آیین نامه حفاظتی کنترل و مهار انرژی های خطرناک

آیین نامه حفاظتی کنترل و مهار انرژی های خطرناک

فرمت: Pdf  تعداد صفحات: 35

فصل اول: تعاریف و کلیات

فصل دوم: تکالیف و وظایف

• بخش اول – کارفرما
• بخش دوم – وظایف شخص صلاحیت دار
• بخش سوم – تولید، تامین و واردکنندگان

فصل سوم: طراحی ماشین آلات و تجهیزات تاسیسات برای کنترل انرژی های خطرناک
فصل چهارم: آموزش
فصل پنجم: برنامه کنترل منبع انرژی

فصل ششم: مراحل کنترل منبع انرژی
بخش اول – مراحل اجرا
بخش دوم – مرحله حذف انرژی باقی مانده
بخش سوم – مرحله قفل و برچسب گذاری منابع انرژی

فصل هفتم: جریان الکتریکی

• بخش اول – قطعات بدون جریان الکتریکی (بدون برق)
• بخش دوم – کار بر روی قطعات دارای جریان الکتریکی یا مجاور آن
• بخش سوم – بیبرق کردن تجهیزات
• بخش چهارم – کار بر روی یا نزدیک به قطعات انرژی زیاد بدون نصب قفل و برچسب
• بخش پنجم – قفل و برچسب گذاری
• بخش ششم – حریم ایمن یا فاصله ایمن
• بخش هفتم – وسایل نقلیه و تجهیزات مکانیکی
• بخش هشتم – روشنایی
• بخش نهم – مواد و تجهیزات رسانا
• بخش دهم – نردبان های قابل حمل
• بخش یازدهم- پوشش رسانا
• بخش دوازدهم – وظایف خانه داری (نظافت و تمیزکاری)
• بخش سیزدهم – اینترلاک ها

فصل هشتم: اقدام در شرایط اضطراری
فصل نهم: مقررات پیمانکاری
فصل دهم: کمک های اولیه
فصل یازدهم: سایر مقررات

هدف و دامنه کاربرد: مقررات این آیین نامه به استناد ماده ۸۵ و تبصره ۱ ماده ۸۶ قانون کار جمهوری اسلامی ایران با هدف صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی کشور در راستای کاهش حوادت ناشی از کار در اثر تماس و مواجهه ناخواسته ناشی از انرژی جریان الکتریکی سیال رانش جامدات و شروع به کار ناخواسته ماشین آلات و تجهیزات و انتشار سیالات، انتشار گازهای سمی خطرناک و قابل انفجار و اشتعال، تشعشعات گرما و نور طی فرآیند تعمیر و نگهداری و نصب و راه اندازی در حین کار که می تواند باعث آسیب و خسارت جانی و مالی اعم از ماشین آلات و تجهیزات و ساختمان کارگاه گردد؛ تدوین شده است و تمامی بخش های اقتصادی اعم از کارگاه های مشمول قانون کار مکلف به اجرای این آیین نامه م می باشند.

ماده ۱- تعاریف و اصطلاحات بکار رفته در این آیین نامه به شرح زیر می باشد:

۱- انرژی: عاملی انرژی الکتریکی، مکانیکی، هیدرولیکی، پنوماتیک، شیمیایی، حرارتی، گرانشی، فشار سیال یا بخار و یا انرژی های دیگر که بتواند نیرویی برای به کار انداختن یک سیستم فراهم کند و باعث به حرکت درآمدن آن شود.

۲- منبع انرژی: محل تولید و ذخیره سازی انرژی است.

۳- انرژی خطرناک: انرژی که در شرایط ناایمن قابلیت ایجاد شرایطی غیر عادی رهایش، انتشار، رانش شروع به کار ناخواسته و نظایر آن را برای سیستم ایجاد کند و قادر به ایجاد صدمات و خسارت جانی و مالی است.

۴- انرژی باقیمانده یا ذخیره شده: انرژی که در سیستم باقی می ماند؛ اما استفاده نمی شود و هنگام آزاد شدن تمام یا بخشی از سیستم را به حرکت در می آورد.

۵- حذف انرژی باقیمانده: بی انرژی کردن فرایندی است که برای قطع و تخلیه کامل انرژی و یا بخشی از انرژی و جدا کردن یک سیستم از منبع انرژی برای جلوگیری از آزاد شدن انرژی و یا انرژی ذخیره شده انجام می شود.

۶- برنامه کنترل منبع انرژی: شامل تمام اقداماتی است که مانع انتقال یا انتشار انرژی می شود. این اقدامات باید ماشین ها و تجهیزات را غیر فعال نموده و امکان اتصال به انرژی های غیر منتظره و یا آزاد شدن انرژی های ذخیره شده در آن را غیر ممکن نماید. مراحل کنترل منبع انرژی مجموعه ای از تمام اقدامات اعم از خاموش کردن، جداسازی، مسدود کردن کنترل منبع انرژی (قفل و برچسب)،

۷- تعمیر و نگهداری: آزمایش و راه اندازی مجدد دستگاه یا تجهیزات است.

۸- دستگاه یا ابزارهای کنترل منبع انرژی: وسایلی که مانع از انتقال یا انتشار انرژی می شوند و در این آیین نامه به اختصار به آن دستگاه کنترل منبع انرژی گفته می شود. نمونه ای از ابزارهای کنترل انرژی عبارت اند از قفل، زنجیر،گوه ها جعبه ابزار کنترل انرژی، دستگاه های قطع کننده مدار الکتریکی، دستی شیر خط لوله یک بلوک و سوئیچ قطع دستی که توسط آن هادی های یک مدار می توانند از همه هادی های تأمین کننده منبع انرژی جدا شوند.

۹- تجهیز و ابزار قفل زنی: تجهیز هشداردهنده پیش از وقوع است؛ مانند یک برچسب و یک وسیله اتصال که می تواند به طور ایمن به یک دستگاه جداسازی انرژی مطابق با یک روش تعیین شده متصل شود و نشان دهنده این است که دستگاه و تجهیزات از انرژی جداشده و تحت کنترل و تا زمانی که دستگاه مجهز به قفل است؛ کار نمی کند.

۱۰- قفل: وسیله ای است برای نگهداری و حفظ انرژی در شرایط استفاده ایمن که از تخلیه انرژی ناخواسته دستگاه یا تجهیزات جلوگیری می کند.

۱۱- قفل شخصی: قفلی است که توسط شخص عامل انجام کار برای تضمین حفاظت استفاده می شود به گونه ای که هر قفل زمانی که اعمال می شود فقط با کلیدی که در اختیار آن شخص است؛ قابل بستن و باز کردن باشد.

۱۲- قفل گروهی: وسیله ای است که برای حفظ و کنترل منبع انرژی در زمانی که دو یا چند شخص یا واحد تعمیر و نگهداری بر روی دستگاه یا تجهیز دارای منبع انرژی مشترک مشغول به کار هستند؛ از آن استفاده میشود.

۱۳- برچسب گذاری: علامت گذاری در قالب برچسب یا آویز برگ بر روی دستگاه کنترل منبع انرژی برای اطلاع رسانی لازم به کارگران در خصوص عدم اتصال تجهیزات و ماشین آلات در حال تعمیر و نگهداری است و تا زمان حذف برگه آویز و یا برچسب دستگاه و یا تجهیز، مجدداً راه اندازی نشود.

۱۴- شخص صلاحیت دار: شخص یا اشخاصی که بر اساس شرایط و حسب مورد از طرف کارفرما در وظایف مشخصی منصوب شده و دارای دانش توانایی و مهارت لازم در زمینه ایمنیُ نوع انرژی، مخاطرات و روشهای کنترل منبع انرژی، قفل و برچسب گذاری دستگاه یا تجهیزات به منظور انجام سرویس تعمیر و نگهداری و سایر موارد مندرج در این آیین نامه هست.

۱۵- جداسازی: اقدامی است که ماشین ها و تجهیزات را از هرگونه منبع دارای انرژی جدا و غیر فعال نموده و امکان اتصال به انرژیهای غیرمنتظره یا آزاد شدن انرژی های ذخیره شده و ورود انرژی یا هر ماده مخاطره آمیزی را غیر ممکن می نماید.

۱۶- جداسازی فرآیندی: به کارگیری موانع فیزیکی که به واسطه آن بخشی از سیستم یا تجهیزات فرایندی که باید عملیات یا کار روی آن انجام شود، به صورت بدون فشار عاری از مواد خطرناک اعم از جامد، مایع و گاز نگه داشته می شود.

۱۷- جداسازی مکانیکی: مانع مکانیکی که به واسطه ایزوله کردن منبع ،نیرو خط و کنترل و قفل کردن بخش های متحرک، از حرکت تجهیزات مکانیکی در حال کار پیشگیری می نماید.

۱۸- سرویس و تعمیر و نگهداری: شامل فعالیت هایی از قبیل نصب، اصلاح، تنظیم، بازرسی رفع خرابی و نقص راه اندازی، عیب یابی، آزمایش تمیز کردن و تعمیر و نگهداری و روغن کاری و روان سازی ماشین آلات تجهیزات یا فرآیندهایی است که در این آیین نامه به آنها به اختصار تعمیر و نگهداری گفته می شود.

۱۹- خاموش کردن و قطع کردن و مسدود کردن: روش و اقدام ایمنی است که مانع آسیب رسانی به دستگاه و شخص عامل انجام کار می شود و از ورود انرژی به ماشین ها و تجهیزات در هنگام کار جلوگیری نموده و امکان ورود و رهایش ناخواسته و غیر منتظره انرژی را غیر ممکن می نماید.

۲۰- مستندات: به تمامی برنامه ها مجوزها گواهینامه ها و تأییدیه هایی که به صورت مکتوب یا الکترونیکی است، اطلاق می شود.

۲۱ مرجع صلاحیت دار آموزش : در این آیین نامه مرجع صلاحیت دار آموزش، در زمینه آموزش های مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور و در زمینه آموزش ایمنی، مجریان صلاحیت دار آموزشی مطابق با آیین نامه آموزش ایمنی کارفرمایان کارگران و کارآموزان” هست.

۲۲- در حال راه اندازی: اقداماتی که برای آماده سازی یک ماشین یا تجهیز برای بازگشت به عملیات تولید عادی خود انجام می شود.

۲۳- تجهیزات ثابت: تجهیزی که در جای خود بسته شده است یا با سیم کشی دائمی، به منبع متصل است.

۲۴- تجهیزات متحرک: تجهیزی که ثابت نبوده و قابل حرکت است و در یک محل مشخص قرار نمی گیرد و با سیم کشی و سیم سیار به منبع

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ایمنی ماشین آلات (جلوگیری از شروع به کار ناخواسته)

⇐ آموزش استفاده از تجهیزات لاک اوت و تگ اوت