ایمنی در جانمایی تجهیزات واحدهای شیمیایی

ایمنی در جانمایی تجهیزات واحدهای شیمیایی

چکیده

واحدهای شیمیایی از تجهیزات فرآیندی تشکیل شده اند که با انجام عملیات واحدهای مختلف روی مواد اولیه ورودی به واحد در نهایت محصول نهایی قابل فروش در بازار را نتیجه می دهند. در طراحی هر کدام از تجهیزات فرآیندی باید اصول و قواعد حاکم بر آن عملیات را در نظر گرفت ولی پس از طراحی باید محل نصب این تجهیزات در واحد نیز مشخص شود. جانمایی تجهیزات که یافتن محل نصب تجهیزات و لوله کشی های لازم برای عملکرد یک طرح شیمیایی یا هر طرح صنعتی دیگری می باشد از مسایلی است که از عوامل متعددی مانند اقتصاد طرح، بهره برداری، عملیات و نگهداری تجهیزات و به خصوص ایمنی در واحد شیمیایی تاثیر می پذیرد. در این تحقیق ضمن پرداختن به کلیت مساله جانمایی و روش های آن، سعی در روشن تر کردن و نمایاندن نقش پررنگ ایمنی در ارائه جانمایی نهایی یک واحد شیمیایی وجود داشته است.

مقدمه

جانمایی واحد موضوع مهمی در ایمنی و اقتصاد طرح است. جانمایی می تواند از طريق جدا کردن و کم کردن خطرات، حداقل کردن لوله کشی های آسیب پذیر، مستقل کردن حوادث (یک حادثه منجر به ایجاد حوادث مشابه نشود)، حداقل کردن تماس (با مواد سمی و اشتعال پذیر)، ساخت واحد به شیوه ایمن و اقتصادی، عملکرد ایمن و اقتصادی، نگهداری ایمن و اقتصادی، طراحی ایمن اطاق کنترل، تجهیزات کنترل اضطراری، تجهیزات آتش نشانی، دسترسی به امکانات برای حالات اضطراری و امنیت روی ایمنی یک واحد شیمیایی موثر باشد. همچنین جانمایی اثر زیادی روی اقتصاد واحد دارد چون با زیاد شدن مساحت واحد اگرچه ایمنی و احد بیشتر می شود ولی از طرفی هزینه خرید زمین، لوله کشی و عملیات واحد بیشتر می شود پس زمین باید به اندازه کافی در دسترس باشد ولی هیچ مساحتی از آن به هدر نرود.

موضوعاتی که تحت عنوان جانمایی بررسی می شوند بسیار گسترده هستند از جمله: تکنیک های جانمایی، مهندسی ساختمان و فنداسیونها، وزن تجهیزات، طبقه بندی مناطق پرخطر، کار با مواد، راهها، فاصله جدایی، لوله کشی، خوردگی، ساختمانها، سازه ها و دسترسی، امکان فرار و نجات، روشنایی، روشنایی اضطراری، تهویه، مقاومت در برابر باد، زلزله و سیل، مقاومت در برابر فرسایش، محل کمپرسورها، محل اتاق کنترل، پناهگاه، ذخیره مواد، جلوگیری از آتش، دودکش ها، تخلیه ها، اتصال به زمین، آمادگی برای زمستان، طرح های بخش بخش شده، طرحهای در سطح دریا، بررسی مخاطرات وسایل بسیار دیگر.

باید دقت شود که همه اصول و نتایجی که اینجا بحث می شوند مربوط به یک حالت خاص هستند و باید برای سایر حالات همه اصول دوباره بررسی شوند. چون احتمال دارد موضوعی که برای یک طرح خیلی مناسب و حتی ضروری به نظر بیاید برای طرح دیگری غیرلازم و گاهی خطرناک باشد. گاهی حتی ۲ واحد یکسان در یک طرح برای افزایش ظرفیت نمی توان تجهیزات را تا هر اندازه دلخواه بزرگ طراحی کرد بلکه گاهی باید دو یا چند واحد موازی و مشابه با هم کار کنند. یک جانمایی یکسان ندارند. اگر چه می توان چنین واحدهایی را یکسان نیز جانمایی کرد ولی اگر آنها به شکل تصویر آینه ای هم باشند (اجزای تغییر مکان چرخشی بدهند) مزایایی دارد از جمله دسترسی ساده تر از طریق یک راه ارتباطی و ارضای این نیاز که هر دو واحد از یک خط لوله خوراک یا سرویس بگیرند و به یک خط نیز محصول خود را تحویل بدهند.

پس از این مقدمه و در بخش دوم، به دلیل جدا نبودن مساله ایمنی از ارایه جانمایی، روش های ارایه یک جانمایی مورد بحث قرار خواهد گرفت این روش ها به ارایه یک جانمایی اولیه و یا ایجاد تغییرات در آن می پردازند و می توانند در مراحل اولیه ارایه جانمایی به کار روند.

در بخش سوم مراحل ارایه جانمایی نهایی که شامل جانمایی واحدها در کل سایت و تجهیزات در واحدها است به اختصار مورد بررسی قرار می گیرند که ملاحظات ایمنی در این مرحله بسیار مورد توجه خواهد بود و در بخش چهارم و پنجم ملاحظات کلی و ایمنی در ارایه یک جانمایی ارایه می شود . بخش ششم با کمک یک مثال از طراحی جانمایی واحد تولید فسژن، مراحل ارایه جانمایی نهایی با داشتن یک جانمایی اولیه که با کمک روشهای فصل دوم بدست آمده است) به اختصار بررسی می شود و در نهایت فصل آخر به مرور چند حادثه که جانمایی بد و غیر اصولی و یا انجام ندادن بررسی های مخاطرات به منظور روشن شدن نقاط ضعف جانمایی موجود باعث ایجاد یا گسترش حوادث شده است.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارائه الگو مدیریت ایمنی فرایند با استفاده از سیستم های ایمنی ابزار دقیق (SIS)

⇐ بررسی و آنالیز ایمنی ذاتی در طراحی فرآیند

⇐ تجزیه و تحلیل لایه های حفاظتی با روش LOPA و تعیین سطح یکپارچی ایمنی فرایند (SIL)