ارزیابی ریسک به روش MORT یا BPA

ارزیابی ریسک به روش MORT یا BPA

فرمت: WORD   تعداد صفحات: 27
فرمت: PDF   تعداد صفحات: 8

فهرست:

• مقدمه
• تاریخچه BPA
• نظریه و تئوری BPA
• هدف BPA
• روند و مراحل تحلیل BPA
• برگه گزارش کار تحلیل BPA
• داده های مورد نیاز جهت اجرای تکنیک BPA
• روش و شیوه کلی انجام تجزیه و تحلیل BPA
• دستورالعمل اجرایی تجزیه و تحلیل BPA
• نقاط ضعف و نقاط قوت تکنیک BPA
• جمع بندی
• منابع

چکیده:

واژه MORT مخفف عبارت “Management Oversight and Risk Tree” می باشد که به معنای تجزیه و تحلیل پایش مدیریت و درخت ریسک می باشد. روش پایش مدیریت و نمودار درختی ریسک MORT، تکنیک تحلیلی برای شناسایی بی توجهی های مربوط به امنیت، خطاها و یا از قلم افتادگی هایی است که به رخداد حوادث منجر می شود. MORT، عمدتاً ابزار تحلیلی- واکنشی برای بررسی حوادث می باشد اما می تواند برای ارزیابی مؤثر و کنترل خطرات مورد استفاده قرار گیرد. تحلیل MORT جهت طراحی و شناسایی همه عوامل سببی استفاده می شود که به رویداد نامطلوب یا حادثه منجر می شود.

آنالیز MORT، از ساختار درت گونه و منطقی و قواعد روش آنالیز درخت خطا (FTA)، به همراه تلفیق برخی نمادهای جدید، استفاده می کند. این بدان معنی است که MORT نیز همچون روش  FTA می تواند برای محاسبه احتمال ریسک استفاده شود. آنالیز MORT یک نقطه تصمیم گیری را در ارزیابی برنامه ایمنی، برای جایی که طراحی یا تغییر مورد نیاز است، فراهم می کند.

در این گزارش ابتدا به پیشینه و تاریخچه طراحی و اجرای روش MORT اشاره می شود و سپس نظریه  و اهداف این روش مطرح می گردد و در ادامه واژه های متداول مورد استفاده در جدول های تحلیل MORT و اشکال شماتیک قراردادی و تعریف رنگ های مورد استفاده در دیاگرام MORT بیان می شوند و سپس داده های مورد نیاز و روش و شیوه تحلیل حوادث با استفاده از روش مذکور توضیح داده می شود و در پایان معایب و محاسن روش MORT مورد بررسی قرار می گیرد.

مقدمه:

تکنیک MORT، تحلیلی تحت سیستم طراحی نوع تحلیل خطر (SD-HAT) قرار می گیرد. شکل کوچکتر و ساده تر MORT توسعه یافته است که به عنوان MORT کوچک به آن اشاره می شود.

تکنیک MORT، ابزار تحلیل علت ریشه ای می باشد که متدولوژی سیستماتیکی برای برنامه ریزی، سازمان دهی و انجام بررسی جامع و مفصل حادثه یا رویدادها ارائه می شود. این تکنیک برای شناسایی معیارهای کنترل طراحی ویژه و عوامل سیستم مدیریتی استفاده می شود که کمتر از حدکافی (LTA) هستند و لازم است برای پیشگیری از رخداد مجدد حادثه یا جلوگیری از رویداد نامطلوب اصلاح شود. کانون اصلی توجه MORT به بی توجه ها، خطاها و یا از قلم افتادگی ها جهت تعیین آنچه در سیستم مدیریتی معیوب است می باشد.

تحلیل MORT، توانایی انجام تحلیل های مفصل دلایل اصلی که منجر به حادثه و رویداد نامطلوب می شود، می باشد. با ردیابی منطقی و موشکافانه ، انرژی در داخل و خارج سیستم  جریان می یابد، تحلیل MORT، تحلیل تمام معیار برای هر نوع انرژی خاص را ایجاد می کند. میزان کامل بودن به انضباط شخصی و توانایی تحلیلگر جهت پی گیری منطقی جریانات و موانع در سیستم بستگی دارد.

تحلیلگر می تواند تحلیل MORT را با آموزش مناسب خود فراگیرد و در آن متبحر شود. تحلیلگر می بایست توانایی درک مفاهیم جریان انرژی را داشته باشد، برای این کار حداقل دانش ابتدایی رفتارهای هر یک از انواع انرژی پایه و اساس لازم می باشد. توانایی شناسایی منطقی منابع انرژی و جریانات انرژی در سیستم ها ، مهارتی ضروری می باشد. توانایی مرئی سازی رهایی انرژی و تبادل انرژی یا تأثیرات تغییر شکل، مهارت مفید دیگری می باشد. از آنجا که تحلیل MORT بر مبنای شکل توسعه یافته FTA می باشد، تکنیک FTA به تنهایی می تواند به عنوان جایگزینی برای تحلیل MORT بکار رود. نسخه متراکم MORT، به نام مینی MORT نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

تمرکز اصلی تکنیک MORT بر روی اشتباهات، خطاها و غفلت ها و همچنین تعیین جزء شکست خورده در سیستم مدیریت است. آنالیز MORT برای تمام انواع سیستم ها و تجهیزات، با پوشش آنالیز معین برای سیستم ها، زیر سیستم ها، دستورالعمل ها، محیط و خطاهای انسانی، قابل اجراست. کاربرد عمده MORT، بررسی رویداد ناگوار برای شناسایی تمامی فاکتورهای علّی ریشه ای و تضمین اینکه اقدامات اصلاحی کافی هستند، می باشد.

استفاده از MORT برای برنامه امنیت سیستم کلی توصیه نمی شود زیرا پیچیده است ، زمان بر است و از نظر سایز بی در و پیکر است و درک آن مشکل می باشد. تکنیک های تحلیل خطر دیگر در دسترس هستند که نتایج را به طور مؤثرتر و کارآمدتر ارائه می کنند. MORT می تواند برای بررسی حادثه یا رویداد مورد استفاده قرار گیرد ، اما FTA درک آسانتری دارد و کارآمد نیز می باشد.

“پایش مدیریت و درخت ریسک” برای شناسایی اشتباهات و سهل انگاری هایی مرتبط با ایمنی با خطاهای منجر به حادثه کاربرد دارد. از مزایای اصلی چارت MORT برای تحقیق و بررسی حادثه این است که این نمودار به آنالیزور کمک می کند تا بررسی کامل و جامعی را انجام داده و علت های اصلی حادثه را مشخص نماید. این تکنیک در ابتدا به عنوان ابزار آنالیز برای بررسی رویدادها و حوادث معرفی شد اما بعدها از آن برای ارزشیابی پیشگیرانه و کنترل خطرات قبل از وقوع حوادث استفاده شد. استفاده از MORT بسیار شبیه کاربرد نرم افزار WORD جهت تایپ کردن می باشد. در ابتدا کاربرد نرم افزار WOR برای تایپ یک نامه در مقایسه با ماشین تحریر ممکن است سخت به نظر رسد ولی زمانی که به کامپیوتر و استفاده از این نرم افزار مسلط شدید ملاحظه خواهید کرد که استفاده از آن باعث صرفه جویی در زمان شده و دیگر تمایلی جهت تایپ با ماشین تحریر وجود نخواهد داشت.

کاربرد این تکنیک نیز نا حدود خیلی زیادی شبیه مثال فوق است. در ابتدا کاربرد آن بسیار سخت و طاقت فرساست ولی اگر محقق پشتکار لازم را داشته باشد MORT به ابزاری تبدیل می گردد که می تواند به خوبی در زمان صرفه جویی نماید. استفاده از چک لیست جامع و کامل برای انجام بررسی کامل و دقیق به مراتب آسانتر است تا این که ما کار خود را با یک کاغذ سفید و بدون اطلاعات اولیه شروع کنیم. استفاده از این تکنیک برای کسانی توصیه می شود که معمولا در مورد حوادث برف، تحقیق و بررسی انجام داده باشند MORT  از یک ساختار تحلیلی درختی شکل، قوانین نیز درخت خطا و علایم جدید تشکیل می شود. زمانبر بودن پایش مدیریتی و درخت ریسک

باعث این شد که در سال ۱۹۸۰ چارت Mini MORT یا به اصطلاح مورت کوچک به عنوان ابزاری برای بررسی حوادث توسط نیروی هوایی آمریکا معرفی شود که بعدها توسط مرک توسعه ایمنی سیستم مورد استفاده قرار گرفت.

تاریخچه تکنیک MORT:

تکنیک تحلیل MORT توسط بیل جانسون (W. G.B. Johnson) از کمپانی هسته ای ایروجت در حدود سال 1970 توسعه یافت. کار توسعه تحت حمایت مالی سازمان توسعه و پژوهش انرژی (واحد انرژی، کمیسیون انرژی اتمی سابق) در لابراتوار مهندسی مالی Idaho انجام شد. در واقع بیل جانسون MORT را به عنوان قسمتی از نگرش کلی خودش به ایمنی سیستم و تلاش های ایمنی سیستم در دپارتمان انرژی آمریکا توسعه داد. تحلیل MORT بر مبنای جریانات انرژی خطرناک و موانع امنیتی که این جریانات را کاهش می دهد پیش بینی می شود.

در طول دو دهه گذشته یعنی از زمانی که بیل جانسون چارت MORT را ایجاد نمود تغییرات و اصلاحاتی در این شیوه بوجود آمده که توسط مرکز توسعه ایمنی سیستم در آمریکا انجام شده است. تا قبل از سال 1983 اولین رده وقایع بعد از حادثه در طرف فاکتورهای کنترل خاص چارت در زیر حادثه قرار داشتند. این شکل بندی با مثل حادثه هماهنگ است و همچنین با تعریف رویداد به معنی یک جریان انرژی ناخواسته با پیامدهای ناگوار، همخوانی دارد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

بروزرسانی اول: در این بروزرسانی، فایل «پایش مدیریت و درخت ریسک MORT» پیوست شد.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی ریسک به روش FTA

⇐ انواع مدل های ارزیابی ریسک