استرس شغلی در رانندگان

استرس شغلی در رانندگان

فرمت: pdf   تعداد صفحات: 6

تهیه و تنظیم: دکتر امید امینیان
متخصص طب کار و بیماریهای شغلی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

انسان برای آنکه بتواند به کار و کوشش بپردازد می بایست کمی احساس استرس کند. این برانگیختگی هیجانی ملایم انسان را در جریان انجام کار هوشیار نگه می دارد، اما اگر میزان استرس ناشی از انجام کار بیش از مقدار مجاز شود باعث بروز اختلالات جسمانی، روانی و رفتاری در مشاغل شده تاثیر بسزایی در کاهش بهره وری سازمانی و افزایش حوادث دارد. عوامل روانی محیط کار و استرس شغلی برخلاف سایر عوامل زیان آور محیط کار مختص شغل خاصی نیستند و در همه مشاغل به اشکال گوناگون با درجات متفاوت وجود دارند. در انگلستان ۱ نفر از هر ۵ نفر مشاغل از درجات بالای استرس شغلی رنج می برد و بیش از ۵۰۰ هزار کارگر در سال به دلیل این استرس غیبت می نمایند، از طرفی علیرغم افزایش سطح سلامت شغلی و کنترل اکثر عوامل بیماریزای محیط کار در سال های اخیر عوامل روانی بیماریزای محیط کار افزایش یافته و هر روز عوارض جسمانی و رفتاری ناشی از استرس شغلی فزونی می یابند. در شغل رانندگی به خاطر ماهیت کار و محیط این عوامل روانی و استرس با شدت بالاتری دیده می شوند.

بر طبق نظریه چند عاملی بهره وری دستیابی به بالاترین میزان بهره وری در شرایطی امکان پذیر است که کارکنان سازمان از سلامت روانی کافی برخوردار باشند و فشار روانی ناشی از محیط کار بر آنان در کمترین حد ممکن باشد، در این حالت فرسودگی ناشی از کار رخ نخواهد داد. علاوه بر این مسلم کارگرانی که دچار استرس هستند بیشتر اشتباه کرده و کمتر به قوانین توجه می نمایند.

استرس شغلی

مجموع واکنش های جسمانی، روانی و رفتاری که به دنبال عدم تعادل بین توانائی های مورد نیاز انجام کار و توانائی های فرد رخ می دهد در صورتی که این عدم تعادل باعث پیامد مهمی گردد استرس شغلی گفته می شود. در جهت توضیح مکانیسم های مختلف ایجاد استرس شغلی مدل های شناختی، فیزیولوژیک و رفتاری متعددی مطرح شده اند که یکی از این مدل ها عبارت است از:

– مدل نیاز شغلی و کنترل (job demand-control model): بر طبق این الگو مشاغل بر اساس نیاز، بار کاری و میزان کنترل فرد در انجام آن در ۴ دسته قرار می گیرند. مشاغل کم استرس، غیرفعال، فعال و پراسترس. بر اساس این مدل مشخص می شود که هر چه میزان کنترل فرد نسبت به تقاضای شغلی کاهش یابد به میزان استرس فرد افزوده می شود.

استرس شغلی در رانندگی:

عوامل متعددی باعث بروز حوادث رانندگی می شوند. اما عوامل انسانی (Human Factors) عامل بروز ۶۰ تا ۷۰ درصد این حوادث هستند. هر چیز مرتبط با انسان که تداخل و واکنش با سیستم دارد عامل انسانی محسوب می شود که این عوامل شخصیتی، بیولوژیک یا اجتماعی هستند تمام این عوامل توانایی تاثیر بررفتار راننده را دارند. تاثیر نابجا و سوء این فاکتورها میتواند باعث بروز حادثه شود. بعنوان مثال رانندگانی که از نظر شخصیتی عقیده دارند که اصلا دچار اشتباه و حادثه نمی شوند مستعد اشتباه و ایجاد حادثه هستند.

استرس یکی از دلایل مهم تاثیر سوء بر عملکرد بوده و یک فاکتور انسانی در افزایش اشتباه و بروز حوادث است.

طبق تحقیقات بعمل آمده افزایش استرسورهای شغلی باعث افزایش بروز حوادث رانندگی می گردد. (۱۹۹۸ .Griner et al) استرس باعث می شود رانندگان قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت نکنند با سرعت برانند و به چراغ قرمز و به علائم هشدار دهنده توجه ننمایند. (Simon & Corbett ۱۹۹۹)

استرس باعث افزایش خستگی فکری و شناختی شده و باعث کاهش کیفیت کار راننده می شود. رانندگی خوب نیازمند به مهارت – تمرکز – قضاوت درست و اطمینان نسبت به تصمیمات است، استرس با افزایش آشفتگی و گیجی، کاهش تمرکز، افزایش عملکرد غیرمنطقی، افزایش مصرف دارو و الکل و سیگار باعث انجام رانندگی نادرست می گردد.

عوامل استرس زای شغلی در رانندگان (Occupational Stressors ): هر عاملی که در محیط کار باعث بروز استرس گردد استرسور شغلی نامیده می شود. شناسایی این عوامل و کنترل و حذف آنها مهمترین اقدام در جهت بهبود استرس در شاغلین می باشد. مهمترین استرسورها در شغل رانندگی عبارتند از

1) استرسورهای وابسته به زمان:

• زمان طولانی و پیاپی انجام کار و کار زیاد
• انجام کار در ساعات غیرمتعارف شب و انجام کار شیفتی
• زمان کاری نامنظم
• تعهد زمانی در انجام کار

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ بررسی میزان استرس شغلی و عوارض ناشی از آن در رانندگان

⇐ بررسی سطح استرس شغلی رانندگان با تحلیل سیگنال های بیولوژیکی

⇐ رابطه بین استرس شغلی و عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی در رانندگان