استانداردهای مواد سمی و حداکثر تراکم مجاز
استانداردهای مواد سمی و حداکثر تراکم مجاز
استانداردهای مواد سمی و حداکثر تراکم مجاز
فرمت: PDF تعداد صفحات: 8
از آنجایی که مسمومیت ارتباط مستقیمی با مقدار سم و نوع آن دارد، عوارض مسمومیت برحسب مصرف و یا تماس با ماده سمی ظاهر خواهد گردید و بدین ترتیب بایستی ضوابط و جداولی موجود باشد که بتوان در هر مورد مقادیر خوراک و یا مقادیر تماس با مواد سمی را تعیین و حدود مجاز را مشخص ساخت. در پزشکی و داروسازی، در بهداشت صنعتی، در مسائل آلودگی محیط و در علم تغذیه معیارها یا استانداردهایی موجود است که در تحت شرایط خاص ، حدود مجازی را که فرد می تواند با مواد سمی سرو کار داشته باشد تعیین می کند و در هر یک از این معیارها، واحدها، اصطلاحات و عناوین خاصی به کار رفته و مدت زمان تماس و نوع ماده مورد نظر مشخص شده است. در زیر به شرح چندین معیار مهم که در مسائل مربوط به داروها، سموم صنعتی، مواد آلوده کننده محیط، مواد غذایی و کشاورزی و غیره بکار می رود می پردازیم.
مقدار خوراک و تجویز داروها
در داروسازی و پزشکی در مواردی که دارو برای بیماران تجویز می گردد رعایت حدود مجاز و مقدار مصرف و خوراک هریک از داروها برعهده پزشکی و داروساز گذاشته شده است. اگر دارویی بیش از حد مجاز به مصرف برسد ممکن است ایجاد خطر و مسمومیت شدید نماید و حتی تکرار و تجدید نسخه های پزشکی در بعضی موارد مجاز نیست و در صورت لزوم بایستی پزشکی دستور تجدید نسخه را کتبا به داروخانه اعلام دارد .
بطور کلی در مورد داروها دو نوع مقدار تجویز یا مقدار خوراک وجود دارد :
الف- مقدار مصرف یا خوراک روزانه
ب- مقدار مصرف و یا خوراك يكباره در 24 ساعت
این دو نوع مقدار مصرف بنام دوز حداقل و دوز حداکثر خوانده می شوند .
دوز حداقل روزانه عبارت است از مقداری از دارو که به دفعات در هر روز مورد تجویز قرار می گیرد و برای چند روز مصرف آن قابل تکرار است. اغلب داروهای خوراکی و تزریقی و غیره معمولا بدین صورت تجویز می شوند و پزشک مقدار داروی روزانه را برای مصرف چندین روز در نسخه قید می نماید. دوز حداکثر مقداری از داروست که فقط یک بار در 24 ساعت شخص می تواند مصرف کند و تجاوز ازآن مقدار در روز مجاز نیست.
واحد مقدار مصرف برحسب میلی گرم و یا گرم بوده و مقادیر آن برای افراد بزرگ و اطفال متفاوت است و تعداد دفعات مصرف روزانه نیز بر حسب نیاز از يكبار تا چند بار در شبانه روز متفاوت خواهد بود.
دوز کشنده سموم (ال دی پنجاه LD50)
در مورد سموم مختلف که امکان تماس شخص با آنها به طور اتفاقی ، عمدی یا شغلی ممکن است پیش آید لیست مخصوص بنام «ال دی 50» یا « مقدار کشنده 50» تنظیم گردیده است
این اصطلاح که معنی آن حداقل دوز کشنده است برای اغلب مواد سمی و خصوصا سموم پر مصرفی چون مواد آفت کش و حشره کش رواج دارد و عبارت است از مقداری از سم که از یک راه مشخص روی دسته ای از حیوانات آزمایشگاهی 50% آنها را بکشد نحوه تهیه این استاندارد بدین ترتیب است که با آزمایش و تجويز هر سم نزد عده ای از حیوانات آزمایشگاهی، از یک راه معين ، مثلا از طریق خوراکی، پوستی و یا استنشاقی این اعداد را تعیین نموده و سپس با در نظر گرفتن ضرایب مصونیت و جوانب احتیاط اعداد را توصیه کرده اند. در لیست LD50 اعداد برحسب میلی گرم بر کیلوگرم از وزن بوده و نوع حیوان مورد آزمایش و همچنین راه تجویز سم نیز قید گردیده است. مثلا گفته می شود LD50 سم ددت برای «رات» از طریق گوارشی ۲۰۰ میلی گرم در کیلوگرم است. بدین ترتیب در شخصی که ۶۰ کیلوگرم وزن داشته باشد ۱۰ گرم از آن از راه خوراکی کشنده خواهد بود. در مورد تهیه و تعيين LD50 بر روی حیوانات آزمایشگاهی شرایط خاصی لازم است رعایت شود که از آن جمله حیوانات باید دارای وضع مشابه و شرایط مناسب و مساوی باشند . در این مورد در مبحث مربوط به سم شناسی کاربردی و کار با حیوانات بحث خواهد گردید.
ضمنا باید گفت که اعداد و ارقام لیست LD50 بر مبنای شرایط کار و انجام آزمایشات و نوع حیوانات در کشورهای مختلف ممکن است متفاوت باشد.
برای اینکه به توان برحسب LD50 به درجه سميت مواد پی برد، سازمانهای مسئول و بين المللی سمیت را برحسب LD50 تقسیم بندی نموده اند که یکی از آنها در زیر داده می شود:
- سمومی که LD50 آنها کمتر از 0.025 میلی گرم در کیلوگرم باشد به نام سموم و سمومی «بی نهایت سمی»
- سمومی که LD50 آنها بین 1- 0.025 میلی گرم در کیلوگرم باشد به نام سموم «خیلی سمی»
- سمومی که LD50 آنها بین 1- 50 میلی گرم در کیلوگرم باشد به نام سموم «سمی»
- سمومی که LD50 آنها بین 50 – 500 میلی گرم در کیلوگرم باشد به نام سموم «متوسط سمی»
- سمومی که LD50 آنها بین 0.5 – 5 گرم در کیلوگرم باشد به نام سموم «کم سمی»
- سمومی که LD50 آنها بین 5 – 15 گرم در کیلوگرم باشد به نام ماده «غیر سمی»
- سمومی که LD50 آنها بیش از 15 گرم در کیلوگرم باشد به نام ماده « بی خطر» خوانده می شوند.
«ال سی 50- LC50»
«ال سی پنجاه» اصطلاح مشابهی است که حداقل غلظت کشنده سمومی را که در هوا و یا آب مصرف می شوند تعیین می کند و معمولا اعداد و ارقام این جدول برای تعیین درصد مرگ و میر حشرات توسط حشره کشها در هوا و یا ماهی ها در آب بکار برده می شود. معمولا در آب مقدار حشره کش برحسب PPM ( قسمت در میليون ) یا PPB ( قسمت در بیلیون ) و در هوا برحسب میلی گرم در متر مکعب تعیین می گردد.
3- TLV و MAC
اصطلاح «تی ال وی» یا «ترشولدليميت وليو» که «حد آستانه مجاز» تعریف گردیده است اصطلاحی است که معادل «ماک» یا « ماکزیميم الوابل کنساتريشن» یا «حداکثر تراکم مجاز» شناخته شده است. این دو معیار که در سم شناسی صنعتی و بهداشت صنعتی بکار می روند حدود تماس مجاز افراد و کارگران را با سموم مختلف تعیین می کند .
در کشورهای پیشرفته از سالها قبل مقدار مجاز سموم مختلف برای کارگران در حرفه های مختلف تعیین گردیده و همه ساله لیست آنها منتشر می گردد. برای اولین بار در 1927 نخستین اعداد در امریکا توسط «سایرز» داده شد و سپس در سال 1939 کمیته ای جهت تنظیم MAC از طرف انجمن استاندارد های امریکا تشکیل یافت و اعداد و ارقام مربوط به تعدادی از مواد مختلف را تصویب نمود. بعدها توسط «كوک» ارقامی جهت 154 ماده شیمیایی جمع آوری گردید که اولین هسته لیست تنظیم شده TLV را تشکیل داد.
در امریکا «کمیته یا کنفرانس دولتی متخصصین بهداشت صنعتی» همه ساله نشریه ای که در آن «حدود آستانه مجاز» برای تعداد زیادی از سموم و مواد شیمیایی تعیین شده است منتشر می نماید و در آن نه تنها اعداد و ارقام برای مواد شیمیایی داده شده بلکه حدود مجاز عوامل فیزیکی محیط کار نیز قید گردیده است.
باید توجه داشت که تجدید نظرهایی که در این مورد توسط متخصصین مزبور به عمل می آید برمبنای مطالعاتی است که طی سالهای متمادی روی هر یک از سموم و مواد زیان آور به عمل آمده و با توجه به نتایج خاصی که در اثر تحقیقات در بعضی موارد بدست آمده است در این اعداد و ارقام تجدید نظر می گردد.
ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
- واحد TLV عوامل شیمیایی محیط کار
- استاندارد TLV عوامل فیزیکی محیط کار
- ADI
- رزیدولومیت
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
⇐ ضمیمه میزان های حدود مواجهه (TLV)
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)