ارگونومی در آتش نشانان

ارگونومی در آتش نشانان

تهیه و تنظیم: فاطمه علی اکبری کارشناس مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اراک

حوادث شغلی یکی از مهمترین مشکلات توسعه یافته و درحال توسعه محسوب می شود. این حوادث دارای پیامدهای اقتصادی، اجتماعی نامطلوب زیادی هستند. طبق گزارش های مختلف سازمانهای بین المللی مانند سازمان بین المللی کار سالانه بیش از 78/2 میلیون حادثه منجر به مرگ و حدود 374 میلیون حادثه منجر به آسیب در محیط های کاری و صنعتی به وقوع می پیوندد. برآوردها نشان میدهد که تنها پیامدها و آثار اقتصادی حوادث شغلی معادل 4 درصد تولید ناخالص داخلی هست و على رغم بهبود نسبی در سلامت و ایمنی محیط های کار در بسیاری از کشورهای جهان حوادث شغلی و عوارض ناشی از آن رو به افزایش هست

بر اساس گزارش های منتشر شده مؤسسه شغلی، ایمنی بهداشت و پایگاه اطلاع رسانی آتش نشانی آمریکا در سالهای 1996 تا 2012 86 مرگ ناگهانی در بین آتش نشانان اتفاق افتاده است که 55 درصد این مرگها در آتش نشانهای حرفه ای و 31 درصد داوطلبان رخ داده است. در آتشنشانان وظایفی مانند نجات گرفتار شدگان و خاموش نمودن آتش نیازمند انجام فعالیت هایی مانند دویدن بالا رفتن واکنش سریع و … می باشند. ترکیبی از خواسته های فیزیکی بالا از كار، تغييرات ناگهانی از حالت استراحت به فعالیت شدید در زمان عمليات عوامل استرس زای محیطی و روانی و استفاده از لباس های سنگین و گرم سبب شده است که مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی عروقی در میان آتش نشانان افزایش یابد.

خستگی و فرسودگی شغلی در آتش نشانان استرس شغلی یکی از پدیده های مهم در زندگی اجتماعی و تهدیدی جدی برای سلامتی نیروی کار در جهان هست.

هر گاه بین نیازمندی های شغلی و توانایی های کارگر تعادلی وجود نداشته باشد استرس ایجاد می گردد. در واقع استرس شغلی فرایندی است که در تلاقی فرد با سازمان و محیط کار ناشی می شود. آمارها نشان میدهد که استرس و عوارض ناشی از آن همه ساله موجب از بین رفتن صدها روز کاری میشود و به طور متوسط روزانه یک میلیون نفر به علت اختلالات ناشی از استرس از حضور در محل کار خودداری می کنند استرس را به عنوان یکی از جنبه های اجتناب ناپذیر زندگی انسان معاصر معرفی کرده اند. برخی آن را به فشار روانی یا تنیدگی تعریف کرده و گروهی نیز آن را پاسخ فیزیولوژیک انسان به محرک های محیطی تهدید کننده دانسته اند بر اساس نظریه شناختی هیجانی، استرس در صورتی ایجاد می شود که شخص موقعیتی را چالشی و طاقت فرسا ارزیابی کند و یا منابع لازم برای تطابق با آن موقعیت و شرایط را در اختیار نداشته باشد چنین شرایطی زمینه فرسودگی جسمی و روانی را در فرد به وجود آورده و فعالیت های طبیعی فرد را در جنبه های مختلف زندگی دچار اختلال می کند استرس شغلی یکی از عوامل اساسی کاهش بهره وری در سازمانها و عامل ایجاد کننده عوارض جسمانی و روانی در کارکنان در این سازمانها هست سازمانهای بین المللی کار هزینه های وارد بر کشورها به دلیلی استرس شغلی را 1 تا 5/3 درصد تولید ناخالص داخلی تخمین زده که این میزان را در حال افزایش می دانند عوامل روانی محیط كار و استرس شغلی برخلاف سایر عوامل زیان آور محیط کار مختص شغل خاصی نیستند و در همه مشاغل به اشکال گوناگون و با درجات متفاوت وجود دارند. طبق تعریف NIOSH استرس شغلی وقتی رخ میدهد که بین نیازهای شغلی با تواناییها قابلیت ها و خواسته های فرد هماهنگی نباشد. اتحادیه صنعتی انگلیس (CBI) استرس را دومین علت غیبت از کار دانسته است. از طرف دیگر مطالعات انجام شده بر روی رفتارهای ناایمن نشان داده است که عوامل استرس زای شغلی سهم بسزایی در بروز اعمال ناایمن از سوی شاغلین دارد.

استرس شغلی می تواند با مشکلات متعدد روان شناختی (اضطراب، افسردگی، خستگی عصبی، تحریک پذیری، پرخاشگری تخلیه ناگهانی عاطفی، پرخوری رفتار تکانشی ناتوانی در تصمیم گیری تمرکز ضعیف، توجه کم، حساسیت نسبت به انتقاد) یا جسمانی (سردردهای میگرنی، افزایش ضربان قلب و فشارخون بیماری های قلبی عروقی، دردهای اسکلتی عضلانی اختلالات ریوی و گوارشی بیماری های کلیوی و آرتریت روماتوئید) و یا سازمانی (غیبت از کار افزایش جابجایی و تغییر شغل تولید پایین بیگانه شدن با همکاران، عدم رضایت شغلی کاهش تعهد و وفاداری نسبت به سازمان افت عملکرد شغلی و کیفیت کار) همراه باشد که در میان عوامل سازمانی مؤثر بر استرس رضایت از شغل و عملکرد افراد یکی از مؤلفه های مهم و مؤثر بر سلامت، ایمنی و آسودگی افراد است از این رو عوارض ناشی از استرس های محیط کار و هزینه های مربوط به بیماری ها باعث توجه مدیران به این مهم شده است.

برای شناسایی ویژگی های اصلی خستگی کاری بررسی های Frone و Tidwell در مورد مفهوم خستگی به تحقیقات تجربی که مرتبط یا نامرتبط با کار بودند بر می گردد در میان منابع مختلف، 3 ویژگی مشخص شد اولین ویژگی در خستگی شامل هر خستگی اضافی نبود انرژی و کاهش ظرفیت عملکرد است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ الزامات اتاق کنترل آتش نشانی

⇐ نقش بهداشت در آتش نشانی

⇐ نگرش ایمنی در آتش نشانی

منبع: مجله شماره 13 علمی – اجتماعی ارگونومی