ایمنی در عملیات اکتشاف

چکیده

در عصر حاضر با پیشرفت های چشمگیر در امر بهداشت و پیشگیری از بیماریهای عفونی و غیر عفونی و فراهم شدن وسایل آسایش و رفاه و در نتیجه کاهش میزان مرگ و میر ناشی از بیماریها، حوادث یکی از علل عمده مرگ و میر و معلولیت بوده و پس از بیماریهای قلب و عروق و سرطان در مرتبه سوم قرار دارد. همه ساله میلیونها حادثه در دنیا اتفاق می افتد. بعضی از این حوادث باعث مرگ و گروهی دیگر باعث از کار افتادگی کلی یا جزیی می گردند. عملیات اکتشاف نفت و گاز ، زمین شناسی و معدن نیز بعنوان کارهای Outdoor نیز از این قضیه مستثنی نبوده و جزو کارهای پرخطر محسوب میگردند. آنالیز و تجزیه حوادث با روش های علمی و شناخت علل ریشه ای آن می تواند نقش مهمی در کاهش حوادث مشابه و تکراری داشته باشد.

تقسیم بندی مشاغل بر اساس محیط کار :

تقسیم بندی های متفاوتی می توان برای مشاغل انجام داد. از این منظر که کار در محیطی باز و گسترده انجام می شود و یا زیر سقف و محیطی محصور است میتوان مشاغل را به دو گروه کلی indoor e و outdoor تقسیم کرد.

مشاغل Ouldoor: این مشاغل مانند سد سازی ، جاده سازی ، عملیات اکتشافی و استخراج نفت ، انتقال برق ، حمل و نقل ، زمین شناسی ، خطوط انتقال نفت ، آب ، گاز، مخابرات، اکتشاف معدن ، کشاورزی ، ساخت ساختمان ، کشتیرانی ، فیلم سازی و… که معمولا در منطقه وسیع و در محیطهای باز و بدون سقف انجام می شود

مشاغل Indoor : این مشاغل مانند کار در انواع کارخانه ها و کارگاهها تولیدی ، دفاتر و ادارات ، صنایع شیمیایی ، نیروگاهها، مراکز خدماتی ودرمانی ، مراکز آموزشی و… که در جایی ثابت وزیر سقف است و شرایط خاصی دارد.

با توجه به این تقسیم بندی نوع خطرات و حوادث برای هر گروه تفاوت پیدا می کند و ضروریات یکی از این دو گروه برای دیگری ممکن است معنی و مفهومی نداشته باشد. برای مشاغل Outdoor تهیه آب و غذایی بهداشتی یکی از موضوع های مهم و تعیین کننده است در حالی که این کار برای کارخانه ها اگر پایه درستی گذاشته شده باشد. با بازدید های دوره ای مشکل خاصی بوجود نخواهد آورد.

با توجه به نوع کار نوع حوادثی که در اینگونه مشاغل رخ می دهند نیز تغییر پیدا می کند. در مشاغلی که در یک نقطه مشخص کار انجام می گیرد برنامه ها و کار این گروه کاملا با شرایط کار سیار و در محیطی گسترده کاملا تفاوت دارد.

یا در برخی از فعالیتها که گروه کاری در حرکت است نوع خطرات ایمنی و بهداشتی با محیط کار گاهی بسیار متفاوتند.

مقتضیات و شرایط محیطی از جمله شرایط جفرافیایی، آب و هوا، توپوگرافی و… نقش تعیین کننده ای در کار این گروه ها ایجاد می کند و نبود امکانات باعث خطرات خاصی می شود.

خطر حشرات و انواع بیماریها منتقله از آنها، خطر حیوانات وحشی ، امنیت محیط کار، برق زدگی ، غرق شدن در آب ، سقوط و یا افتادن در عوارض طبیعی ، گم شدن ، حوادث حمل و نقل جاده ای بخصوص در جاده های فرعی و غیر استاندارد، نبود امکانات درمانی و… از نکاتی است که این دو معقوله را از هم متمایز می نماید.

خطرات و حوادث در عملیات اکتشافی

بنا به تعاریف فوق الذکر فعالیت های عملیات اکتشافی جزو کارهای Outdoor محسوب می گردد و بر این اساس خطرات و حوادثی که در این فعالیت رخ می دهند نیز جزو حوادث کارهای Outdoor دسته بندی می شوند.

فرآیندهای مشترکی که در عملیات اکتشافی انجام میشوند شامل استقرار در کمپ ، نقشه برداری ، حفاری و گاها انفجار مواد ناریه می باشد .

استقرار در کمپ(اردوگاه): کمپ محل استقرار گروه های عملیاتی است و اصولا شامل محل های استراحت ، دفاتر اداری و کارگاه های تعمیرات ماشین آلات و تجهیزات است. اصولا در کمپ ها از کاروان های پیش ساخته جهت اسکان نفرات و یا دفاتر کاری استفاده می شود و حتی الامکان سعی بر این است که کمپ ها حالت سیار داشته باشند و جابجایی آنها با صرف وقت و هزینه کمتر صورت گیرد.

بعلت گستردگی عملیات اکتشاف محل کمپ ها باید طوری انتخاب گردند که بتوان بهترین دسترسی را به محل عملیات داشت . همچنین در یافتن محل کمپ ها باید نکات ایمنی ، بهداشتی و زیست محیطی در نظر گرفته شوند که این نکات شامل:

– برای شناسایی و تعیین محلی مناسب برای ساخت کمپ ها گروهی متشکل از تخصص های مختلف با توجه به شرایط منطقه ای توسط مدیر پروژه انتخاب و اعزام می گردند که عموما شامل:

• یک نفر کارشناسی HSE جهت کنترل موارد ایمنی ، بهداشت و محیط زیست.
• یک نغر نقشه بردار جهت بررسی وضعیت محل کمپ و عملیات و برداشت نقاط
• از نفرات مسئول در بخش فنی مثل ژئوفیزیست

این تیم شناسایی در منطقه عملیاتی حضور یافته و با در نظر گرفتن معیار فنی و HSE محل مناسبی را برای استقرار کمپ تعیین می نمایند.

محل کمپ باید طوری انتخاب گردد که دسترسی به آن از جاده های اصلی سهل الوصول باشد. وجود جاده های خاکی و غیر استاندارد باعث افزایش احتمال خطرات نقلیه خواهد شد. بخصوص در نواحی کوهستانی بهتر است محل کمپ ها در داخل شهر و یا روستاها انتخاب نگردد. رفت و آمد زیاد نفرات، تولید سر و صدا سبب آزار اهالی شهرها و روستاها خواهد گردید. محل های کمپ نباید در مناطق سیل گیر از قبیل دره ها، بستر رودخانه های خشک، حریم رودخانه ها و… انتخاب گردد. زیرا بارندگی های فصلی و طغیان رودخانه ها می تواند سبب آسیب به نفرات و تجهیزات گردد.

محل استقرار کمپ باید دارای فاصله استاندارد از خطوط برق فشار قوی باشند. حداقل فاصله خطوط برق فشار قوی تا فنس کمپ باید 300 متر باشد. حداقل فاصله ایمن کمپ تا لوله های نفت و گاز 250 متر می باشد.

محل کمپ باید فاصله کافی را تا تاسیسات تولید کننده مواد آلاینده از قبیل پالایشگاههای نفت و گاز داشته باشد به نحوی که مواد آلاینده از قبیل گازها و بخارات و یا پسابهای آلوده وارد محوطه کمپ نشود. هممچنین محل کمپ باید فاصله کافی را تا محل های نگهداری دام و طیور محل زندگی عشایر و… داشته باشد

تالابها، مردابها، سد و رودخانه: وجود تالابها، مردابها، نیزارها و علفزارها در جوار کمپ ها می تواند سبب وجود حشراتی از قبیل پشه و … و همچنین گزندگانی از قبیل مارها در محوطه کمپ شود.

دسترسی به خدمات شهری از قبیل مراکز درمانی, آب آشامیدنی, برق شهری, تامین مواد غذایی و آب آشامیدنی سالم از نکاتی است که باید در انتخاب محل استقرار کمپ ها مدنظر قرار گیرد.

با توجه به حجم و نوع عملیات و فضاهای لازم جهت ساخت ساختمان، چیدمان کاروانها، محوطه های کارگاهها و پارکینگ، زمین کمپ ها باید دارای مساحت کافی باشد. سطح زمین باید مسطح بوده تا حد امکان از عملیات مسطح سازی جلوگیری گردد و در صورتی که نیاز به اخذ مجوزهایی از قبیل مجوز منابع طبیعی و … باشد باید طبق مقررات مجوزها کسب گردد.

موضوعات زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

• تهیه پلان کلی کمپ
• کنترل گرد و غبار
• سیستم برق رسانی کمپ
• تجهیزات اعلام و اطفاء حریق
• عملیات نقشه برداری
• شناسایی خطرات گروه های نقشه برداری
• حفاری
• نکات ایمنی در عملیات حفاری (اطلاعات بیشتر)
• ایمنی گروه های انفجار
• ایمنی کار با دستگاه ویبراتور
• دستورالعمل ایمنی برای انتقال مواد منفجره
• بررسی حوادث در عملیات اکتشاف
• عملیات اکتشاف در دریا
• استقرار سیستم مدیریت hse در عملیات اکتشاف
• کنترل عملیات در پروژه های اکتشافی
• جنبه های زیست محیطی عملیات اکتشافی
• استاندارد و دستورالعمل های ایمنی در کار عملیات اکتشاف

حتما بخوانید:
آموزش HSE در تاسیسات نفتی و فراساحلی

راهنمایی ایجاد و برقراری سیستم مدیریت سلامت, ایمنی و محیط زیست (HSE)