ارگونومی در رانندگان

ارگونومی در رانندگان

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 7

فاطمه علی اکبری، کارشناس مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اراک

تعریف ارگونومی:

واژه «ارگونومی» از دو کلمه یونانی ارگو به معنی کار و نوموس به معنی قانون و قاعده طبیعی مشتق شده است و در لغت به معنای قوانین طبیعی کار است. اما در اصطلاح کاربردی علم ارگونومی مجموعه دانشی است که از تلفیق علوم زیستی، فیزیولوژی انسانی، سیستم ها و روشها، طراحی مشاغل و محیط کار به وجود آمده است که سعی دارد ابزارهای دستگاه ها و محیط کار را با توجه به در نظر گرفتن توانایی های جسمانی، فکری و محدودیت ها و علائق انسان ها، طراحی کند. این علم مطالعه تعامل بین انسان و ماشین و فاکتورهایی است که بر این تعامل اثر می گذارد هدف ارگونومی بهبود عملکرد سیستم ها به وسیله بهبود تعامل انسان ماشین است.

اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط به کار (Musculoskeletal Disorders WMSDs):

به عنوان بخشی از اختلالات اسکلتی – عضلانی که ناشی از فعالیت های شغلی می باشد، تعریف می شود. WMSDs شامل طیف گسترده ای از شرایط التهابی و تخریبی مؤثر بر سیستم اسکلتی- عضلانی از جمله: عضلات، استخوان ها، اعصاب، تاندون ها و دیگر بافت های درگیر در فعالیت های حرکتی است که می تواند ناشی از یک رویداد غیر ضربه ای (Single Traumatic) و یا استفاده بیش از حد باشد. بر اساس تحقیقات انجام گرفته اختلالات اسکلتی- عضلانی علت بیش از نیمی از غیبت های محیط کار و حدود ۵۰ درصد از بیماری های مربوط به کار است. اختلالات اسکلتی – عضلانی از عمده ترین عوامل ناتوانی و از دست رفتن زمان های کاری می باشد و به دلیل غرامت های ناشی از کار و هزینه های درمانی کارگران، دارای پیامدهای مالی چشمگیر است. بیشتر مردم، دردهای اسکلتی- عضلانی را در بعضی از مراحل زندگی تجربه می کنند. همچنین برخی بررسی ها نشان داده اند که شیوع درد، محل درد و سایر علائم، ممکن است تحت تأثیر وضعیت بدنی، عادات کاری و سایر عوامل دموگرافیک جمعیت شناختی قرار گیرند.

علاوه بر این، این گروه از اختلالات به عنوان یکی از رایج ترین مشکلات سلامتی مرتبط با شغل (بهداشت شغلی) در جمعیت کارگران به حساب می آیند. WMSDs می تواند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار داده و سبب افزایش استراحت پزشکی و حتی بازنشستگی زودهنگام شود. رانندگان شیوع بالاتری از اختلالات اسکلتی- عضلانی را نسبت به دیگر گروه های شغلی نشان می دهند. با توجه به اینکه رانندگان وسایل حمل و نقل سنگین مجبورند ساعت های متمادی و طولانی به رانندگی بپردازند و کار آنها نیز به صورت استاتیک، نشسته و یکنواخت است انتظار میرود که در معرض بروز ناراحتی های اسکلتی- عضلانی قرار داشته باشند.

اختلالات اسکلتی- عضلانی در رانندگان:

از انواع اختلالات اسکلتی- عضلانی در بین رانندگان می توان به کمردرد (تغییر حالت دیسک یا پارگی دیسک) به علت وضعیت بدنی نامناسب در حین رانندگی، خستگی، تندونیت یا التهاب زردپی به علت کشش بیش از حد تاندون یا اعمال نیروی زیاد، سندروم تونل کارپال و سندروم کانال گایون (به علت تماس طولانی دست با لرزش فرمان و فشار بالقوه) اشاره نمود.

از مشکلات ناشی از عدم توجه به ارگونومی در حین رانندگی می توان به بروز:

• اختلالات اسکلتی- عضلانی
• غیبت از کار
• عدم رضایت شغلی
• بروز تصادفات در رانندگی
• کاهش انگیزه
• افزایش خطای انسانی
• و …

اشاره نمود. شرایط و عواملی که شانس توسعه یا بروز اختلالات اسکلتی- عضلانی را افزایش می دهند، ریسک فاکتور نامیده می شوند.

بسیاری از فاکتورهای شغلی از قبیل ارتعاش و لرزش تمام بدن، نشستن طولانی مدت، صدمه به کمر، کافی نبودن فضای قرارگیری پاها، طراحی و جنس صندلی، کاهش فنریت صندلی به دلیل استفاده طولانی، وضعیت بدنی استاتیک (نگه داشتن بدن در یک وضعیت ثابت در مدت زمان طولانی حین رانندگی)، چرخش تنه در حین رانندگی، حرکات تکراری بیش از حد توسط دستان در حین کار با فرمان، استرس تماسی (برخورد مکانیکی کف دست با فرمان)، ارتعاش تمام بدن (انتقال از طریق نشیمنگاه صندلی) ناشی از حرکات و لرزش بیش از حد وسیله نقلیه، حمل بار سنگین (مثل تعویض لاستیک، جعبه ابزار و …)، اعمال نیرو توسط پاها هنگام کار با پدال ها، تغییر مسیر و پیچ های جاده، دست اندازهای موجود در جاده و ناهمواری های غیر معمول، عوامل و شرایط محیطی نامناسب شرایط گرمایی و سرمایی، تغذیه، استرس و اضطراب، امنیت شغلی و عوامل روانی اجتماعی به عنوان عوامل آسیب به ستون فقرات کمری در نظر گرفته می شوند. پوسچر نامناسب و وضعیت بدنی نامناسب به علت تنظیم نکردن صندلی (نامتناسب بودن صندلی راننده) هنگام رانندگی ستون فقرات را مورد تهدید قرار می دهد به این ترتیب که فرد به علت خستگی یا عادت نادرست خود را اندکی به جلو خم می کند.

بدین ترتیب کمر حمایت صندلی را از دست میدهد و همچنین سر و گردن فشار بیشتری به تنه وارد می کنند. به همین خاطر به منظور کاهش و حذف خطرات در داخل وسیله نقلیه و محیط جاده، پیشگیری از صدمات و بیماری ها، عکس العمل سریع در رانندگی، حفظ سرمایه انسانی و مالی، شناسایی و تشخیص ریسک فاکتورهای منجر به اختلالات اسکلتی عضلانی با استفاده از تحقیقات علمی و پژوهشی ضروری است تا با کمک علومی همچون بیومکانیک، آنتروپومتری و فیزیولوژی کار و … خودروهای مناسب طراحی گردند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ رعایت اصول ارگونومی خودرو

⇐ تاثیر ارگونومی در طراحی خودرو

⇐ پست کار راننده