ارزیابی تاثیر استرس شغلی بر حوادث شغلی در صنعت خودرو سازی
ارزیابی تاثیر استرس شغلی بر حوادث شغلی در صنعت خودرو سازی
A study of the relationship between job stress and occupational in a vehicle manufacturing
فرمت: Word تعداد صفحات: 11
چکیده
مقدمه: در سالیان اخیر روند رو به رشد صنایع خودروسازی در ایران باعث شده است که این صنعت بعنوان یکی از کانون های قابل توجه حادثه آفرین در کشور تبدیل شود. از میان عوامل موثر در حادثه، استرس شغلی بعنوان یک فاکتور تاثیرگذار محسوب می شود. هدف اصلی این مطالعه ارزیابی تاثیر میزان استرس های شغلی بر روی نرخهای حادثه بود.
مواد و روش ها: پس از انجام یک مطالعه پایلوت کل حجم نمونه 195 نفر (مرد) در 12 گروه شغلی تعیین گردید. شیوه انتخاب افراد کاملاً تصادفی بود. به منظور مطالعه ارتباط بین استرس شغلی و حوادث، استرس شغلی در گروه های شغلی تحت مطالعه توسط پرسشنامه استرس شغلی استاندارد شده اندازه گیری شد. در بخش حوادث نیز به محاسبه شاخص های تحلیلی حوادث (ضریب تکرار حادثه، ضریب شدت حادثه و شاخص تکرار – شدت حادثه) با توجه به آمار حوادث ثبت شده در شرکت به تفکیک گروه های شغلی پرداخته شد. همچنین مشخصات دموگرافیکی کارکنان از طریق تنظیم پرسشنامه ای جداگانه جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری Spss و آزمون های مربوطه صورت گرفت.
نتایج: نتایج مطالعه نشان داد که 88% از جامعه مورد بررسی دچار استرس شغلی بالا می باشند. به طور کلی از بین 20 عامل استرس زای اندازه گیری شده از طریق پرسشنامه، شرایط فیزیکی محیط کار، ریتم کار و شرایط ارگونومیکی محیط کار بیشترین سهم از سطح استرس شغلی موجود در سازمان را به خود اختصاص دادند. در این میان صافکاران با میانگین نمره 182 بیشترین استرس شغلی و اپراتورها با 150.6 کمترین استرس شغلی را دارا بودند.
آزمون های آماری ارتباط معناداری بین استرس با نوع فرایند، نوع شغل و محل کار نشان داد. ضمن آنکه ارتباط معنا داری بین میزان استرس و سابقه حوادث در افراد و نمره میانگین استرس با شاخص های تحلیل محاسبه شده حوادث در گروه های شغلی تحت مطالعه وجود داشت (P-value<0/05). آزمون رگرسیون لجستیک هم نشان داد که افزایش یک نمره ای استرس شغلی باعث دو برابر شدن میزان بروز حوادث احتمالی خواهد شد.
نتیجه گیری: نظر به هزینه های بالای حوادث شغلی، کنترل سطح استرس بعنوان یک عامل کنترل نرخ حوادث ضروری می باشد. این امر مستلزم سرمایه گذاری و اجرای یک برنامه جامع مدیریت کنترل استرس می باشد. همزمان به کارگیری اصول ایمنی مبتنی بر رفتار با تاکید بر نهادینه کردن اصول فرهنگ ایمنی در تمام سطوح سازمانی از پیشنهادات دیگر این مطالعه است.
کلمات کلیدی: استرس شغلی، گروه های شغلی، حوادث شغلی.
Background: today the vehicle manufacturing industries are estimated as important sites to measure the rate of occupational accidents. At the same time, occupational stress has been also recognized as an effective factor in increasing the risk of mental and physical health problems. From a cognitive point of view. Stress causes a fall in concentration and the ability to make decisions, and an increase in absent- mindedness, poor memory, and doubt fullness in people.
Material & method: After doing o pilot study, a total of 195 (men) employees from 12 occupational groups were chosen. The method of selection was completely random. In order to evaluate the relation between tob stress & accident, the psychological stress of the occupational groups was measured by a atandard job stress questionnaire. In accident section also calculated analytic accident indices (F.R, S.R, FSI) using registered accident statistic in company. Furthermore, in order to determine the demographic information of the employees and to evaluate the link with the main variables in this study such as occupational stress and accidents. Separate questionnaires were composed. The information was then analysed using Spss and statistic tests.
Results: The results of the study show that 88% of the samples are at a level of high stress. In general, from the 20 stress factors measured by means of the questionnaire, the physical condition of the workplace , the pace of work and the ergonomic condition in the work environment play the biggest role of all measured stress in the organization. In this study , those dealing with the bodywork had the highest mean grade of occupational stress with 182, and operators had the lowest mean grade with 150/6. Statistic tests show that stress wsa related to a large extent to a number of factors, namely the kind of process utilized, the category of the job and the workplace in question. In addition, there was a correlation between the number of family members being supported by the individual worker. There was also a significant correspondence between the level of stress and the number of accidents that had been be fallen the individuals under study(P-value<0.05)
Conclusions: Therefore in view of this signifivant correlation between stress and accidents. Reducing or rliminating identified effective stress factord and decreasing accidents require the implementation of an occupational stress management program. This program should be associated with behavioral safety principles and emphasis should be placed on implementing safety culture fundamentals at all organizational levels.
Key words: job stress, occupational group, occupational accident
مقدمه: از اوایل دهه هفتاد شمسی در کنار توسعه گسترده ای که در صنعت خودروسازی رخ داد، تدریجاً بخش های عمده ای از سرمایه مادی و معنوی کشور در صنعت ساخت قطعات خودرو به کار گرفته شد. صنعت خودروسازی ایران در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است و تولید کمتر از 100 هزار دستگاه در سال 1373 به تولید حدود یک میلیون دستگاه در سال 1383 افزایش یافته و در دو سال اخیر نیز این روند از رشدی معادل 100% برخوردار بوده است. از این رو صنایع خودروسازی به دلیل استفاده از ماشین آلات سنگین، تنوع آنها و سیاست های مدیریتی حاکم بر این صنایع از نظر تعداد خودروهای تولیدی در ساعت، زمانبندی سیکل های کاری و … موجب آن گردیده که این صنایع همواره از کانون های بسیار مهم و حساسی از نقطه نظر میزان حوادث ناشی از کار باشند. از سویی دیگر با رشد سریع موجود، حضور و نقش نیروی انسانی در این محیط ها پر رنگ تر و متعاقب آن احتمال مخاطرات و حوادث افزایش یافته است. در حال حاضر نیز حوادث ناشی از کار بعنوان سومین عامل مرگ و میر در جهان، دومین عامل مرگ و میر در ایران بعد از تصادفات رانندگی و یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای مهم بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی در جوامع صنعتی و در حال توسعه مطرح می باشند.
تا به حال نیز تحقیقات زیاد و مدل های مختلفی در زمینه علل ریشه ای حوادث ارائه شده است که همگی بر این نکته تأکید داشتند که به طور عمده دو عامل اعمال ناایمن و شرایط ناایمن در وقوع حادثه نقش اصلی دارند. بر طبق نظریه هانریش که به تایید اکثریت متخصصان ایمنی نیز رسیده است در بروز حوادث 88% رفتار ناایمن، 10% شرایط ناایمن و 2% عوامل پیش بینی نشده نقش دارند.
وقوع حوادث بزرگ و فاجعه آوری نظیر فلیکس بورو (انگلیس-1976)، تری مایل آیلند (آمریکا-1979)، بوپال (هندوستان-1984). چرنوبیل (روسیه-1986). فاجعه استادیوم فوتبال هلیس بورگ و بسیاری حوادث دیگر نشان دهنده اهمیت و نقش انسان در بروز حوادث است. در آمار حوادث منتشره 8 ساله کشور (سالهای 1377- 1370) از سوی سازمان تامین اجتماعی نیز علت وقوع بسیاری از حوادث در کلیه سال های مورد مطالعه اعمال ناایمن ذکر شده است و مطابق آمار ارائه شده از طرف وزارت کار در 9 ماهه اول سال 1380، علت حدود 53.8% از حوادث مربوط به بی احتیاطی افراد بوده است.
مطالعات انجام گرفته بر روی اعمال ناایمن نشان داد که عوامل استرس زای شغلی باعث کاهش تمرکز، حواس پرتی، اختلال در حافظه، تردید در انجام کارها و کاهش قدرت تصمیم گیری و … می شوند که سهم بسزایی در ارتکاب اعمال ناایمن از سوی شاغلین دارند. چنانچه نتایج مطالعات مختلف نیز نقش عوامل استرس زای شغلی را در 37% از حوادث و آسیب های رخداده در صنعت اثبات نموده است. لذا با توجه به اصل بهره وری و ارتقاء سطح بهداشت جسمی و روانی شاغلین در محیط های کاری و اثرات مستقیم استرس در کارایی شاغلین، شناسایی استرسورهای مرتبط با هر حوزه کاری و کاهش یا حذف اثرات نامطلوب این عوامل یکی از اقدامات مهم و اساسی در بهینه سازی مشاغل، افزایش بهره وری شاغلین، کاهش اعمال ناایمن و در نهایت پیشگیری از حوادث در صنایع کشور و علی الخصوص در صنایع مذکور محسوب می شود. در این مطالعه نیز در نظر است که به ارزیابی اعمال ناایمن و عوامل استرس زای شغلی تحمیلی بر کارگران و در نهایت بررسی چگونگی ارتباط این دو عامل با حوادث در یک صنعت خودروسازی پرداخته شود. به امید آنکه این مطالعه راه گشایی در جهت شناسایی عوامل ریشه ای حادثه و سعی در جهت حذف آنها به منظور کاهش و پیشگیری از حوادث باشد.
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
⇐ رابطه بين استرس شغلی و عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی در رانندگان
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)