ارزیابی شرایط کاری: رویکردی پیشگیرانه جهت ایمنی محیط کار

مطالعه موردی در یک دکل حفاری در ایران

Assessment of working conditions in a drilling rig in north of Iran

فرمت: Word   تعداد صفحات: 10

چکیده

اهمیت صنعت حفاری بعنوان صنعتی بالادستی و راهبردی در صنعت نفت و اقتصاد کشور از یکسو، و لزوم بکارگیری دانش تخصصی ارگونومی و بهداشت شغلی در طراحی تجهیزات و نیز انجام فعالیت­ها در دکل های حفاری جهت ارتقا شرایط کاری، و افزایش سطح ایمنی مبنای اجرای تحقیق حاضر در یک دکل حفاری در شمال ایران و در سال 1392 قرار گرفتند. این مطالعه توصیفی- تحلیلی بر روی 26 شغل مختلف شامل 136 وظیفه، اجرا شد. از پرسشنامه نوردیک و روش بررسی سریع مواجهه جهت بررسی شرایط ارگونومیکی کارکنان استفاده گردید.

ارزیابی روشنایی و میزان سروصدا در محیط نیز بعنوان فاکتورهای محیطی از دیگر بررسی­ های صورت گرفته می­باشند. 95.36% افراد مورد مطالعه در طی یک سال گذشته حداقل در یکی از نواحی نه گانه دستگاه اسکلتی-عضلانی دچار درد و ناراحتی بوده­اند. کمردرد شایع­ترین مشکل بوده است که با داده های حاصل از بکارگیری روش ارزیابی سریع مواجهه که نشان دهنده بدترین شرایط پوسچر در کمر می­ باشد، سازگار است. شدت روشنایی کمتر از حد مجاز و میزان سروصدا در 72% از فضای اطراف دکل بالاتر از db80 اندازه ­گیری شد. تحقیق صورت گرفته نشان دهنده این مطلب می باشد که انجام کارهای نیازمند به نیروی زیاد، کار ایستاده، جابجایی بار، و پوسچر غیرارگونومیک می توان بعنوان فاکتورهای اصلی خطر در محیط مطالعه شده می باشند. بر پایه نتایج حاصل، اجرایی ساختن راه­کارهای فنی-مهندسی جهت بهبود شرایط تجهیزات موجود در دستگاه حفاری و در نتیجه ایمن سازی شرایط مانند ایمنی فرایند، به منظور کاهش خطاهای انسانی، اعمال ناایمن و حوادث شغلی ضروری می­باشد.

واژگان کلیدی: حفاری، ارگونومی، ایمنی، ایمنی فرایند

Abstract

Importance of drilling as upper stream and strategic industry in oil industry and economics of Iran and also necessary of applying ergonomics and occupational health sciences to design equipment and manner of doing activities at drilling rigs in order to work conditions improvements and make safer places were basis of conducting present study at a drilling rig of north oil company of Iran, 2013. This cross-sectional study has been done on 26 different jobs including 136 tasks. Nordic musculoskeletal disorder questionnaire and Quick Exposure Check used to assess ergonomics issues among workers.

Moreover, illumination and noise have been evaluated as environmental factors. %95.36 of participants has been in pain in at least one out of nine parts of musculoskeletal system. Back pain was the most common problem among workers; this was in line with QEC results which depicted back’s posture was the worst one. Furthermore Illustration was acceptable. In addition, %72 of stations had a noise level more than 80 db. The research results show that High force needed and standing works, manual handling, and unergonomic postures are main risk factors. Base on the results, conducting technical and engineering correction actions to improve ergonomic condition of equipment at drilling rig and make better state of present situation is essential to improve safety level at the workplace as long as process safety.

Key words: Drilling, safety, ergonomics, safety, process safety

مقدمه

گسترش واحدهای صنعتی، تولیدی و خدماتی و تولید محصولات جدید و متنوع، فرآیندی است که در جهت ارتقاء سطح کیفی زندگی و بهره گیری هر چه بیشتر مردم از فن آوری های نوین، توانسته است گامی مؤثر را بردارد. بدیهی است شاغلین در هر حرفه و صنعتی به عنوان نیروهای فعال و مؤثر در امر تولید و بهره وری محسوب می­ شوند لذا کارفرمایان باید به طور خاصی به سلامت کارکنان و ایجاد فضای مناسب با ویژگی ­های جسمی و روحی افراد بیاندیشند.

هزینه­ های بیماری­های ناشی از کار از دو بعد انسانی اقتصادی قابل ملاحظه می باشند [1]. حوادث ناشی از کار سالانه 1.25 هزار میلیارد دلار به اقتصاد جهانی هزینه تحمیل می کند و موجب می شود سالانه دو میلیون نفر جان خود را از دست بدهند [2]. آمارها و ارقام جدیدتر این گونه هستند، کارگران در کشورهای در حال توسعه 60 درصد کل کارگران دنیا را تشکیل می­ دهند و 80 درصد از این افراد در محیط ­های کاری مشغول به فعالیت هستند که بطور ذاتی دارای سختی و خطر می باشند [3]. بر اساس گزارشات سازمان جهانی کار، سالیانه 270 میلیون نفر در محل کار دچار آسیب شده و دو میلیون نفر نیز جان خود را از دست می دهند [4].  سازمانها نیز هر سال معادل چهار درصد از تولید ناخالص داخلی را صرف هزینه ای مستقیم و غیر مستقیم حوادث و صدمات کاری می کنند [5,6]. حوادث و جراحات ناشی از کار هر ساله موجب از دست رفتن چندین میلیون روز کاری می شود [7]. بر اساس آمارها، رخداد حوادث ناشی از کار در بخش صنایع تولیدی، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است [8,9]. در بریتانیا و حدفاصل سال های 14-2013، 4.7 میلیون روزکاری تنها بدلیل صدمات ناشی از کار از بین رفت [10]. بعلاوه، در سال 2012 این کشور متحمل 14.2 میلیارد پوند هزینه اقتصادی در اثر حوادث شغلی گردید [10].

میزان قابل توجهی از افزایش روزانه حوادث و بیماری­های شغلی ریشه در فقدان توجه به ارگونومی محل کار دارد. یکی از اهداف مهم ارگونومی و فرایند ارگونومیکی، طراحی شیوه کار وفعالیت های افراد به نحوی که در دامنه توانایی ها و محدودیت های آن ها قرار گیرد، می باشد. در این بین اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با کار[1]، بخش عمد ه ای از بیماری های شغلی را به خود اختصاص داده است [11] که از شایع ترین بیماریها  و آسیب های شغلی در کشورهای صنعتی  و در حال توسعه می باشد [12]. اختلالات اسکلتی- عضلانی علت 40 درصد از همه ی بیماریهای مزمن، 54 درصد از ناتوانی های طولانی مدت، 24 درصد از روزهای کاری محدود شده و تقریبا استفاده از 20 درصد امکانات درمانی، ذکر شده اند.[13] براساس آمارهای موجود، این اختلالات نزدیک به 48 درصد از کل بیماری های ناشی از کار را تشکیل می دهند [14].

بر اساس آمارهای موجود هر ساله بیش از یک میلیون نفر کارگر از کمردرد رنج می برند وبیش از یک چهارم غرامت هایی که به کارگران پرداخت می شود مربوط به این صدمات است. همچنین صدمات مربوط به کمر دومین عامل درد و رنج کارگران در محیط های کاری و علت 50% غیبت ها در محیط کار است. بر اساس محاسبات، هزینه مستقیم اختلالات اسکلتی – عضلانی 20 بیلیون دلار در سال و هزینه غیر مستقیم 100 بیلیون دلار می باشد. بنابراین مزایای یک برنامه ارگونومی در محیط کار، افزایش کارایی، کاهش صدمات، غیبت و غرامت در کارکنان خواهد شد [15].

نوری، آزاده و محمدفام در سال 2008 [16] به نقل از چوبینه (2004) بیان داشته اند که هزینه ناشی از اختلالات اسکلتی-عضلانی ایران در سال 2000،  1.13% بودجه دولت ایران بود.

بر پایه تحقیقات انجام شده بر خلاف گسترش فزاینده فرایندهای مکانیزه، اختلالات اسکلتی عضلانی عمده ­ترین عامل شیوع کاهش توان و کیفیت کار، افزایش هزینه های درمان، افزایش زمان از دست رفته کاری، فرسودگی شغلی، مشکلات عاطفی و غیبت از کار می باشد [17,18].

از دیگر سو، صنعت حفاری ضمن حفظ جایگاه خود در پروسه تولید نفت و گاز کشور  در صده گذشته، بعنوان صنعتی بالا دستی و راهبردی، بازوی توانمند صنعت نفت بوده و نقشی کلیدی در اقتصاد ایران ایفا نموده است و می­ توان از آن بعنوان یکی از ارکان شکوفایی اقتصاد کشور یاد کرد. نقش پرسنل در تمام سطوح ستادی و عملیاتی در این فرایند کاملاً آشکار می ­باشد. کار در شرایط سخت بلحاظ حضور وجود عوامل خطرزای محیطی مانند شرایط دمایی، روشنایی و سروصدا، علاوه بر عوامل فیزیکی همچون تجهیزات و ابزارآلات که می ­توانند منجر به پوسچر نامناسب گردند، شرایط کار را سخت کرده و احتمال بروز آسیب ­های اسکلتی-عضلانی را افزایش می­دهند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی شرایط کاری با روش KIM

⇐ روش اجرایی ارزیابی و مدیریت ریسک

⇐ ایمنی و بهداشت محیط کار