استفاده از ماسک های تنفسی چه عوارضی دارد؟

استفاده از ماسک های تنفسی چه عوارضی دارد؟

تهیه و تنظیم: مهندس مسعود خسروی پور

دانشجوی ارشد بهداشت حرفه ای از دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

از زمان گزارش نخستین مورد ابتلا به بیماری کرونا (Covid-19) در شهر Wuhan چین در دسامبر سال 2019، بر اساس آخرین آمارها (May 28, 2020 یا 8 خرداد سال 1399) نزدیک به 6 میلیون نفر در سرتاسر جهان به بیماری Covid-19 مبتلا شده اند. هر چند که در برخی کشور ها هنوز اطلاعات کافی در دسترس نمی باشد، همانطور که در تصویر شماره 1 نشان داده شده است، کشور آمریکا با اختصاص حدود 30 درصد از موارد ابتلا متاثرترین کشور از نظر ابتلا به این بیماری می باشد.

اگرچه دانشمندان زیادی در سرتاسر جهان در حال تحقیق بر روی روش های درمانی این بیماری می باشند اما به دلیل عدم وجود یک روش درمانی مشخص برای این بیماری، میزان مرگ و میر ناشی از آن بخصوص در کشور هایی که از کمبود امکانات و منابع انسانی و مالی رنج می برند قابل توجه می باشد (بیش از 350 هزار نفر). در چنین شرایطی، پیشگیری به عنوان اصلی ترین روش محافظت از خود و دیگران شناخته می شود. این موضوع در ارتباط با حافظین سلامت کشور که در خط مقدم دفاع در برابر این بیماری می باشند امری حیاتی می باشد.

استفاده از ماسک های تنفسی بخصوص ماسک های N95 در حال حاضر بطور گسترده در میان پرستاران، پزشکان، و سایر کارکنان بیمارستان ها و مراکز بهداشتی کشور مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه بر اساس مطالعات این وسایل بخصوص ماسک ها N95 می تواند تا حد زیادی از ابتلا به بیماری کمک دهنده باشند اما نباید فراموش کنیم که استفاده بیش از حد و نادرست از این ماسک ها می تواند همراه با نارضایتی و همچنین اثراتی بر سلامت این عزیزان باشد. شاید اولین مشکل در هنگام استفاده از این ماسک ها اصطلاحا فیت شدن آن ها با ابعاد صورت است که باید مطابق با استاندارد باشد.

مسلما، وجود یک روزنه کوچک می تواند از کارایی این ماسک ها بطور چشم گیری بکاهد. به عنوان نمونه، در یک مطالعه به این امر اشاره شده که میزان موهای صورت افراد می تواند نقش مهمی را در ارتباط با فیت شدن ماسک بازی کند. به عبارتی دیگر، در این مطالعه که بروی 105 نفر از کارکنان مرد بیمارستان ها در استرالیا صورت گرفت مشاهده شد با افزایش موهای صورت از میزان فیت شدن ماسک با صورت افراد کاسته می شود که این می تواند همراه با نشتی و کاهش کارایی ماسک های استفاده شده شود.

از طرفی دیگر، طول و جنس بند ماسک نیز باید متناسب با ابعاد صورت افراد باشد. این موضوع می تواند از طرفی موجب نشتی و منجر به کاهش کارایی ماسک و یا از طرفی دیگر با محکم قرار گرفتن بر روی صورت موجب نارضایتی و اثراتی بر سامت افراد باشد. در یک مطالعه که بر روی 87 نفر از کارکنان بیمارستان ها در سنگاپور صورت گرفت مشاهده شده است که مقاومت بینی در برابر تنفس با افزایش زمان استفاده از این ماسک ها افزایش می یابد. همچنین، بعد از برداشتن ماسک ها بر اساس نوع ماسک استفاده شده مدت زمانی طول خواهد کشید که مقاومت بینی در برابر هوا به حالت طبیعی خود برگردد.

همچنین، گزارش شده که این زمان برای ماسک های N95 بطور میاگنین در حدود 0.5 تا 1.5 ساعت بیشتر از ماسک های جراحی می باشد. در یک مطالعه دیگر که بروی 526 نفر از کارکنان بیمارستان ها صورت گرفت مشاهده شد حدود 83 درصد از آنان آسیب های پوستی در ناحیه بینی و 78.7 درصد آسیب های پوستی را در ناحیه چانه گزارش کرده اند. بعلاوه، ارتباط معناداری با میزان استفاده از این ماسک ها و فراوانی و شدت این اختلالات وجود داشت. در مطالعه مشابه ای که بر روی 5 نفر از پرستارن و پزشکان بخش ICU بیمارن مبتلا به کرونا در یک بیمارستان در مالزی صورت گرفت مشاهده شد بیشتر آنان از وجود زخم و خراشیدگی برروی پوست بینی شکایت دارند.

هر چند گزارش شده افراد با استفاده از باندها بر روی بینی و چانه سعی می کنند این آسیب ها را کاهش دهند، اما این می تواند همراه با کاهش فیت شدن ماسک بر روی صورت باشد و به نوعی تاثیرگذاری ماسک را از بین ببرد. یکی دیگر از اختلالات که در مطالعات اخیر در ارتباط با استفاده از ماسک در کارکنان بخش سلامت گزارش گردیده است سردرد و همچنین احساس درد در صورت می باشد. در یک مطالعه که در سنگاپور بر روی 158 نفر از کارکنان بیمارستان ها شامل مشخصا پرستاران و پزشکان صورت گرفت این ارتباط مورد بررسی قرار گرفت.

آن ها مشاهده کردند تقریبا یک سوم کسانی که از ماسک های تنفسی استفاده می کردند سردرد یا درد را در ناحیه صورت تجربه کرده بودند. البته، همینطور که در تصویر زیر نشان داده شده است درصد بالایی درد در ناحیه بینی و گیجگاهی را گزارش کرده بودند.

هر چند استفاده از ماسک ها می تواند در پیشگیری از ابتا به بیماری Covid-19 مفید باشد اما تا حد زیادی تاثیر گذاری آن ها به نحوه نگهداری و استفاده درست بستگی دارد. به منظور حفظ سامت، حافظین نظام سلامت به عنوان افراد خط مقدم مبارزه علیه این بیماری، بازرسی مکرر ماسک های تنفسی، آموزش های مناسب و معاینات منظم باید مورد توجه و در دستور کار مسئولان مرتبط در این امر قرار گیرد.

منابع :

1- https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-cases

2- Sandaradura I, Goeman E, Pontivivo G, Fine E, Gray H, Kerr S, Marriott D, Harkness J, Andresen D. A close shave? Performance of P2/N95 respirators in health care workers with facial hair: results of the BEARDS (Adequate Respiratory DefenceS) study. Journal of Hospital Infection .2020 Jan 21

3- Shenal BV, Radonovich Jr LJ, ChengJ, Hodgson M, Bender BS. Discomfort and exertion associated with prolonged wear of respiratory protection in a health care setting. Journal of occupational and environmental .hygiene. 2012 Jan 1; 9(1):59-64

4- Zhu JH. Effects of long duration wearing of N respirator and surgical facemask a pilot study. Journal of Lung, Pulmonary & Respiratory. (Research. 2015)

5- Lan J, Song Z, Miao X, Li H, Li Y, Dong L, Yang J, An X, Zhang Y, Yang L, Zhou N. Skin damage among health care workers managing coronavirus disease-2019. Journal of the American Academy of Dermatology.2020 May 1; 82(5):1215-6

6- Lam UN, Md. Mydin Siddik NS, Mohd Yussof SJ, Ibrahim S. N95 respirator associated pressure ulcer amongst COVID‐19 health care workers. International Wound Journal. 2020 May 12

7- Lee DW, Li DW. N-95 respirator: gain in protection, pain in the face?. Occupational and Environmental Medicine. 2020 May 3

8- Ong JJ, Bharatendu C, Goh Y, Tang JZ, Sooi KW, Tan YL, Tan BY, Teoh HL, Ong ST, Allen DM, Sharma VK. Headaches Associated With Personal Protective Equipment–A Cross‐Sectional Study Among Frontline Healthcare Workers During COVID‐19. Headache: The Journal of Head and Face Pain. 2020 May; 60(5):864-77

حتما بخوانید:

⇐ نحوه استفاده از ماسک ها و سیستم های تنفسی

⇐ نکات کاربردی در انتخاب و تعیین طول عمر کارتریج ماسک های تنفسی ویژه بخارات آلی

⇐ روش های تدوین برنامه زمانبندی تعویض کارتریج ماسک های تنفسی