آشنایی با پرتوها و پرتوزاها
آشنایی با پرتوها و پرتوزاها
آشنایی با پرتوها و پرتوزاها
فرمت: PPT تعداد صفحات: 125
مقدمه:
استفاده از عناصر پرتوزا در پزشکی، داروسازي، کشاورزي و همچنین استفاده از انرژي هسته اي براي تولید برق و مزایاي بی نظیر آن در مقایسه با انرژی هاي فسیلی ،جوامع را ناگزیر در مسیر استفاده از این منابع و این انرژي قرارداده است. اما استفاده از این منابع همواره با مخاطراتی نیز همراه بوده است. سلول های بدن در مواجه با این پرتوها آسیب پذیرند.
- علم پرتوشناسی توسط ویلهلم کنراد رونتگن در هشتم نوامبر 1895 با کشف پرتو ایکس بنا نهاده شد.
- یک سال بعد از آن هانری بکرل، پرتوزایی اورانیوم را کشف کرد.
- تا مدت زیادی کاربرد پرتوها فقط در زمینه پزشکی بود.
- پیشرفت تکنولوژی و شکست و پیوند اتم ها باعث تحولات عظیمی در کاربرد پرتوها در صنعت و بخش انرژی و…. گردید.
- وسعت کاربرد پرتوها، تماس های وسیع و خطرناک با این عامل را برای نسل بشر به ارمغان آورد.
- اثرات سوء پرتوها، مخصوصاً در حوداث و انفجارات چهره خود را نشان داد.
- سود و مزایای کاربرد پرتوها آنقدر زیاد بوده و هست که نمی توان از استفاده آن چشم پوشید، مضافاً بر اینکه انسان بطور طبیعی نیز در معرض پرتوهای کیهانی و پرتوهای تابش شده از منابع طبیعی نیز قرار داشته، لذا سازمانهای حفاظتی شکل گرفته و در خصوص روش های مختلف حفاظت از پرتوها به فعالیت پرداختند.
فیزیک پرتوها:
اتم: اتم نمونه بسیار کوچکی از منظومه شمسی است.
تمام چیزهایی که در اطراف ما وجود دارند مانند هوا، خاک، آب و بالاخره اجسام و مواد عملاً از تعدادی عناصر شیمیایی تشکیل یافته اند که این تعداد حدود 91 عنصر طبیعی در کره خاکی است که سبک ترین آنها هیدروژن و سنگین ترین آنها اورانیوم می باشد.
هراتم دارای دو قسمت زیر میباشد :
- هسته
- ابر الکترونی
- طبق مدل اتمی بوهر نحوه قرار گرفتن هسته و الکترونها مانند سیستم خورشیدی است.
- جرم الکترونها نسبت به هسته بسیار کم و ( تقریباً می توان گفت تمام جرم اتم در هسته متمرکز است).
- بار الکتریکی الکترونها منفی و بار الکتریکی هسته مثبت (در شرایط عادی اتم از نظر بار الکتریکی خنثی است).
- ذرات تشکیل دهنده یک اتم توسط نیروهای الکتروستاتیکی به هم مربوط می باشند.
- بین هسته و الکترونها بعلت تفاوت بارالکتریکی شان نیروی جاذبه وجود دارد. بدیهی است هرچه الکترون به هسته نزدیک تر باشد نیروی الکتروستاتیکی جذب به مرکز بیشتر خواهد بود، لذا بایستی نیروی گریز از مرکز نیز بیشتر باشد. که این سرعت و نهایتاً انرژی بالاتری را می طلبد که خود ایجاد کننده سطوح مختلف انرژی در اطراف هسته می گردد.
- بین الکترون ها نیز نیرویی وجود دارد که آنها را در فواصل معینی نسبت به هم نگه می دارد
- لایه های الکترونی نسبت به نزدیکیشان به هسته عبارتند از: Q, P, O, N, M, L, K.
- هر چه الکترون در مدارهای داخلی تر قرار گیرد انرژی همبستگی بیشتری خواهد داشت. تعداد الکترون در هرمدار از اصل پاولی تبعیت می کند و تعداد آن 2، 8، 18، 32 و… می باشد. به این جهت الکترونها دارای سه نوع حرکت می باشند ( انتقالی، دورانی و نوسانی).
ذرات بنیادی در اتم
- ذرات بنیادی اتم عبارتند از الکترون، پروتون، نوترون، فوتون، مزون و …
- مشخصات ذرات:
- الف: بر حسب جرم در حال سکون: ( يعني تقريبا در عمل مي توان جرم الكترون را با سرعت دادن تقريبا تا اندازه 50 برابر افزايش داد)
- فوتونها : جرم در حال سکون آنها صفر است.
- لپتونها : جرم نزدیک به صفر دارند مانند نوترینو.
- مزونها : معروفترین آنها مزون π که پیون و همچنین مزون K که کائون گفته می شود.
- باریونها : مانند پروتون بوده و جرمی کمی بیشتر از آن دارد.
- هیپرونها
- ب: بر حسب بار الکتریکی : مثبت، منفی و خنثی
- ج: از لحاظ اسپینی : 0, ½ , 1
- د: از لحاظ عمر متوسط :
- پروتون و الکترونها پایدار
- نوترون نا پایدار (نیمه عمر 12 دقیقه)
- سایر ذرات بنیادی نیمه عمر بسیار کم
تعاریف ذرات بنیادی:
تعداد پروتون های هر اتم را عدد اتمی نامیده و به Z نمایش می دهند.
تعداد نوترون های هر اتم را عدد نوترونی نامیده و به N نمایش می دهند.
تعداد کل نوکلئون های (مجموع پروتونها و نوترونها) هر اتم را عدد جرمی نامیده و به A نمایش می دهند.
نمایش عمومی هر اتم به شکل AzXn می باشد که در آن X نام عنصر و معمولاً N نوشته نمی شود.
هسته و ساختار آن
هسته متشکل از پروتون ها و نوترون ها است که آنها را نوکلئون ها می نامند؛ که خود از ذرات بنیادی به نام کوارک تشکیل شده اند.
نیروی هسته ای: وجود پروتون ها در داخل هسته به معنی وجود یک نیروی الکتروستاتیک دافعه می باشد. علت قرارگیری این ذرات کنار همدیگر، علیرغم وجود نیروی دافعه فوق، وجود یک نیروی قوی بین نوکلئونها می باشد که به آن نیروی هسته ای می گویند.
نیروی هسته ای از کاهش جرم ذرات موجود در هسته (تبدیل جرم به انرژی) ایجاد می گردد. به عبارتی همواره مجموع جرم نوکلئونهای تشکیل دهنده هسته بیش از جرم هسته است. این کاهش جرم (انرژی معادل این جرم) تأمین کننده نیروی هسته ای می باشد.
نیروی هسته ای از نوع جاذبه با برد کوتاه (در حدود ابعاد هسته) و مستقل از بار الکتریکی می باشد. لذا نیروی بین نوکلوئونها یعنی p-p ، n-n و p-n یکسان می باشد.
ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
- مواد رادیواکتیو
- رادیو نوکلوئیدهای طبیعی و انواع آنها
- مواد رادیواکتیو مصنوعی
- کمیت ها و یکاها در حفاظت در برابر اشعه
- برخورد پرتوها با مواد
- اثرات بیولوژیکی پرتوهای یونساز
- حفاظت در برابر پرتوگیری خارجی و داخلی
- کاربرد و حفاظت پرتوهای غیریونساز
- طبف امواج الکترومغناطیسی
- دستگاه و وسایل اندازه گیری پرتو
- آشکارسازی پرتوها
- دزیمتری (مونیتورینگ) فردی
- فلسفه حفاظت در برابر اشعه
- روش های کنترل پرتوهای یونساز
- بسته بندی، حمل و نقل مواد پرتوزا و پسماندها
- رادیوایزوتوپها
- استانداردهای پایه حفاظت در برابر اشعه
- قانون حفاظت در برابر اشعه و آیین نامه های اجرایی آن
- حوادث هسته ای
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
⇐ فیزیک پرتوها برای دانشجویان بهداشت PPT
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)