ایمنی در کار با مواد زیستی

ایمنی در کار با مواد زیستی

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 48

هدف کلی

• آشنایی با اصول ایمنی در آزمایشگاههای فعال در زمینه علوم زیستی

اهداف اختصاصی انتظار می رود پس از مطالعه این متن فراگیرنده بتواند

1. مواد و عوامل زیستی را تعریف و طبقه بندی کرده ملاحظات ایمنی زیستی مربوط به هر طبقه را بیان کند.
2. انواع هودهای بیولوژیک را نام برده کاربرد هر یک را با هم مقایسه کند.
3. مقایسه ای از روش های مختلف سترون سازی و ضدعفونی کردن انجام دهد.
4. راهکارهایی برای مقابله با ریختن مواد زیستی ارائه دهد.
5. روشی مناسب برای حذف پسماندهای زیستی در آزمایشگاه ها ارائه دهد.

مقدمه

ایمنی زیستی، مجموعه ای از اصول و محدودیت ها برای پیشگیری از خطر هنگام کار با مواد و عوامل زیستی است. رعایت این اصول و مقررات، سبب تضمین کاهش نسبی احتمال خطرهای زیستی مانند القاء عفونت و بیماری خواهد شد. از آنجا که یکی از گستره های تحقیقاتی و آموزشی در علوم دارویی، کار با انواع مواد زیست خطر شامل میکروارگانیسم ها و متابولیتهای سمی آن ها می باشد، ضروری است ایمنی مربوط به این گونه فعالیتها پس از آموزش، در آزمایشگاه بکار گرفته شود. در این بخش به بررسی و ارائه دستورالعمل های استانداری در کار با مواد و عوامل زیستی پرداخته خواهد شد.

مواد و عوامل زیست خطر

نماد هشدار مواد زیست خطر

مواد و عوامل زیست خطر، به میکروارگانیسم ها، شامل انواع طبیعی و دستکاری ژنتیکی شدهی آنها، محیط کشت های سلول و انگل های انسانی که توانایی ایجاد هرگونه عفونت، آلرژی و یا سمیت را در بدن انسان دارند، اطلاق می شود.

طبقه بندی عوامل زیست خطر

میکروارگانیسم های بیماری زای مرسوم

جدول زیر، طبقه بندی جامع، خصوصیات بیماری زایی و نمونه هایی از هر طبقه از میکروارگانیسم های بیماری زای مرسوم را در اختیار قرار می دهد. مبنای این طبقه بندی، بیماری های عفونی مشاهده شده در افراد درگیر با این مواد، در آزمایشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است و خطر برای آزمایشگر، اجتماع و محیط، بصورت توام در نظر گرفته می شود. این خطرها، تابع بیماری زایی، قدرت تهاجمی عامل بیماری زا و مقاومت آن، راه های آلودگی، وجود روش های پیشگیری و درمانی مؤثر و شرایط آزمایش هستند.

میکروارگانیسم های غیرمرسوم

میکروارگانسیم های بیماری زای غیرمرسوم یا “ویروس های آرام” را مسبب برخی بیماری های نورولوژیک پیشرونده می دانند. در میان ویروس های آرام، پریونها بعنوان عامل بیماری های تخریب عصبی قابل سرایت در انسان (مانند بیماری کرتزفیلد – یاکوب) شناخته شده اند. این نوع مواد زیست خطر به تخریب در اثر مواد شیمیایی مانند فرمالین و اتانول و همچنین روش های فیزیکی مانند نور فرابنفش مقاومند. با وجود این که هیچگونه گزارشی مبنی بر آلودگی با این مواد منتشر نشده است، عاقلانه است که برای کار با این مواد، از دستورالعمل های مورد قبول در ایمنی زیستی سطح دو و بالاتر استفاده کرد.

جدول ۱- طبقه بندی و نمونه هایی از میکروارگانیسم های بیماری زای مرسوم گروه

پیشگیری و سطوح ایمنی زیستی

خطرات کار در آزمایشگاه

آزمایشگاه های پایه، با سطح ایمنی زیستی 1 و 2

برای امور عادی و کار با میکروارگانیسم های گروه 1 طراحی و تهیه شده اند. به عبارت دیگر، این آزمایشگاه ها دارای امکانات و تجهیزات اساسی برای یک آزمایشگاه هستند و برای ساخت و طراحی دیگر سطوح آزمایشگاهی، اصلاحات و اضافات مورد نیاز، بر این امکانات افزوده می شود.

محافظت فردی

• پوشیدن روپوش آزمایشگاه یکسره، در تمام مدت کار ضروری است.
• استفاده از دستکش، برای تمامی مراحل کار الزامی است
• شست و شوی دستها توسط کارکنان، باید پس از پایان هر آزمایش با مواد عفونی و بیش از ترک آزمایشگاه الزامی می باشد.
• عینک های محافظ یا محافظ صورت، باید در موارد لزوم مورد استفاده قرار گیرنده
• پوشیدن لباس آزمایشگاه در خارج از آن مانند کتابخانه و غذاخوری ممنوع است.
• پوشیدن کفش های جلوباز در این سطح ممنوع است
• لباس های آزمایشگاهی استفاده شده، نباید در کمدهای لباس شخصی با بیرون نگهداری شوند.

طراحی و امکانات

• دیوارها، سقفها و كفها باید صاف بوده به آسانی تمیز شوند و همچنین نسبت به مایعات غیرقابل نفوذ بوده مقاوم به مواد شیمیایی و ضدعفونی کننده های معمول در آزمایشگاه باشد
• روی میزها باید نسبت به آب غیر قابل نفوذ بوده به مواد ضدعفونی کننده، اسیدها، بازها، حلالهای آلی و گرمای متوسط مقاوم باشد.
• روشنایی کافی برای تمامی فعالیت ها وجود داشته باشد.
• باید فضاها و امکانات لازم برای جابجایی ایمن و نگهداری حلال ها و گازهای فشرده و مایع وجود داشته باشد.
• باید امکانات لازم برای نگهداری لباس های بیرون و لوازم فردی، در خارج از محیط آزمایشگاه فراهم شده باشد.
• در صورت امکان، باید دست شویی با آب جاری در هر اتاق آزمایشگاهی وجود داشته باشد.
• درب ها باید دارای پنجره ای برای مشاهده آزمایشگاه و مقاوم به آتش باشند و ترجیحا بطور خودکار بسته شوند
• در سطح ۲ ایمنی زیستی، باید یک اتوکلاو بطور مناسب، همانگونه که در بخش اول آورده شده، در نزدیکی آزمایشگاه تعبیه شود
• جعبه های کمکهای اولیه، باید بطور مناسب برای این سطوح ایمنی طراحی و در محل مناسب تعبیه شده باشند.
• در طراحی امکانات جدید، تهیه سامانه هوادهی مکانیکی را که جریان هوا را به طرف داخل، بدون چرخش مجدد، ایجاد می کند، باید مدنظر قرار داد. در صورت عدم امکان ایجاد این سامانه هوادهی, پنجره ها باید قابل باز شدن و دارای توری های جلوگیری کننده از ورود حشرات باشند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• روشهای کاهش و حذف پسماندهای زیستی
• آزمایشگاه با سطح ایمنی زیستی 3
• آزمایشگاه با سطح ایمنی زیستی 4
• نگهداری و ظروف مرتبط
• سترون و ضد عفونی کردن
• روش های آلودگی زدایی با گرما
• روش های شیمیایی
• حادثه در اثر ریختن مواد زیستی

حتما بخوانید:

⇐ کلیات سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست

⇐ ارزیابی روش های کنترل عوامل شیمیایی محیط کار