استقرار الزامات سیستم مدیریت HSE

استقرار الزامات سیستم مدیریت HSE

 موضوعات:

• پیاده سازی سیستم کنترل مستندات
• سازماندهی نیروی انسانی و تعیین نقش ها و مسئولیت ها و شرح وظایف
• طرح ریزی و استقرار سیستم مدیریت ریسک
• طرح ریزی سیستم آموزش
• طرح ریزی شرایط اضطراری
• گزارش دهی و تحلیل حوادث
• مدیریت و ارزیابی عملکرد
• مدیریت تعمیرات و نگهدار
• راه اندازی کمیته ی حفاظت فنی و بهداشت کار

این مطلب بروزرسانی شد و فایل مبانی استقرار سیستم مدیریت HSE-MS به موضوعات زیر پیوست شد:

• هدف از ایجاد نظام مدیریت HSE
• مزایای استقرار نظام مدیریت HSE
• مراحل اجرایی استقرار نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست
• استانداردهای عملکرد (عناصر اصلی) نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست HSE
• و …

1- پیاده سازی سیستم کنترل مستندات

با توجه به اینکه واحدهای مختلف مستقر در پروژه به طور معمول مسئولیت های معینی را بر عهده دارند مستندسازی ضمن تسهیل ارتباطات در داخل پروژه، به ایجاد حسی مسئولیت پذیری کمک کرده و امکان کنترل و بهبود عملکرد را فراهم می کند. مستندسازی در سیستم مدیریت بهداشت. ایمنی و محیط زیست به عنوان یکی از پایه های اصلی این سیستم مورد توجه قرار گرفته است و الزامات مشخصی را برای تهیه کنترل و نگهداری مستندات تعیین کرده است. به طوری که به منظور کنترال مستندات، بااختصاص کد به ھر مدرک می توان هویت منحصر به فرد برای آن در نظر گرفت. در صورت مستندسازی فرآیندهای سیستم، در هر زمان می توان از اجرای موثر و پیوسته آن اطمینان حاصل کرد، از این رو راه اندازی سیستم کنترل مستندات از ابتدایی ترین نیازهای برقراری سیستم مدیریت HSE در سازمان می باشد.

مجموعه اقدامات و مسئولیت هایی که در قلب سیستم کنترل مستندات وجود دارند عبارتند از:

• ثبت خط مشی، اهداف و طرح های HSE
• ثبت و اعلام نقش ها (وظایف) و مسئولیت ها
• تشریح عناصر نظام مدیریت HSE و روابط بین آنها
• تهیه سایر مستندات موجود که در ارتباط آنها با سیستم مورد نیار بوده و همچنین تشریح ارتباط آنها با دیگر جنبه های سیستم
• ثبت نتایج ارزیابی حای HSE و مدیریت ریسک
• ثبت قوانین و الزامات قانونی مرتبط با HSE
• ثبت رویه ها و دستورالعمل های فعالیت ها و وظایف کلیدی در صورت نیاز
• تشریح طرح مقابله با وضعیت اضطراری و مسئولیت ها، روش های مقابله با وقایع و موقعیت های بالقوه اضطراری

مستندات صحیح, کارآیی سیستم مدیریت HSE را به روش های زیر گشترش خواهد داد:

• کاتالیزه کردن اطلاعات برای جایی که آنها را مورد استفاده قرار می دهند و افرادی که به آن نیاز دارند
• کمک به آگاهی نسبت به مسولیت ها و انجام صحیح وظایف
• اجتناب از ایجاد تک قطبی بودن و تراکم اطلاعات در دست افراد
• کاهش زمان یادگیری برای انجام وظیفه ی جدید
• به نمایش گذاردن وجود سیستم و روش های کاری

در شکل 1 مراحل کلی راه اندازی سیستم کنترل مستندات نشان داده شده است.

در زیر به برخی نکات که باید در راه اندازی فرایند کنترل مستندات به آنها توجه کرد اشاره شده است.

• سازمان باید روش هایی برای کنترل مستندات نظام مدیریت بهداشت, ایمنی و محیط زیست ایجاد کرده و برقرار نگه دارد.
• مستندات در فواصل زمانی معین و تعریف شده بازنگری و در صورت لزوم تجدید نظر شوند و تناسب آنها قبل از انتشار توسط افراد مجاز مورد تایید قرار گیرد.
• نسخه های جاری مدارک در مکان های موردنیاز قابل دسترسی باشد.
• مدارک منسوخ به موقع از تمام محل های صادر کننده و استفاده کننده جمع اوری می شوند.
• مستندات باید خواناع به روز (دارای تاریخ) با مشخصات کامل, شماره گذاری شده ( دارای شماره ی ویرایش) و با روش منظم نگهداری و برای یک دوره زمانی معین حفظ شود.
• خط مشی ها و مسولیت های مربوط به به اصلاح و تغییر مدارک و قابل دسترس بودن آنها برای کارکنان, پیمانکاران, ارگان های دولتی و عموم باید کاملا مشخص شده باشد.

در شکل 2 نمونه ای از روش های کد گذاری مستندات ارائه شده است.

2- طرح ریزی و استقرار سیستم مدیریت ریسک

مدیریت ریسک به عنوان قلب سیستم مدیریت بهداشت. ایمنی و محیط زیست شناخته می شود.

روشها و ابزارهای متنوعی در خصوص شناسایی و ارزیابی خطرات در صنایع و مشاغل مختلف وجود دارند که هر یک با توجه به نوع کار، شرایط کار و کارگر و همچنین میزان ریسک پروژه، نتایج گوناگونی را در اختیار کارشناسان HSE قرار می دهند.

ارزیابی و مدیریت ریسک با استفاده از رویکردی، پنج مرحله ای، تلاش دارد از طریق شناسایی، اولویت بندی و کاهش خطرات، نرخ حوادث شغلی را تا حد معقول و قابل قبول کاهش دهد. این مراحل عبارتند از:

1.2- شناسایی خطرات: روش ها و ابزارهایی که به منظور شناسایی خطرات در پروژه های عمرانی مورد استفاده هستند عبارتند از:

• بازرسی ها در سایت
• مطالعه نقشه ها
• استفاده از چک لیستهای متنوع (چک لیست حریق، آشپزخانه, ایمنی برق و …)
• استفاده از تکنیک HAZID
• استفاده از نظرات افراد با تجربه
• بررسی فهرست حوادث مشابه در پروژههای مشابه
• مراجعه به استانداردها و دستورالعملهای HSE مرتبط با پروژه های عمرانی

2.2- ارزیابی اثرات خطرات بر انسان سرمایه و محیط زیست : فرآیند کلی برآورد ابعاد و گستردگی ریسک و تصمیم بر سر این موضوع که آیا ریسک قابل قبول می باشد یا خیر را فرایند تعیین یا ارزیابی ریسک می نامند. استفاده از روش های تحلیلی و آنالیز خطرات شناسایی شده، بسته به نوع پروژه و میزان حساسیت آن متنوع خواهد بود. تکنیکهای ارزیابی خطرات به سه دسته کلی کیفی، نیمه کمی و کمی تقسیم می شود. هرچه خطرات شناسایی شده حساس تر و احتمال بروز حوادث بیشتر باشد، استفاده از تکنیک های کمی بیشتر شده و نتایج  حاصل دقیق تر خواهد بود.

از انواع روش های ارزیابی (متدهای ارزیابی) عبارتند از:

• تجزیه و تحلیل عوامل شکست و اثار آن
• آنالیز خطرات شغلی (JHA)
• روش ویلیام فاین
• روش WHAT IF
• متولوژی Bow-Tie

3.2-ثبت خطرات: ثبت تمامی خطرات شغلی، به متخصصین HSE در امر اولویت بندی و اختصاص دادن منابع به خطرات کمک خواهد کرد. از این رو توصیه می شود تمامی خطرات به همراه نتایج ارزیابی ریسک مربوط به آنها در فرمهای مخصوصی ثبت شوند تا در صورت نیاز به راحتی قابل پیگیری باشند. شکلی زیر نشان دهنده ی یک نمونه فرم تکمیل شده ی ارزیابی ریسک می باشد.

4.2 -تعیین اهداف و معیارهای اجرا: شاخص معیارها و کلیه ی ابزار مورد استفاده به منظور مدیریت موثر خطرات باید به طور شفاف مشخص و مدون شده باشند

5.2-اقدامات کنترلی ریسک: مهمترین روش به منظور کاهش سطح ریسک خطرات به ترتیب عبارتند از:

• حذف خطرات
• جایگزینی
• اقدامات مهندسی
• اقدامات مدیریتی
• استفاده از تجهیزات حفاظت فردی

در انتخاب مناسب ترین گزینه ها در خصوص اقدامات کنترلی, مهمترین نکته, رعایت اصل «ALARP» می باشد. طبق این اصل متخصصین HSE باید اقدامات کنترل ریسک را با توجه به معقول بودن و منطقی بودن گزینه موجود انتخاب نمایند. به این معنا که ریسک مربوط به هر خطر باید تا حدی کاهش یابد که از لحاظ هزینه و سایر منابع برای سازمان توجیه پذیر باشد. البته باید توجه داشت خطراتی که مقدار ریسک انها در محدوده غیر قابل تحمیل است, شامل این اصل نبوده و باید با صرف منابع مورد نیاز, نسبت به خارج کردن آنها از محدوده غیرقابل تحمل اقدام کرد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

مطالب مرتبط:

1. طرح ریزی سیستم مدیریت HSE پیمانکاران
2. مهندسی فرهنگ در سیستم مدیریت HSE
3. راهنمایی ایجاد و برقراری سیستم مدیریت سلامت, ایمنی و محیط زیست (HSE)
4. اصول, مبانی و ملزومات سیستم مدیریت بهداشت, ایمنی و محیط زیست (HSE MS)