مهندسی فرهنگ در سیستم مدیریت HSE

Cultural Engineering in HSE Management System

موضوعات:

• فرهنگ HSE چيست؟
• چرا فرهنگ HSE مهم است؟
• آشنایی با نیازمندیهای فرهنگ HSE
• شناخت نردبان فرهنگ HSE
• روند بهبود فرهنگ HSE
• معرفی مهندسی فرهنگ در سیستم مدیریت HSE
• اصول مهندسی فرهنگ HSE
• ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ HSE
• توسعه فرهنگ HSE
• منابع

فرهنگ HSE چيست؟

• هر فرد عضو گروه، برداشت خاص خود را از فرهنگ دارد. هر سازمان، فرهنگ سازمانى مخصوص به خود دارد که دائماً در حال تغيير و تحول است در درون اين فرهنگ، عنصرى نيز وجود دارد که به عنوان ” فرهنگ HSE ” معرفى مى شود که همان نگرش ها، ارزش ها، برداشت ها و آگاهى ها یا باورهايى است که با موضوعات مديريت HSE  مرتبط هستند.
• جنبه هایی از فرهنگ که بر HSE تأثیر می گذارند.
• رفتار ها و نگرش های مشترک، باورهای ارزشی و اقدامات مربوط به اهمیت بهداشت و ایمنی و لزوم کنترل مؤثر
• فرهنگ HSE یک سازمان، محصول ارزش های فردی و گروهی، نگرش ها، صلاحیت ها و الگوهای رفتاری است که برنامه های HSE را تعیین می کنند.
• از فرهنگ  HSE اغلب به عنوان عامل اساسى در تعيين عملکرد ايمنى ، بهداشت و زيست محيطى يک شرکت نام برده مى شود. براى مثال، در گزارش حادثه نيروگاه هسته اى چرنوبيل، از فرهنگ ايمنى به عنوان دليل اصلى و اساسى حادثه نام برده شده است.

گزارش حادثه

“مى توان گفت که اين حادثه ناشى از نقص فرهنگ HSE  حاکم بر نه تنها نيروگاه چرنوبيل، بلکه درطراحى روسى و نظام و سازماندهى و قانونگزارى در رابطه با نيروگاه هاى هسته اى موجود در آن زمان مى باشد “.

/گروه ايمنى هسته اى بين المللى (INSAG) وابسته به IAEA حادثه چرنوبيل

چرا فرهنگ HSE مهم است؟

• از زمان حادثه چرنوبيل، در چند گزارش حادثه ديگر نيز به ضعيف بودن “فرهنگ ايمنى” به عنوان عامل فاجعه اشاره شده است.
• در روز 6 جولای سال 1988 در دکل نفتی آلفا واقع در 100 مایلی ساحل شرقی اسکاتلند دریای شمال . خروج گازقابل اشتعال باعث آتش سوزی گردید . گاز منفجر شد و در این حادثه 167نفر جان خود را از دست دادند.بعلاوه بسیاری از افراد به صورت مستقیم و غیر مستقیم به جهت از دست دادن عضوی از خانواده در این حادثه درگیر شدند . محاسبه خسارت مالی رقمی بیش از 4 بیلیون دلار بود .دلیل فوری این فاجعه خروج گاز از قسمت پمپ فشرده کننده گاز بود ، که دراین قسمت شیر اطمینان برای تعمیرات از مدار خارج شده بود.
• تعدادی از حوادث دنیا که علت اصلی آنها را ضعف و یا نبودن فرهنگ HSE عنوان شده و تقریبا” در نوع خود شاخص بوده اند و خسارات مادی و معنوی زیادی را به مدیران وارد نموده اند به شرح ذیل اشاره می شود:
• سال 1982 انفجار نفت خام نیروگاه ونزوئلا  145نفر کشته و 500 نفر مجروح
• سال 1984 انجار مخزن پروپان در مکزیکوسیتی بیش از 500 نفر کشته و 7000 نفر مجروح
• سال 1984 انفجار کار خانه یونیون هند بیش از 3400 نفر کشته و 10000 نفر مجروح

سال 1986 انفجار نیروگاه اتمی چرنوبیل در اکراین 31 نفر کشته و 50000 نفر مجبور به ترک خانه خود شدند و 480 کیلومتر مربع غیر قابل سکونت اعلام گردید

سال 1989 انفجار کارخانه پلی اتیلن شهر تگزاس 23 کشته و 130 مجروح

از زمان حادثه چرنوبيل، در چند گزارش حادثه ديگر نيز به ضعيف بودن “فرهنگ ايمنى” به عنوان عامل فاجعه اشاره شده است.

در روز 6 جولای سال 1988 در دکل نفتی آلفا واقع در 100 مایلی ساحل شرقی اسکاتلند دریای شمال . خروج گازقابل اشتعال باعث آتش سوزی گردید . گاز منفجر شد و در این حادثه 167نفر جان خود را از دست دادند.بعلاوه بسیاری از افراد به صورت مستقیم و غیر مستقیم به جهت از دست دادن عضوی از خانواده در این حادثه درگیر شدند . محاسبه خسارت مالی رقمی بیش از 4 بیلیون دلار بود .دلیل فوری این فاجعه خروج گاز از قسمت پمپ فشرده کننده گاز بود ، که دراین قسمت شیر اطمینان برای تعمیرات از مدار خارج شده بود.

• تعدادی از حوادث دنیا که علت اصلی آنها را ضعف و یا نبودن فرهنگ HSE عنوان شده و تقریبا” در نوع خود شاخص بوده اند و خسارات مادی و معنوی زیادی را به مدیران وارد نموده اند به شرح ذیل اشاره می شود:
• سال 1982 انفجار نفت خام نیروگاه ونزوئلا  145نفر کشته و 500 نفر مجروح
• سال 1984 انجار مخزن پروپان در مکزیکوسیتی بیش از 500 نفر کشته و 7000 نفر مجروح
• سال 1984 انفجار کار خانه یونیون هند بیش از 3400 نفر کشته و 10000 نفر مجروح
• سال 1986 انفجار نیروگاه اتمی چرنوبیل در اکراین 31 نفر کشته و 50000 نفر مجبور به ترک خانه خود شدند و 480 کیلومتر مربع غیر قابل سکونت اعلام گردید
• سال 1989 انفجار کارخانه پلی اتیلن شهر تگزاس 23 کشته و 130 مجروح

نیازمندی های فرهنگ HSE

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮﻃـﺮف ﻛـﺮدن ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ  درﻓﺮﻫﻨﮓ HSE موجود، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي زﻳﺮ ﺿﺮوري است :

1-  ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻓﺮﻫﻨﮓ HSE ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻧﻮاع و اﺟﺰاي ﻓﺮﻫﻨﮓ HSE ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺗﻔﻜﺮ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻛﻤﻚ میکند .

2- ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﺶ و وﻇﻴﻔﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺟﺰاي  سیستم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ  HSE در ﺑﺨﺶ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ آنها ضروری اﺳﺖ .

3- ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮي آن از دﻳﮕﺮ ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ، ﻓﺮﻫﻨﮓ HSE ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮي اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﺗـﺎ از ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ دﻳﮕـﺮ ﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در راﺳﺘﺎي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ HSEﻣﻄﻠﻮب یا تثبیت آن استفاده کرد .

4-  ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ  آﻣﻮزش  ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﺮك ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ ﻛﻠﻴﻪ رده ﻫـﺎي  ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻲ و اﻳﺠـﺎد ﻳﻚ ﺑﺎور ﺻﺤﻴﺢ نقشی انکار ناپذیر دارد.

5- ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در اﻳﺠﺎد ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻄﻠﻮب  HSE زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻴﺴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺘﻮﻟﻴﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ HSE ﺑﻪ رواﺑﻂ دوﺳﻮﻳﻪ ﻣﻴﺎن  ذﻫﻨﻴﺖ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن و ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ذﻫﻨﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﻳﺸﺎن با ﻓﺮﻫﻨﮓ HSE ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه اي داﺷـﺘﻪ باشند .

6- ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻠﻲ  ﻓﺮﻫﻨﮓ ، زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان از اﻳﺠﺎد  ﻓﺮﻫﻨﮓ HSE ﻣﻄﻠﻮب اطمینان ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد  که منجر به اﻳﺠﺎد ذﻫﻨﻴﺖ درﺳﺖ در ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎن  و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﺎﻳﺪار در رﻓﺘﺎر  ﮔﺮدد . ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬﺮه وري، کاهش روﻳﺪادﻫﺎ و اﻓﺰاﻳﺶ رﺿﺎﻳﺘﻤﻨﺪي خواهد بود.

برای دیدن ادامه مطلب فایل پیوستی که به صورت ppt است دانلود کنید.