالی، روشهای حذف خطر در موارد ممکن و نیز، کنترل کارآمد خطرات احتمالی باقی مانده، آموزش ببینند. مهمترین مقصود از آموزش این مطالب، آن است که اطمینان یابیم اپراتورها، برای رفع مشکلات، هرگز روشی را از خود ابداع نکنند. غالبأ روال های درون سازمانی و مستلزم استفاده از مواد شیمیایی، جهت ملاحظه و درک همه ی کارکنان، به صورت مکتوب، توضیح داده می شود و ضرورت دارد اسناد مربوط، در دسترس همگان قرار گیرد و برای عموم کارکنان، قابل فهم باشد. لازم است برای درک کارگرانی خارجی، این اسناد را به زبان آنها ترجمه کنیم.
نظارت بر کارایی: با نظارت ادواری بر کارایی اقدامات موجود جهت کنترل، اطمینان می یابیم که هر گونه تغییر در شرایط، کیفیت، اطلاعات و نیز، سیستم های اجرای کار، لحاظ شود. برخی از موارد نظارت، عبارت است از نظارت ادواری بر روش های اجرای کار، نمونه گیری از هوا یا فرایند جهت تعیین کیفیت آن و نیز، بررسی روال های خریداری مواد. به استثنای محل های کوچک کار، که تغییر اندکی در آنها پیش بینی می شود، ضرورت دارد نظارت و اندازه گیری مناسب، به طور ادواری و مطابق روال های مشخص، به انجام رسد. این امر، به ویژه در مواردی اهمیت می یابد که مهمترین روش کنترل خطرات احتمالی، عبارت باشد از به کار بردن وسایل ایمنی شخصی.
بایگانی اطلاعات: با این کار، اطمینان می یابیم که تعمیرات و نگهداری کارخانه، در بازوهای تجویز شده، به انجام برسد و نیز، آگاهی ما در خصوص تغییرات، ارتقا می یابد. امکان دارد مطابق ضوابط و مقررات ملی با محلی، نظارت پزشکی بر بهداشت اپراتورهای ضروری باشد.
مسائل مربوط به کنترل خطرات احتمالی
جهت کاهش میزان قرار گرفتن افراد در معرض مواد خطرناک، باید موضوعات زیر را بررسی کرد:
طراحی کارخانه: می توان برای کنترل فرایندهای شیمیایی، مواد شیمیایی را به ظروف خاص، محدود کرد و نیز، فرایند را مورد کنترل قرار داد (یعنی، از طراحی بی خطر در فرایندهای کارخانه و همچنین، از سیستم های خودکار با رایانه یی یاهر دو سیستم، استفاده کرد). ضرورت دارد اعمال تغییرات در کارخانه، مبتنی بر نظر و بازبینی کارشناسان باشد.
سیستم های بی خطر کار: که شامل این موارد است: استفاده از دستورالعمل دقیق برای اجرای کار و برای مواقع اضطراری، سیستم های صدور مجوز کار بخصوص، جهت تعمیرات و نگهداری و نیز، نصب، به کار بردن و تعمیرات و نگهداری وسایل ایمنی.
حمل و نقل: جهت کاهش احتمال خطر انفجار و مصدومیت اپراتورها و اشخاص ثالث، لازم است مواد شیمیایی را درون محفظه ها و وسایل نقلیه ی ویژه و مطابق برنامه ی کنترل خطرات احتمالی، حرکت دهیم. ضرورت دارد روال هایی کافی برای عملکرد در مواقع اضطراری، لحاظ شود.
ذخیره سازی: نباید مواد شیمیایی، تحت تأثیر فرایندهای مجاور با ذخیره سازی شیمیایی، قرار گیرد. راهی مناسب، آن است که مواد شیمیایی را در خارج از محل تولید، ذخیره سازیم زیرا این کار، مانع از پخش شدن سریع مواد شیمیایی در مواقع اضطراری می شود، منبع اشتعال را به حداقل ممکن، میرساند و نیز، به سبب ایجاد ایمنی در ذخیره سازی، احتمال خطر آسیب دیدگی محفظه ها را کاهش می دهد. خصوصیات ضروری برای تأسیسات ذخیره سازی، عبارتند از، hard standing ,bund retention، جداسازی کافی، دسترسی کافی برای جابه جاسازی مکانیکی، وسیله اندازه گیری محتویات تانک های ثابت، سوپاپ اطمینان (در صورت لزوم)، ایمنی مواد انباشته شده بر روی هم، تأسیسات اطفای حریق و نیز، علائم هشداردهنده. ضرورت دارد همه موارد مذکور، مطابق با ضوابط و مقررات جاری، باشد.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)