ارگونومی چیست و مفاهیم کلیدی آن
ارگونومی چیست و مفاهیم کلیدی آن
ارگونومی چیست و مفاهیم کلیدی آن
فرمت: Pdf تعداد صفحات: 54
تعریف ارگونومی
ارگونومی از دو کلمه یونانی به معناي کار Eego به معناي قانون گرفته شده است Nomos به تعبیري دیگر، آن را می توان به معناي (بررسی و سنجش کار) نیز به کار برد. در آمریکا به نام مهندسی فاکتور انسانی (Human factors engineering) و در اروپا به عنوان ارگونومی (Ergonomics) شناخته شده است.
ارگونومی علمی است براي تطبیق نیازهاي انسان با محیط کار و زندگی. ارگونومی بر آن است که شرایط محیطی را مساعد شرایط فیزیکی انسان سازد تا اینکه انسان وادار نشود خود را با شرایط احتمالاًً نامناسب محیط کار سازگار نماید.
سازمان بین المللی کار (ILO): مناسب کردن کار و شغل براي انسان است .
سازمان بهداشت جهانی: ارگونومی علم مطالعه انسانها در حین انجام کار، براي درك ارتباط پیچیده میان افراد و جنبه هاي فیزیکی و روانشناختی محیط کار، نیازهاي شغلی و روش هاي کار می باشد.
ساندرز: ارگونومی علمی است که انسان و تعامل آن را با محصولات، تولیدات، تجهیزات، امکانات، روشها و محیط کار و زندگی مورد مطالعه قرار میدهد و علیرغم علوم فنی مهندسی (که عمدتا به تکنیک ها و فنون می پردازد) بر انسان و طراحی وسائل براي افراد تاکید دارد.
مارتین هلاندر: ارگونومی عبارتست از کاربرد اطلاعات علمی موجود درباره انسان (و روش هاي علمی کسب چنین اطلاعاتی) براي حل مشکلات طراحی.
انجمن بین المللی ارگونومی: ارگونومی علمی است که دانش حاصل از علوم انسانی را با مشاغل، سیستم ها، محصولات و محیط زیست با توجه به توانایی هاي جسمانی و روانی و محدودیت هاي انسانی مرتبط می سازد.
دامنه علمی در ارگونومی
- ارزیابی قابلیت ها و محدودیت هاي انسان : بیومکانیک و آنتروپومتري ، آمار
- استرس هاي کاري و محیطی: فیزیولوژي کار و روانشناسی صنعتی
- طراحی ایستگاه کاري و ابزارها : آنتروپومتري و مهندسی
- بیماري ها و عوارض ناشی از شرایط کار: طب کار و بهداشت حرفه اي
- طراحی سازمان و روابط شاغلین : مدیریت و علوم انسانی
اهداف ارگونومی
- راحتی و رضایت
- سلامت و ایمنی
- بهره وری
ارگونومیست چه کسی است؟
ارگونومیست فردي است که از طریق تطابق کار با انسان و توانمندي هاي او به دنبال دستیابی به حداکثر سطح ایمنی، بازدهی و راحتی در محیط کار می باشد.
متدولوژی ارگونومی
- شناخت ظرفیت هاي انسان (ظرفیت فیزیکی، روانی، شنوایی، بینایی و …)
- شناخت نیاز هاي کار
- برقراري تعادل بین ظرفیت هاي انسان و نیازهاي کار
منافع ارگونومی
نقش فاکتورهای انسانی و ارگونومی
- افزایش کارآیی و بازده انجام کار
- افزایش ایمنی
- کاهش خستگی و تنش
- افزایش مقبولیت نزد کاربر و افزایش میزان رضایت شغلی
- بهبود کیفیت زندگی
- کاهش آسیب هاي جسمی
- کاهش خطاهاي انسانی /دوباره کاري (بهبود کیفیت)
- کاهش روزهاي کار از دست رفته
- کاهش گردش شغلی
- بهبود ارتباطات
اگر به ارگونومی عمل نکنیم :
- یک روز غیبت باندازه 2 تا 3 برابر حقوق روزانه هزینه دارد.
- خسارت ناشی از بیماریها و حوادث ناشی از کار در غرب 5 تا 10 درصد سود صنایع است.
- هزینه فوق براي جامعه در حد 2 تا 3 درصد درآمد ناخالص ملی است.
- تقریبا 50 درصد بیماریها ، حوادث و غیبت ها بدلیل عوامل خطر ارگونومیکی ایجاد می شوند.
- هزینه نقصان کیفیت ناشی از عدم رعایت ارگونومی 30 تا 40 درصد سود است .
اسکوپ ها در مهندسی فاکتور انسانی (ارگونومی)
ماکرو
- طراحی سازمان
- طراحی شغل
- مدیریت سازمان
میکرو:
- طراحی فیزیکی محیط کار (روشنائی، تهویه، سر و صدا و…)
- طراحی شرایط انجام کار (وضعیت بدن هنگام انجام کار، حمل دستی بار)
- طراحی فیزیکی ابزار کار
- فیزیولوژي انجام کار
تعریف ماکروارگونومی:
بهینه سازي طراحی سیستم هاي کاري و سازمانی به واسطه لحاظ نمودن متغیر هاي پرسنلی ، محیطی و برهم کنش آنها. ماکروارگونومی رویکردي از بالا به پایین براي طراحی سازمان، سیستم هاي کاري و همچنین واسطه هاي انسان – ماشین و انسان – محیط می باشد.
- تغییر و تطابق
- شرایط کاری
- عدم رضایت شغلی
- عدم رضایت از نقش
- تبعیض
- بوروکراسی
- بار کار زیاد
- عدم شفافیت نقش – شرح وظایف
- نداشتن مهارت فردي
- سیاستهاي اجرایی
- تغییر سازمانی
- رفتار مدیریت
- عدم تشویقهاي مالی
- عدم رشد شغلی
- استرسورهاي فیزیولوژیکی
- خشونت در محیط کار
- عدم حمایت اجتماعی
- عدم امنیت کاري
- همکار
- عدم قدرت تصمیم گیري
طراحی فیزیکی محیط کار
طراحی محیط کار
- روشنایی و درخشندگی
- سر و صدا
- ارتعاش
- تنش هاي حرارتی
- تهویه و آلاینده هاي محیط کار
- فضاي انجام کار
- چیدمان ماشین آلات و میز هاي کار
- رنگ
- و …
طراحی شرایط انجام کار
- کار نشته و ایستاده
- حمل دستی بار
- وضعیت بدن هنگام انجام کار
وضعیت نامناسب بدن حین انجام کار
وضعیت نامناسب بدن
وضعیت بدن یک عامل مهم می باشد، بطوریکه انجام کار در وضعیت هاي بدنی نامطلوب یک به شمار می رود. MSDs ریسک فاکتور براي وضعیت نامناسب بدن عبارتست از وضعیتی که در آن بدن در حالت خمشی و یا پیچشی کار کند و یا دست ها بالاي سر قرار گرفته و بازوها بالاي شانه ها قرار گرفته باشند.
حرکات تکراری: در برخی مشاغل ممکن است نیاز به انجام حرکات مشابه در دفعات متعدد باشد، حرکات تکراري باعث تحریک تاندون ها و افزایش فشار بر روي اعصاب می شود.
اعمال نیرو: نیرو عبارتست از مقداري از تلاش عضلانی که براي انجام کار صرف می شود. مصرف بیش از حد نیرو می تواند منجر به خستگی و آسیب فیزیکی به بدن شود.
استرس تماسی
استرس تماسی داخلی : این نوع استرس ، وقتیکه یک تاندون، عصب یا رگ خونی کشیده شده یا حول استخوان یا تاندون خم شده باشد اتفاق می افتد.
استرس تماسی خارجی : این نوع استرس، وقتی که قسمتی از بدن با یک شیء سخت یا تیز مانند لبه یک میز تماس داشته باشد اتفاق می افتد.
ارتعاش: ارتعاش هاي بیشاز حد موجب کاهش فشار خون و صدمه به اعصاب شده و خستگی عضلات را افزایش می دهد.
ریسک فاکتورهای بروز WMSDs) Work Related Musculoskeletal Disorders)
اختلالات اسکلتی – ماهیچه ای ناشی از کار (WMSDs)
- قرار گرفتن دست بالاي سر
- قرار گرفتن آرنج بالای شانه
- خمش شدن گردن بیش از 30 درجه
- خمش کمر بیش از 30 درجه
- زانو زدن
- خمش و پیچش مچ
- اعمال نیروی زیاد با دست
- چمباتمه زدن
اطلاعات تکمیلی را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ابتدا باید وارد حساب کاربری خود شوید
حتما بخوانید:
⇐ مجموعه پاورپوینت های ارگونومی دکتر چوبینه
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.