اثرات بهداشتی استفاده از پساب تصفیه خانه
اثرات بهداشتی استفاده از پساب تصفیه خانه
اثرات بهداشتی استفاده از پساب تصفیه خانه
يكي از مسايل خطرزا در تصفيه و استفاده از پساب ها، وجود عوامل بيماري زا و انتشار آنها در بين كارگران شاغل در سيستم تصفيه خانه، كارگران شاغل در استفاده از پساب در آبياري، جوامع محلي و اجتماعات انساني مجاور و همچنين مصرف كنندگان محصولات توليدي مي باشد. راه هاي پيشگيري شامل ضدعفوني پساب تا حد رسيدن به كيفيت مورد نظر، به ويژه استاندارد سازمان بهداشت جهاني (WHO) مي باشد كه براي كشورهاي در حال توسعه و از جمله ايران مناسب تر به نظر مي رسد.
به طور معمول كلي فرم مدفوعي و تعداد تخم انگل نماتد، به عنوان شاخص كيفي بهداشتي جهت ارزيابي درجه آلودگي و اثرات بهداشتي – زيست محيطي مربوط به بازچرخاني و استفاده مجدد از پساب ها مطرح مي باشد. در جدول ( 1)، عوامل بيماري زاي موجود در اين منابع، نحوه ارتباط و ورود به بدن و همچنين ملاحظات مورد نظر ارائه شده است. بررسي آمار بيماري هاي منتقله با آب، بيانگر وقوع بيشتر در استان هايي است كه به صورت غير اصولي از فاضلاب ها استفاده مي كنند. خواص ميكروبيولوژي از شاخص هاي مهم پساب هاي بهداشتي بوده و خطرات بهداشتي و ميزان احتمال خطر ناشي از كاربرد اين منابع در جدول (2) و قدرت بقاء و ماندگاري اين عوامل در محيط زيست مطابق جدول ( 3) ارائه شده است. مطابق جدول (2)، مشاهده مي شود كه ميزان خطرزايي عوامل بيماري زاي موجود در پساب ها، به ترتيب شامل كرم ها، پروتوزويرها و باكتري ها و در درجه آخر ويروس ها مي باشد.
مطابق جدول ( 3)، از بين عوامل بيماري زاي موجود در پساب ها، كرم ها از بيش ترين ماندگاري در محيط برخوردار بوده و در مراتب بعدي ويروس ها قرار دارند. پروتوزيورها و باكتري ها از دوام مشابه اي برخوردار بوده و ماندگاري عوامل بيماري زا در فاضلاب از حداكثر و در محصولات زراعي از حداقل ميزان برخوردار مي باشد.
جدول 1) عوامل خطرزاي بهداشتي در مصارف مختلف از پساب ها
|
خطرات |
نحوه ارتباط |
ملاحظات |
| عوامل بيماري زاي باكتريايي مرتبط با پساب هاي بهداشتي:
باكتري ها (شيگلاها، ويبريوكلرها، اشيريشياكلي، شيگلا، سالمونلا) |
تماس و مصرف |
در گياهان عوامل باكتريايي زودتر از ديگر عوامل بيماري زاي مانند كرم روده اي و تك ياخته ها مي ميرند. اما ممكن است جزو عوامل تهديد كننده سلامتي و بهداشت محسوب شوند. وقوع عوامل بيماري وبا، حصبه، اسهال در ارتباط با استفاده از فاضلاب، فضولات يا آب هاي آلوده جهت آبياري سبزيجات مي باشند.
وجود عوامل بيماري زا به ميزان زياد در محيط باعث به خطر افتادن سلامتي مي شود. شستشوي محصولات و گندزدايي آنها و همچنين پختن آنها جزء مهمي از طرق پيشگيري و حفاظت از سلامتي مي باشد. |
| كرم هاي رودهاي:
كرم هايي كه از طريق خاك منتقل مي شوند آسكاريس، آنكي لوستوما، هيمنوليپيس، استرونژيلوييدس، تريشيوريس و گونه هاي تنيا |
تماس و مصرف |
بيشتر مناطقي با سطح بهداشت پايين كه از فاضلاب تصفيه نشده استفاده مي كنند در معرض خطر مي باشند.
لاروها مي توانند در محيط تا مدت زمان زيادي زنده بمانند. آلودگي به كرم هاي قلابدار معمولا در مناطقي كه كشاورزان از كفش مناسب براي محافظت پا استفاده نمي كنند بيشتر مي باشد. |
| تري ماتودها:
شيستوزوماها، كلنورچيدس و فاسيولاها |
تماس و مصرف |
خطر مهم در آبزي پروري وجود انگل تري ماتود است.
تري ماتودها از راه غذاها نيز منتقل مي شود (به خصوص از طريق مصرف ماهي آلوده و فراوري نشده يا مواد خام) شيستوزوميازيس از طريق پوست و از آب آلوده سرايت مي كند. |
| پروتوزوا:
ژيارديا، گونه هاي آنتاموبا، كريپتوسپوريديوم |
تماس و مصرف |
در سبزيجاتي كه به وسيله فاضلاب آبياري مي شوند در زمان برداشت يا در محل فروش يافت مي شوند.
پروتوزواها مي توانند در محيط در مدت زمان طولاني به حالت كيست باقي مانده و موجب ايجاد بيماري در شرايط مساعد شود. |
| ويروس ها:
ويروسهاي هپاتيت E و A , آنترو ويروس ها، روتا ويروس ها و نورو ويروس ها ، |
تماس و مصرف |
ويروس ها به ميزان زيادي در فاضلاب ها و فضولات يافت مي شوند، و بعضي انواع آنها به مدت زيادي زنده مانده تا اين كه باعث ايجاد خطراتي در سلامتي شوند. |
| فلزات سمي:
آرسنيك، جيوه، روي و كادميوم |
تماس و مصرف |
ممكن است از طريق آب آلوده و يا پساب در گياهان تجمع يابد، همچنين در صورت استفاده از پساب ها و آب هاي آلوده در آبزي پروري موجب انتقال و تجمع در آبزيان شده و در نهايت از طريق مصرف گياهان و يا آبزيان آلوده به موجودات زنده و يا انسان سرايت مي كند. |
جدول 2) اثرات بهداشتي نسبي پاتوژن هاي مختلف در فاضلاب ها
|
درجه خطر يا ريسك نسبي |
پاتوژن مربوط |
|
زياد (موارد زياد از عفونت شديد) |
كرم ها (آنكي لوستوما، آسكاريس، تريكوريس و تنيا) |
| متوسط (موارد كم از عفونت شديد) |
باكتري هاي روده اي (ويبريو كلرا و سالمونلا و تيفويد) |
|
كم (موارد كم از عفونت شديد) |
ويروس هاي روده ای |
جدول 3) قدرت بقا عوامل بيماري زاي موجود در پساب در محيط زيست
قدرت بقا عوامل بيماري زاي موجود در پساب در محيط زيست
اعداد داخل پرانتز بيانگر مدت زمان معمول مي باشد.
حتما بخوانید:
⇐ عملکرد تصفیه خانه فاضلاب و آزمایشات کنترل کیفی آن
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)