استاندارد تجهیزات ضد انفجار

استاندارد تجهیزات ضد انفجار

استاندارد تجهیزات ضد انفجار

 فرمت:Pdf    تعداد صفحات: 23

فهرست:

• کدبندی تجهیزات ضد انفجار در استاندارد آمریکایی NEC 500

• کدبندی تجهیزات ضد انفجار در استاندارد آمریکایی NEC 505

• کدبندی تجهیزات ضد انفجار در استاندارد اروپایی IEC

• کدبندی تجهیزات ضد انفجار در استاندارد EN

• کدبندی تجهیزات ضد انفجار در ATEX

تجهیزات ضد انفجار

حوادث مختلفی می تواند در محیطهای صنعتی رخ دهد که حریق و انفجار از خطرناک ترین آنها می باشد. اینگونه حوادث در محیط هایی رخ می دهد که یک نوع ماده ی سوختی مانند گاز و غبارهای خطرناک، توسط یک فعال کننده مشتعل شود.

در صورتی که ترکیب سه عنصر اکسیژن، ماده ی سوختی و فعال کننده در یک محل وجود داشته باشد، احتمال بروز انفجار بسیار بالاست. در تصویر مثلث آتش را مشاهده می کنید.

استفاده از تجهیزات و ابزارهای غیر ایمن در مراکز صنعتی و محیط هایی که دارای گازها و غبارات قابل انفجار هستند، می تواند خطرات و صدمات جبران ناپذیری را ایجاد نماید.

به منظور جلوگیری از این حوادث باید تجهیزاتی که در مناطق مستعد انفجار نصب می گردند به گونه ای طراحی، تولید، نصب و بهره برداری شوند که حفاظت لازم در برابر شوک الکتریکی، افزایش حرارت، اتصال کوتاه، جرقه و … را دارا باشند. به این گونه از تجهیزات، اصطلاحا تجهیزات ضد انفجار گفته می شود. تجهیزات ضد انفجار با علامت اختصاری EX که در تصویر زیر مشاهده می کنید، مشخص می شوند. EX کوتاه شده ی عبارت explosive atmosphere به معنای محیط انفجاری می باشد.

علامت اختصاری تجهیزات ضد انفجار

لازم به ذکر است که استفاده از علامت EEX به جای EX، نشان دهنده ی این است که تجهیز مورد نظر طبق استاندارد EN تست شده است. (استاندارد EN تا ۹۰ درصد مشابه استاندارد IEC میباشد و در کشورهای اروپایی استفاده میشود. EN شامل سه زیرمجموعه ی CENELEC ، CEN و ETSI میشود.)

معمولا بعد از نشان EX، یک کد شامل اعداد و حروف نیز درج می شود. این کد بیانگر محیط نصب، روش های بهره برداری نوع حفاظت، گروه بندی گازی، کلاس حرارتی و … می باشد. نوع کدگذاری با توجه به استانداردهای مختلف، متفاوت می باشد.

کدبندی تجهیزات ضد انفجار در استاندارد آمریکایی NEC 500

در این استاندارد کد درج شده روی تجهیزات ضد انفجار شامل ۳ بخش کلی می شود که در تصویر زیر نشان داده شده است. شرح هر یک از این بخش ها در ادامه آمده است.

کدبندی تجهیزات ضد انفجار

کلاس منطقه

استفاده از تجهیزات و ابزارهای غیر ایمن در محیط آلوده به گاز، بخار، گرد و غبار و یا الياف قابل اشتعال، می تواند باعث انفجار و آتش سوزی شود. در قسمت اول کد و برای تعیین میزان خطر محیط های مختلف، کلاس هایی تعریف شده است. استاندارد ملی برق آمریکا (NEC) فضای صنایع را از نظر قابلیت و احتمال انفجار به ۳ کلاس (class) تقسیم کرده است. این ۳ کلاس بر حسب نوع مواد آتش زای موجود در آنها عبارت اند از:

• کلاس ۱: محیطی است که در آن گازهای قابل اشتعال وجود دارد، مانند تاسیسات نفتی
• کلاس ۲: محیطی است که در آن غبارهای قابل اشتعال از قبیل غبار منیزیم، آلومینیوم و … موجود باشد.
• کلاس ۳: فضایی است که در آن فیبرهای قابل اشتعال مانند پنبه، کنف، براده های چوب و … موجود باشد.

هر یک از سه کلاس بالا، برحسب احتمال آتش سوزی به دو بخش (Division) تقسیم می شوند که عبارت اند از:

• بخش ۱: در شرایط عادی و هنگام بهره برداری از تجهیزات، مواد آتش زا در فضا وجود دارد.
• بخش ۲: در شرایط عادی و هنگام بهره برداری از تجهیزات، مواد آتش زا در فضا وجود ندارند اما در حالت غیرعادی به دلایل مختلف از جمله از کارافتادگی و خرابی تجهیزات، این مواد به فضای کار وارد و منطقه خطرساز می شود.

گروه گازی اگر طبق قسمت اول کد، محیط کاری یک تجهیز جز کلاس های ۱ و ۲ باشد، باید نوع گاز و یا گرد و غبار قابل اشتعال مشخص شود. طبق جدول زیر، استاندارد NEC 500 محیط های صنعتی را بر حسب نوع گازها و غبارهای خطرناک، به ۲ کلاس تقسیم می کند.

کلاس حرارتی با حداکثر درجه حرارت مجاز سیستم

اگر دمای یک محیط خطرناک افزایش یابد، گازهای موجود در آن بدون نیاز به فعال کننده، شعله ور می شوند. حداقل درجه حرارتی که در یک فضای قابل انفجار و بدون نیاز به جرقه می تواند باعث ایجاد آتش سوزی شود را درجه حرارت خود اشتعالی می نامند. برای جلوگیری از انفجار و آتش سوزی، دمای تمام تجهیزات در حین کار باید از درجه حرارت خود اشتعالی کمتر باشد. طبق جدول زیر، برای مشخص کردن حداکثر درجه حرارت کار یک تجهیز یا ماشین گروه هایی تعریف شده است. در هر گروه، حداکثر درجه حرارت روی سطح تجهیز، در بدترین شرایط دمایی عبارتند از:

کدبندی تجهیزات ضد انفجار در استاندارد آمریکایی NEC 505

در این استاندارد کد درج شده روی تجهیزات ضد انفجار شامل ۵ بخش کلی می شود که در تصویر زیر نشان داده شده است. شرح هر یک از این بخش ها در ادامه آمده است.

حداکثر دمای حرارتی روی تجهیزات

کلاس منطقه

استفاده از تجهیزات و ابزارهای غیر ایمن در محیط آلوده به گاز، بخار، گرد و غبار و یا الياف قابل اشتعال، می تواند باعث انفجار و آتش سوزی شود. در قسمت اول کد و برای تعیین میزان خطر محیط های مختلف، کلاس هایی تعریف شده است. استاندارد ملی برق آمریکا (NEC) فضای صنایع را از نظر قابلیت و احتمال انفجار به ۳ کلاس (Class) تقسیم کرده است. این ۳ کلاس بر حسب نوع مواد آتش زای موجود در آنها عبارت اند از:

• کلاس ۱: محیطی است که در آن گازهای قابل اشتعال وجود دارد، مانند تاسیسات نفتی
• کلاس ۲: محیطی است که در آن غبارهای قابل اشتعال از قبیل غبار منیزیم، آلومینیوم و … موجود باشد.
• کلاس ۳: فضایی است که در آن فیبرهای قابل اشتعال مانند پنبه، کنف، براده های چوب و …. موجود باشد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید

حتما بخوانید:

⇐ اصول حفاظت در برابر انفجار

⇐ مدل سازی پیامد انفجار مواد

⇐ مایعات قابل اشتعال و قابل انفجار (انبار و جابجایی)

⇐ ارزیابی شاخص حریق و انفجار DOW

⇐ گازهای قابل انفجار و اشتعال سریع

منبع: دانشجویان بهداشت حرفه ای

Sirvan Sheikhi

مدیر وبسایت تخصصی دانشجویان بهداشت حرفه ای, علاقمند به ایمنی و بهداشت و نرم افزارهای مربوطه هستم و همراه با تیم تخصصی سعی می کنم که محیطی پرباری را برای شما عزیزان فراهم کنم.