اصطلاحات عمومی و پدیده آتش

اصطلاحات عمومی و پدیده آتش

هدف و دامنه كاربرد

بطور كلي هدف از تدوين اين استاندارد ارائه تعاريف و واژگان عمومي در ارتباط با محافظت در برابر آتش مي باشد.

در اين استاندارد ، اصطلاحات و تعاريف زير بكار مي رود.

آتش سوزي عمدي areson: آتش سوزي كه با نيت سوء بوجود آمده باشد.

خود احتراقي ؛ خود افروزش ؛ اشتعال خود به خود auto-ignition;self-ignition; spontaneous ignition: اشتعالي كه ناشي از گرم شدن خود به خود مي باشد

دماي خود احتراقي؛ دماي خود افروزش؛ دماي اشتعال خودبه خود: auto-ignition temperature; self-ignition temperature; spontaneous–ignition temperature: كمينه دمايي است كه در آن، يك ماده تحت شرايط آزمون مشخص به طور خودبه خود مشتعل مي شود.

سوختن burn: محترق شدن

عمل سوختن burning behavior: كليه تغييرات فيزيكي و يا شيميايي كه حين سوختن و يا در معرض آتش قرار گرفتن براي يك ماده، محصول و يا ساختمان اتفاق مي افتد.

تركيدن bursting: پارگي شديد يک شي ناشي از فشار و يا تنش اضافي داخلي يا بيروني است.

گرمازايي بالقوه calorific potential: به اصطلاح “گرماي احتراق” مراجعه شود.

اثر دودكش chimney effect : راندن گازهاي داغ و دود به طرف بالا به كمک جريان هاي همرفتي محصور شده در يک محفظه عمودي مي باشد.

احتراق پذیری combustible: قابلیت سوختن (احتراق)

احتراق combustion: واکنشی است گرمازا بین یک ماده قابل احتراق و اکسید کننده که معمولا توأم با ایجاد شعله و یا نور و آیا بخش دود می باشد.

سوختن با سرعت و حرارت و نور زیاد deflagration: پیش روی انفجار با سرعت زیر صوت۔

انفجار با صدای بلند و شدید detonation: پیش روی انفجار با سرعت مافوق صوت که براساس موج ضربه ای توصیف می شود.

انفجار explosion: اکسیداسیون ناگهانی یا واکنش تجزیه ای ناشی از افزایش دما، فشار یا همزمان هر دو۔

آتش سوزی fire

1. فرایند احتراق که با پخش گرمای توام با دود با شعله با هر دوی آن ها توصیف می شود
2. گسترش احتراق كه از نظر زمان و مكان كنترل نشده است.

طبقه بندی آتش سوزی fire classification: سازوکار یکسان سازی (استانداردسازی)، طبقه بندی آتش سوزی را با توجه به ماهیت سوخت به چهار گروه زیر تقسیم بندی می کند:

• طبقه A نوعی آتش سوزی ناشی از مواد جامد (معمولا مواد آلی) بوده و در آن احتراق معمولا با تشکیل خاکستر اتفاق می افتد.
• طبقه B نوعی آتش سوزی ناشی از سوخت مایع یا جامدات مایع شدنی.
• طبقه C: آتش سوزی ناشی از سوخت گازی۔
• طبقه D آتش سوزی ناشی از فلزات

خطر آتش سوزی fire danger: دارای دو مفهوم خطر وقوع آتش و احتمال وقوع آتش می باشد.

خطر وقوع آتش سوزی fire hazard: پیامدهای حاصل از وقوع آتش سوزی

یکپارچگی در آتش سوزی fire integrity: قابلیت یک عنصر جداساز از ساختار یک بنا وقتی یک طرف آن در معرض آتش قرار گیرد تا از عبور شعله ها و گازهای داغ با ایجاد شعله ها در آن طرف ساختمان که در معرض آتش سوزی قرار نگرفته، در مدت زمان معین در یک آزمون استاندارد مقاومت در برابر آتش سوزی جلوگیری شود.

بار آتش سوزی fire load: انرژی حرارتی تمام محتویات موجود در یک فضا می باشد که در واحد یکای بین المللی SI بیان می شود و شامل نمای دیوارها، تیغه ها (دیواره ها) ، کف و سقف می باشد.

چگالی بار آتش fire load density: عبارت است از تقسیم بار آتش سوزی بر سطح کف

ممانعت از آتش سوزی fire prevention: اقداماتی برای جلوگیری از بروز آتش سوزی و / یا محدود کردن اثرات آن

طرح رویه ای در مقابل آتش سوزی fire procedure plan: پیش برنامه ریزی انسانی و مواد به معنای اقداماتی که لازم است در داخل یک ساختمان با تاسیسات برای مقابله با هر گونه آتش سوزی انجام گیرد.

آتش نشانی fire protection: مجموعه طراحی، سازوکارها، تجهیزات ساختمان ها با سایر ساختارهایی که توسط شناسایی، خاموش یا محدود کردن آتش به منظور کاهش خطر برای اشخاص و اموال تدارک می شود.

مقاومت در برابر آتش سوزی fire resistance: قابلیت ماده تشکیل دهنده در ساختار بنا، اجزای تشکیل دهنده یاخود ساختمان است که در دوره زمانی معین بتواند پایداری لازم، استحکام در برابر آتش سوزی و ایا عایق بندی گرمایی را داشته و ایا سایر وظایف مورد انتظار را در یک آزمون استاندارد در برابر آتش سوزی رعایت کند.

یادآوری: نشانه گذاری “مقاومت در برابر آتش سوزی” برای ماده ای انجام می شود که تمام الزامات ازمون استاندارد مربوط آتش سوزی را رعایت کرده باشد.

مقاومت در برابر آتش برای یک جزء جداساز fire resistance of a separating element: قابلیت یک ماده در تامین همزمان یکپارچگی آتش، پایداری و نارسایی گرمایی در یک آزمون استاندارد مقاومت در برابر آتش سوزی

احتمال وقوع آتش سوزی fire risk: احتمال ایجاد آتش سوزی

بازرسی ایمنی منظم در برابر آتش سوزی fire security routine inspection: بررسی منظم در بازه های زمانی مشخص در زمینه جلوگیری از آتش همچنین نحوه چیدمان وسایل آتش نشانی

اطفاء حریق

پایداری در مقابل آتش fire stability: قابلیت ماده اصلی در ساخت یک بنا در برابر فروریختن برای یک دوره زمانی معین تحت شرایط آزمون در یک آزمون استاندارد مقاومت در برابر آتش سوزی

قابل اشتعال flammable: قابلیت سوختن با شعله است

حدود اشتعال پذیری (انفجاری) flammable (explosive) limits:

• حد پائینی اشتعال پذیری (LFL) : کمینه غلظت بخار به هوا که در پائین تر از آن انتشار شعله در حضور یک منبع اشتعال اتفاق نمی افتد.
• حد بالایی اشتعال پذیری (UFL): بیشینه غلظت بخار به هوا که در بالاتر از آن انتشار شعله اتفاق نمی افتد.

شعله flame: ناحیه ای از احتراق در فاز گازی که از آن نور متصاعد می شود.

احتراق بدون شعله flameless combustion: احتراق یک ماده در فاز جامد بدون شعله.

گرگرفتگی سراسری flash over: تغییر ناگهانی به حالتی است که در آن در یک آتش سوزی مواد احتراق پذیر در یک اتاقک، کل سطح درگیر می شود

درجه اشتعال flash-point: کمینه دمایی است که در آن، (تحت شرایط مشخص آزمون)، یک مایع با خارج نمودن مقدار کافی گاز قابل اشتعال از خود در کنار یک منبع اشتعال، تولید گرگرفتگی سراسری می کند.

احتراق همراه با درخشندگی glowing combustion: احتراق یک ماده در فاز جامد بدون ایجاد شعله ولی همراه با انتشار نور از ناحيه احتراق

گرمای احتراق (یا ظرفیت گرمایی) (heat of combustion (or content: انرژی حرارتی که در اثر احتراق کامل واحد جرم یک ماده آزاد می شود.

اشتعال ignition: شروع احتراق را گویند.

دمای اشتعال، درجه اشتعال ignition temperature; ignition point: کمینه دمای یک ماده است که در آن احتراق پایدار می تواند تحت شرایط مشخص آزمون شروع شود.

گداختگی: درخشندگی ایجاد شده بدون احتراق یا دیگر واکنش های شیمیایی است، مانند درخشندگی ناشی از گرمای الکتریکی یک رشته تنگستن

بی اثر کردن (inert (rendering: حذف یا خنثی سازی قابلیت یک اتمسفر برای حفظ احتراق۔

روشنایی lighting: مدت زمان ظاهر شدن شعله

عامل اکسایش oxidizing agent: عنصر یا ترکیب شیمیایی که می تواند باعث اکسیداسیون یا احتراق سایر مواد شود.

محصول احتراق prodaucts of combustion: مجموع برون ریزهای ناشی از احتراق یا پیرولیز شامل مواد گازی، ذرات بسیار ریز و افشانه

پیرولیز pyrolysis: تجزیه شیمیایی حرارتی برگشت ناپذیر یک ماده در اثر افزایش دما و بدون اکسیداسیون

واکنش در برابر آتش سوزی reaction to fire: واکنش یک ماده که در معرض آتش تحت شرایط مشخص آزمون از خود نشان می دهد.

روش های معمول آتش سوزی routine fire procedures: مراحلی که توسط افراد، حین وقوع آتش سوزی انجام می شود.

smoke :مخلوط معلق قابل رویت در محیطی از ذرات جامد و یا مایع ناشی از احتراق با تجزیه شیمیایی حرارتی

سوختن بدون شعله اتش نهان سوز smouldering: احتراق آهسته ماده بدون ایجاد تور قابل رویت است که معمولا به وسیله دود و افزایش دما تشخیص داده می شود.

دوده soot: ذرات بسیار ریزی (عمدتا کرین) که حین احتراق ناقص مواد آلی تولید و ته نشین می شوند.

دانلود مطالب با به صورت pdf در زیر:

حتما بخوانید:

⇐ واژه نامه شناسایی آتش و اعلام خطر

⇐ اصطلاحات ویژه در مورد آتش نشانی، عملیات نجات و حمل مواد خطرناک

⇐ آموزش اصول و مبانی آتش نشانی