استاندارد های مواجهه با عوامل زیان آور شیمیایی در محیط کار

استاندارد های مواجهه با عوامل زیان آور شیمیایی در محیط کار

حدود تماس مجاز با آلاینده ها و مواد سمی در محیط کاربا استفاده از استانداردی بنام محدود آستانه مجاز یا TLV شناخته می شود. این استاندارد می تواند برابر با حداکثرغلظت مجاز (MAC) که استانداردی است در روسیه و یا حد تماس مجاز(PEL) می باشد.

میزان TLV برای بیشتر افرادبنا شده است، اما همیشه درصدی از افراد می باشند که از این مقدار مجاز نیز تحت تاثیر قرار می گیرند، پس TLV مورد استفاده مرز خطر و بی خطری برای همه افراد جامعه نمی باشد.

اساس و مبنای TLV هر ماده نسبت به ماده دیگر متفاوت است. این تفاوت می تواند ناشی از نوع ماده و یا اثر آن بر انسان باشد. البته میزان TLV برای جوامعی که از نظر نژادی، تغذیه ای و حساسیت با هم تفاوت دارند، متفاوت می باشد.

لازم به ذکر است که TLV های رایج در جوامع مختلف را برای مواد زیر به کار نمب برند:

• مرز خطر و بی خطری
• ارزشیابی خطرات ناشی از آلودگی هوا
• براورد میزان سمیت آلاینده های دائمی
• اثبات وجود یا فقدان شرایط بیماری زا
• پذیرش حدود آستانه مجاز توسط یک کشور که آنرا تعیین نکرده است.

TLVها بر اساس مدت زمان مواجهه و نوع مواد به سه گروه زیر تقسیم می نمایند:

• TLV-TWA یا حد آستانه مجاز- میانگین زمانی تراکم
• TLV-STEL یا حد مجاز- حدود رویارویی کوتاه مدت
• TLV-C یا حدود آستانه مجاز سقف

میانگین زمانی تراکم: حد تراکم مجاز مواد شیمیایی برای 8 ساعت کار در روز و 40 ساعت کار در هفته می باشد که بتوانند بدون هیچ گونه اثر جانبی ذز اثر وجود مواد آلاینده در محیط کار در معرض آن قرار گیرند. طبق رابطه زیر، TLV-TWA در محیط کار می تواند در بعضی از مواقع از حد مجاز بیشتر گردد، به شرطی که میانگین آن از حد مجاز بیشتر نشود.

TLW=C1T1+C2T2+…+CnTn/8

TWA: میانگین زمانی تراکم آلاینده بر حسب ( PPM یا mg/m³)

C: تراکم آلاینده در مدت زمان تماس مربوطه

T: مدت زمان تماس( برحسب ساعت)

حد رویارویی کوتاه مدت عبارتست از حداکثر تراکمی که کارگران در محیط کار در طی مدت کوتاه( تا15 دقیقه) و پیوسته با آلاینده های محیط کار تماس دارد، بدون اینکه عوارضی در این زمینه ظاهر گردد. البته این تماس در هر نوبت 8 ساعت باید بیشتر از 4 مرتبه صورت نگیرد و فاصله زمانی بین دو تماس کمتر از یک ساعت باشد.

حد آستانه مجاز سقف: تراکمی از مواد آلاینده است که طی یک لحظه هم نباید از آن بیشتر گردد. این میزان مجاز برای مواد محرک و التهاب آور کارایی دارد.

⇐ حتما بخوانید: ارزیابی مواجهه افراد با مخلوطی از مواد شیمیایی

اگر در یک محیط کاری چند مایع شیمیایی اثر سینرژیست یا تشدیدکنندگی بر هم داشته باشند، TLV مخلوط از رابطه زیر تبعیت می کند:

C1/T1+C2/T2+…+Cn/Tn≤1

C: تراکم آلاینده

T: حد آستانه مجاز آلاینده

هنگامی که مواد آلاینده دارای اثرات مختلفی می باشند، مواجهه از زابطه زیر ارزیابی می شود:

C1/T1≤1،  C2/T2≤1، Cn/Tn≤1

C: میزان تراکم آلاینده

T: حد آستانه مجاز آلاینده

هر گاه مخلوطی از چند مایع فرار وجود داشته و بخارهای آنها دارای اثر سینرژیست باشند، TLV آن از  رابطه زیر تعیین می شود:

TLV=1/Fa/TLVa+Fb/TLVb+…+Fn/TLVn

Fi: درصد وزنیاجزای تشکیل دهنده مایع

TLVi: حد آستانه مجاز مایع

حد آستانه مجاز گرد و غبارهای دارای سلیس آزاد

TLV: گرد و غبار فابل استنشاق کوارتز

TLV=10mg/m³/%RQ+2

RQ: درصد وزنی گردوغبار قابل استنشاق کوارتز

TLV گردو غبار کل کوارتز:

TLV=30mg/m³/%Q+2

Q: درصد وزنی گردوغبار کوارتز

TLV مخلوط سه نوع متداول گرد و غبارهای سیلیس:

TLV=10mg/m³/%Q+2(%C)+2(%T)+2

Q: درصد وزنی گردوغبار کوارتز

C: درصد وزنی گردوغبار کریستوبالیت

T: درصد وزنی گردوغبار تریدیمیت

نکته: حدود تماس آلاینده گازی و بخار محیط کار برحسب PPM و ذرات گردوغبار بر حسب mg/m³ می باشد.

محاسبه PPM و ارتباط آن با mg/m³ در شرایط دمایی و فشار متفاوت از رابطه زیر محاسبه می شود:

در دمای صفر درجه سانتی گراد و فشار 760 میلی لیتر جیوه:

PPM=22.4×mg/m³/Mw

Mw: وزن مولکولی

در دمای 20 درجه سانتی گراد و فشار 760 میلی متر جیوه:

PPM=24.04×mg/m³/Mw

در دمای 25 درجه سانتی گراد و فشار 760 میلی متر جیوه:

PPM=24.45×mg/m³/Mw

برای گرد و غبارهای کانی علاوه بر mg/m³ از واحد میلیون ذره در فوت مکعب (MPPCF) و میلیون ذره در متر مکعب (MPPCM) استفاده می شود.

مدت زمان مجاز تماس با آلاینده های محیط کار طبق رابطه زیر محاسبه می شود:

T=TLV×8/TWA

T: زمان مجاز تماس(ساعت)

TLV: حد آستانه مجاز آلاینده(PPMیا mg/m³)

TWA: میانگین زمانی تماس(PPMیا mg/m³)

مقدار کشنده سموم (LD₅₀):

مقدار مشخصی از یک آلاینده سمی است که بر یک جمعیت اثر کرده و نیمی از آن را می کشد. این استاندارد برای اکثر مواد سمی و سموم پرمصرفی مانند آفت کش ها و حشره کش ها کاربرد دارد.

مطابق با دسته بندی زیر میزان مسمومیت مواد با توجه به میزان LD₅₀ است:

• سموم بسیار بسیار سمی، دارای LD₅₀ کمتر از 0.025 mg/kg می باشند.
• سموم بسیار سمی، دارای LD₅₀ از 1 تا 0.025 mg/kg می باشند.
• سموم سمی، دارای LD₅₀ از 1 تا 50  mg/kg می باشند.
• سموم با سمیت متوسط، دارای LD₅₀ از 50 تا 500   mg/kg می باشند.
• سموم با سمیت ناچیز، دارای LD₅₀ از 0.5 تا 5 gr/kg می باشند.
• سموم غیر سمی، دارای LD₅₀ از5 تا 15 gr/kg می باشند.
• مواد بی خطر، دارای LD₅₀ بیشتر از 15  gr/kg می باشند.

تراکم کشنده سموم LC₅₀:

عبارتست از پایین ترین تراکم کشنده برای سمومی که در آب یا هوا مصرف دارند. این استاندارد معمولا برای درصد مرگ و میر حشرات توسط حشره کش ها در هوا و یا ماهی ها در آب استفاده می گردد. این استاندارد برای سموم در آب بر حسب PPMیا ppb و در هوا بر حسب mg/m³ می باشد.

آ.دی.آی(ADI):

یا مقدار قابل قبول برداشت روزانه: عبارتست از سموم و مواد خارجی مانند آفت کش ها و حشره کش هایی که ممکن است از راه های مختلف بویژه از طریق مواد غذایی روزانه به بدن انسان وارد می شود.آ.دی.آی بیشتر در مسائل تغذیه ای کاربرد دارد.

رزیدولیمیت(Resldue Limit):

یا تولرانسو یا لگال تولرانس مقدار مجازی از سموم و دفع آفات است که روی یک محصول غذایی، کشاوزی یا دامی پس از گذشت زمان معینی از موقع سم پاشی تا برداشت محیط باقی می ماند واحد رزیدولیمیت PPM است.

بانک عوامل شیمیایی⇐  عوامل شیمیایی محیط کار

حتما بخوانید: اصول کلی شناسایی عوامل شیمیایی محیط کار