ارزیابی و مدیریت ریسک دکتر کاظمی

ارزیابی و مدیریت ریسک دکتر کاظمی

فرمت: pdf تعداد صفحات: 126

فهرست:

مديريت ریسک ایمنی و بهداشت

• مفاهيم و ضرورت های شناسايي خطر و ارزيابي مديريت ريسک در سيستم ها
• روش های متداول شناسايي خطر و ارزيابي ريسک
  • آناليز ايمنی شغل (Job Safety Analysis)
  • What if چه مي شود اگر؟
  • روش BS 8800:1996
  • تجزيه و تحليل عوامل شكست و آثار آن (FMEA (Failure Mode and Effects Analysis
  • روش مطالعه خطر و قابليت بهره برداری  (HAZOP (Hazard and Operability Studies
  • روش William fine
  • (Fault Tree Analysis (FTA
• نحوه استفاده از اطلاعات منتج از ارزيابي های انجام شده به منظور اعمال نگرش پيشگيرانه و كنترل پيشاپيش مخاطرات و كاهش ريسک در سيستم ها

تعاريف و اصطلاحات

• خطر؟
• رويداد؟
• حادثه؟
• شبه حادثه؟

خطر: موقعيت يا منبع بالقوه ايجاد خسارت و يا بيماري، تخريب اموال، تخريب محيط كار و يا تركيبي از آنها

خطر خاصيت ذاتی يک عامل شيميایی، بيولوژیکی، فيزيكي يا ارگونوميكی يا مجموعه ای از شرايط است

چند مثال از خطرات

مخاطره (در معرض خطر)

قرار گرفتن در معرض يک خطر است به عبارتي قرار گرفتن در شرايطي كه پتانسيل آسيب رساني در آن شرايط نهفته است.

اين مفهوم با HAZARD متفاوت است Danger مرحله ای پيشرفته تر از Hazard است و به عبارتی مرز بين Hazard و Danger مرز بالفعل شدن Hazard است.

شناسايي خطر (Hazard Identification): فرايند تشخيص وجود يک خطر و تعريف خصوصيات آن.

رويداد (INCIDENT): اتفاق های مرتبط با كار كه به موجب آن يك مصدوميت يا بيماری (صرف نظر از وخامت آن) يا مرگ و مير رخ داده يا می تواند رخ دهد.

مرحله انتقال خطر به حادثه به دو عامل بستگي دارد :

1. وضعيت خاص اجزاء خطر (بخش هايي كه خطر را بوجودمي آورند)
2. ريسک حادثه ای كه بوسيله اجزاء خطر ايجاد مي شود.

تعريف ريسک: واژه ريسک مفاهيم متعددي دارد.

سه عامل مشترک در مفاهيم ريسک: موقعيت هایی با ريسک توام هستند كه:

• عمل يا اقدام بيش از يک نتيجه به بار ميآورد.
• تا زمان ملموس شدن نتايج از حصول هيچ يک از نتايج آگاهي قطعی در دست نباشد.
• حداقل يكی از نتايج ممكن الوقوع می تواند پيامدهای نامطلوبي را به همراه داشته باشد.

مدیریت ریسک

مفهوم ريسک: ريسک يعنی احتمال متحمل شدن زيان اين تعريف شامل دو جنبه اصلی از ريسک است:

• مقدار زيان مي بايست ممكن باشد
• عدم اطمينان در رابطه با آن زيان نيز ميبايست وجود داشته باشد.

ولي سومين جنبه آن، يعني انتخاب، معمولاً به صورت ضمني مورد اشاره قرار مي گيرد كه منظور از انتخاب، چگونگي توجه نمودن به آن است. اين سه شرط، پايه هاي اساسي ريسک و مبنايي براي بررسي عميق تر آن هستند.

تعريف ريسک در OHSAS 18001 :1999: ريسک سازمان تلفيقي از احتمال و پيامدهاي يک رويداد خطرناک مشخص مي باشد.

تعریف ريسک در (ISO 17776:2000 E): تلفيقی از احتمال وقوع و پيامدهای يک رويداد

تجزيه و تحليل ريسک (Risk Analysis): استفاده از اطلاعات موجود براي شناسایی خطرات و برآورد ريسک .

ارزيابی ريسک (Risk Assessment): فرايند كلی تحليل ريسک و ارزيابي ريسک

ارزشيابي ريسک (Risk Evaluation): قضاوت در مورد قابل تحمل بودن ريسک بر اساس تحليل ريسک

معيار غربالگری (Screening Criteria): هدف يا استانداردی كه براي قضاوت در مورد قابل تحمل بودن يک خطر يا اثر شناسايي شده به كار ميرود.

ريسک قابل تحمل: ريسكي كه ميزان آن تا حد قابل تحمل توسط سازمان، با در نظر گرفتن الزامات قانوني و خط مشي ايمني و بهداشت حرفه اي كاهش يافته باشد.

محاسبه يا اندازه گيری مقدار ريسک: ريسک هميشه به صورت عددي بيان مي شود كه معمولاً از حاصل ضرب احتمال وقوع در پيامد يا شدت واقعه بدست مي آيد. عدد ريسک واحد خاصي ندارد و بنابراين به صورت تنها واحد معني و مفهومي نخواهد داشت. مثلاً اگر گفته شود كه ريسگ انجام كار يا فعاليت خاص برابر 200 است هيچگونه مفهومي را نمي رساند. اما اگر ريسک انجام دو كار مشابه يا انجام يک كار به دو روش مختلف و يا ريسک انجام كارهاي متفاوت تعيين شوند، امكان مقايسه اعداد ريسک فراهم شده و بدين ترتيب اهميت ها مشخص می گردد.

As low as reasonably: براي كاهش ريسک به سطحي قابل قبول «پایین ترين مقدار ممكن»، بايستی با يک نگرش تعادلي نسبت به جنبه های مختلف از نظر زمان، نوع مشكل، ميزان سختی و هزينه دستيابی به آن انجام گيرد. يعنی بكارگيری تمامی امكانات و توان موجود در سازمان براي كاهش ريسک ها بر اساس اولويت بندی تعيين شده برای آنها اقدام نمود.

كنترل ريسک: كنترل ريسک، طرح ها يا استراتژي هایی هستند كه ريسک ها را تا سطح قابل قبول كاهش می دهند. جایی كه سطح ريسک در منطقه شديد، بالا و متوسط قرار گيرد، به اقدامات كنترلی جهت به حداقل رسانيدن يا حذف نگراني (خطر) نياز دارند.

اقدامات پيشگيرانه احتمال وقوع يک رويداد را كاهش مي دهد و بهترين گزينه جهت ريسک های بالا می باشند. اقدامات اضطراری، تاثير يا شدت رويدادی كه اتفاق ميافتد را كاهش می دهد. جایی كه نگرانی (خطر) دارای تاثير بالا و احتمال كم يا متوسط است، اغلب از اقدامات مشروط استفاده مي كنيم معمولاً اقدامات پيشگيرانه با صرفه تر هستند.

مديريت ريسک: فرآيند شناسایی، ارزيابی و انجام اقدامات كنترلی و اصلاح ريسک های اتفاقی بالقوه ای است كه مشخصا پيشامدهاي ممكن آن خسارت يا عدم تغيير در وضع موجود مي باشد.

2- شناسایی خطر (Hazard Identification)

خطرهای محیط کار

2-1 تعريف خطر

خطر (Hazard): منبع يا موقعيت بالقوه برای آسيب به انسان و يا خسارت به اموال سازمان مي باشد.

مدل دومينو: خطرات می توانند برای مدت های طولانی وجود داشته باشند بدون آن كه حادثه ای رخ دهد. به نظر ميرسد كه نوعی چاشنی و يا عبور از يک مرز و يا آستانه سبب می شود كه حادثه ای رخ دهد.

شرايط ناامن از نامناسب بودن وضعيت و يا سيستم كاری ناشی می شود. شرايط ناامن در جنبه های مختلف محيط كار ظاهر می شوند. برای مثال برخي از آنها عبارتند از:

• شرايط محيطی (ميزان نور، گرد و غبار و دود)
• محصول ذاتاً خطرناک (گرم، سرد، قابل اشتعال)
• طراحی نامناسب تجهيزات و ايستگاه های كاری

اعمال ناايمن، نواقص فردی هستند كه سلامت و ايمني افراد را به خطر می اندازند. اعمال ناايمن ناشی از سهل انگاری افراد، در واقع قصور در پيروی از مقتضيات كار هستند كه احتمال بروز حوادث و يا بيماري های شغلی را افزايش می دهد. مثال هایی از اعمال ناامن عبارتند از:

• عدم رعايت دستورالعمل های تعيين شده
• عدم استفاده از وسايل حفاظت فردی
• عدم آگاهی كافي
• عدم مهارت كافی
• عدم نظارت كافی
• رفتارهای نامناسب

2-2 محدوده شناسایی و انواع خطر: شناسایی خطر و ارزيابی ها بايد شامل موارد زير باشد:

• فعاليت ها و عمليات تكراری و غيرتكراری
• فعاليت های همه كاركنانی كه به ايستگاه كاری دسترسی دارند (شامل پرسنل، پيمانكاران، بازديدكنندگان و …)

تسهيلات موجود در ايستگاه های كاری، چه توسط سازمان مهيا شده باشد و چه غيره

خطرات را می توان به هفت دسته كلی تقسيم كرد:

1. خطرات مربوط به كارخانه و تجهيزات
   الف) خطرات مكانیکی
   ب) خطرات الكتریکی، مواد نيرو، انتقال نيرو و …
2. خطرات مربوط به مواد و اجسام
3. خطرات مربوط به ايستگاه كار
4. خطرات مربوط به محيط كار
5. خطرات مربوط به روش های كار
6. خطرات مربوط به سازماندهی كار
7. انواع ديگر خطر

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی و مدیریت ریسک دکتر فام

⇐ استاندارد ISO 31000 Version 2009 استانداردی در خصوص مدیریت و ارزیابی ریسک

⇐ ممیزی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت کار

⇐ دانلود کتاب مهندسی ایمنی سیستم و ارزیابی ریسک