اطلاعات دارویی هیدروکسی کلروکین و کلروکین در درمان عفونت COVID-19

نویسنده: دکتر افسانه نورمندی، متخصص فارماکوتراپی

دوز دارو در رژیم های درمانی عفونت COVID-19:

نام دارو

رژیم 2 داروئی

رژیم 3 داروئی*

رژیم 4 داروئی*

هیدروکسی کلروکین سولفات

200 میلی گرم

BD برای 5 روز

دو قرص 200 میلی گرم

تک دوز

دو قرص 200 میلی گرم

تک دوز

کلروکین فسفات

250 میلی گرم

(معادل 150 میلی گرم مقدار پایه)

BD برای 5 روز

دو قرص 250 میلی گرم

تک دوز

دو قرص 250 میلی گرم

تک دوز

* در صورتی که جایگزین کلترا از آتازاناویر/ ریتوناویر استفاده شود، هیدروکسی کلروکین با دوز 200 میلی گرم BD تا پایان دوره درمان ادامه می یابد.

مکانیسم دارو در عفونت COVID-19 :

تداخل با رسپتور ACE2
ایجاد اختلال در اسیدیته اندوزوم و تداخل در ورود ویروس به داخل سلول
کلروکین دارای اثرات ایمونوساپرسیو نیز می باشد که فایده یا ضرر آن نامشخص است (مانند استروئیدها).
- مطالعات بررسی اثر کلروکین بر COVID-19 تا این زمان به شکل in vitro اثربخشی دارو را نشان داده است.
- نتایج مطالعات انسانی که در چین انجام شده است در دسترس نیست. کلینیکال تریال های کلروکین به زودی انتشار می یابد.

عوارض کلروکین

قلبی عروقی	هایپوتنشن، آریتمی های قلبی (QT prolongation, BBB)، کاردیومیوپاتی، فیبریلاسیون بطنی
عصبی	اضطراب، بی قراری، دلیریوم، EPS ، سردرد، تشنج، بی خوابی
اندوکرین	هایپوگلایسمی
گوارشی	بی اشتهائی، تهوع، استفراغ، کرامپ های شکمی، اسهال
خونی	آگرانولوسیتوز، نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی، آنمی همولیتیک (G6PD)، پانسایتوپنی*
کبدی	افزایش آنزیم های کبدی، هپاتیت
پوستی	تشدید پسوریازیس، آلوپسی، خارش، حساسیت به نور، کهیر، اریتم مولتی فرم، SJS ، TEN
نوروماسکولار	میوپاتی
چشمی	تاری دید، ماکولوپاتی، رتینوپاتی
گوشی	کری عصبی، کاهش شنوایی، وزوزگوش

*عوارض خونی دارو جز موارد نادر است.

توجه

برای کاهش عارضه سردرد می توان از استامینوفن کدئین یا ناپروکسن استفاده کرد.

در رابطه با کلیه عوارض باید به طول دوره کوتاه مصرف دارو (تک دوز، 5 روز یا 14 روز) در عفونت COVID-19 دقت کرد.

توجه

عوارض قلبی و کبدی هیدروکسی کلروکین کمتر از کلروکین است.

عارضه برونکواسپاسم ممکن است با داروی هیدروکسی کلروکین رخ دهد.

احتیاطات مصرف کلروکین و هیدروکسی کلروکین

عوارض قلبی	ریسک آریتمی با افزایش دوز افزایش می یابد. در بیماران با بیماری قلبی، سابقه آریتمی های بطنی، هایپوکالمی، هایپومنیزیمی، برادی کاردی و یا مصرف با سایر داروهای با خاصیت QT prolongation ریسک بیشتر است. از مصرف داروهای با خاصیت QT prolongation تا جای ممکن پرهیز شود. الکترولیت ها k> 4 و mg>2 حفظ شود.
اثرات extrapyramidal (کلروکین)	بصورت ناگهانی ممکن است رخ دهد که با قطع درمان معمولا برطرف می شود.
عوارض خونی	در صورت عوارض شدید خونی دارو قطع گردد.
هایپوگلایسمی	در بیماران با و بدون مصرف داروهای دیابت، افت قند خون شدید و کاهش هوشیاری باید تذکر داده شود.
اثرات نوروماسکولار	در مصرف طولانی مدت بیشتر رخ می دهد
سمیت شبکیه	در دوزهای زیاد روزانه و مصرف بیش از 5 سال محتمل تر است
تغییرات شنوایی	در بیماران با سابقه مشکلات شنوایی با احتیاط مصرف شود. اگر نقص شنوایی رخ دهد بالافاصله قطع گردد.
کمبود G6PD	به پروتکل ارجاع شود
مشکلات کبدی	در هپاتیت، الکلیسم و مصرف همزمان با سایر داروهای هپاتوتوکسیک احتیاط دارد
پورفیریا	ممکن است باعث تشدید علائم گردد.
پسوریازیس	ممکن است باعث تشدید علائم گردد.
تشنج	در بیماران با سابقه تشنج با احتیاط مصرف شود. ممکن است باعث تشنج گردد.

تداخلات دارویی کلروکین و هیدروکسی کلروکین (ارجاع به پروتکل تداخلات داروهای قلبی)

تداخلات دارویی کلروکین و هیدروکسی کلروکین

تداخل رده C : مانیتور بیمار

تداخل رده D : تنظیم دوز دارو یا استفاده از داروی جایگزین

تداخل رده B: در افراد با ریسک بالا شامل (افراد مسن، خانم، برادی کاردی، هایپوکالمی، هایپومنیزیمی، بیماران قلبی، غلظت های بالا دارو) مانیتور ECG بیشتر انجام شود.

توجه

کلروکین و هیدروکسی کلروکین با داروهای ضد تشنج، تداخلی مبنی بر کاهش سطح یا اثر این داروها (ضد تشنج ها) ندارند.

نام دارو	نارسایی کلیوی		نارسایی کبدی
هیدروکسی کلروکین	عدم نیاز به تنظیم دوز		عدم نیاز به تنظیم دوز
کلروکین	عدم نیاز به تنظیم دوز	GFR ≥ 10 ml/min	عدم نیاز به تنظیم دوز
	تجویز 50% دوز	GFR < 10 ml/min
	تجویز 50% دوز	HD, PD
	عدم نیاز به تنظیم دوز	CRRT

منابع اصلی:

1) فلوچارت تشخیص و درمان بیماری COVID 19 در سطوح ارائه خدمات سرپایی و بستری، نسخه سوم 18 اسفندماه 1398 ، تیم نویسندگان
2) cardiovascular medication interactions with antiviral agents used for COVID-19, AZita Talasaz, Hesam Kakavand, Daily Cardiology.
3) Lexicomp® drug interactions program
4) Lexicomp database, 2020
5) Meyler’s Side Effects of Drugs: The International Encyclopedia of Adverse Drug Reactions and Interactions, Sixteenth Edition

هر گونه سوالی در رابطه با اطلاعات دارویی هیدروکسی کلروکین و کلروکین در درمان عفونت COVID-19 داشتید در نظرات ثبت کنید تا بررسی شود.

حتما بخوانید:

⇐ تاثیر ویتامین D در کنترل و پیشگیری بیماری کرونا ویروس

⇐ مقابله با ویروس کرونا در محیط های صنعتی و شغلی

⇐ اقدامات بهداشت محیط در مراقبت بیماری کرونا

⇐ مدیریت بهداشت در بیماری کرونا