آشنایی با حوادث صنعتی و شغلی، علل وقوع و روش های پیشگیری و کنترل آنها

آشنایی با حوادث صنعتی و شغلی، علل وقوع و روش های پیشگیری و کنترل آنها

فرمت: Pdf  تعداد صفحات: 120

مولف: مهندس محمدرضا شصتی (مشاوره و مدرس رسمی وزارت کار)

فهرست:

• تعاریف و مفاهیم (حادثه حادثه ناشی از کار، …)
• طبقه بندی حوادث صنعتی و شغلی بر اساس ماهیت محل مکانیسم و عامل آسیب یا بیماری
• شاخص های پایش عملکرد ایمنی، ضریب شدت، تکرار شدت- تکرار، وفور، … .
• مدل های ایجاد حوادث مدل (دومینوی، هاینریش، مورفی، پنجره شکسته و …)
• هزینه های حوادث (مستقیم، غیر مستقیم، …)
• بررسی و گزارش حوادث شغلی اهداف، چگونگی مراحل، روش ها، …
• تدوین استراتژی های پیشگیری از حوادث و صدمات در مدیریت ایمنی و بهداشت کار
• مجوز پرمیت های انجام کار و نقش آنها در پیشگیری از حوادث
• فهرست مراجع

۱- مقدمه

❑ هر ساله حوادث شغلی و فرآیندی متعددی در سراسر جهان به وقوع می پیوندد.
❑ این حوادث برای صنعت، جامعه، سازمان و کارکنان، ضایعات فراوانی به بار آورده و منجر به از دست رفتن وقت و سرمایه قابل توجهی می شود.
❑ صنایع فرایندی شامل نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ازجمله صنایعی هستند که به دلیل ماهیت و تنوع فعالیت های آنها، مستعد وقوع حوادث شغلی و فرایندی متنوع بوده و هر ساله حوادث شدیدی در این صنایع به وقوع می پیوندد.

❑ ازجمله مهم ترین حوادث صنایع فرایندی در سطح جهان، میتوان به حادثه مجتمع شیمیایی مکزیکوسیتی، پالایشگاه LPG فلیکسبرو در انگلستان، مجتمع شیمیایی پاسادانا در ایالات متحده آمریکا، پایانه فیسین در فرانسه و سکوی تولید نفت پایپر آلفا اشاره نمود.
❑ کشور ما هم از این قاعده مستثنی نبوده و هر ساله شاهد وقوع حوادث در بخش های مختلف صنعت نفت هستیم.
❑ فرایند درس آموزی از حوادث، یکی از فعالیت های مهم در نظام مدیریت HSE است که می توان از آن برای پیشگیری از وقوع و تکرار حوادث مشابه در بخش های مختلف صنعت بهره گرفت.
❑ این فرایند دارای ارتباط قوی با عملکرد و فرهنگ سازمانی می باشد؛ چرا که دانش به دست آمده در مورد علل حوادث، می تواند امکان استقرار اقدامات پیشگیرانه و کنترلی را فراهم نموده و با شناخت الگوهای ذهنی افراد نسبت به سیستم، امکان بهبود رفتار ایمنی جهت کاهش حوادث فرآیندی و شغلی فراهم شود.
❑ همچنین داده های قابلیت اطمینان جمع آوری شده در مورد نوع شکست و فرکانس رخدادها، ورودی های ضروری برای فرآیند تجزیه و تحلیل ریسک و همچنین شاخص های عملکرد ایمنی را فراهم می کند.

۲- تعاریف و مفاهیم

حادثه ناشی از کار (۵۶)
❑ حادثه رویدادی غیر منتظره است که سبب آسیب به فرد و خسارت به اموال شود.
❑ حادثه یک واقعه برنامه ریزی نشده در زنجیره ای از فرایندهای برنامه ریزی شده است.
❑ حادثه عبارت است از هر اتفاق و رویداد پیش بینی نشده و غیر مترقبه ای که باعث متوقف شدن جریان کار شده و در نتیجه مقداری از نیروی کار تلف می شود. (IOL)
❑ حادثه عدم مهار و کنترل انرژی است.
❑ حادثه ضعف در پاسخ به یک محرک و فرار از حالت مخاطره است.
❑ حادثه آزاد شدن برنامه ریزی نشده انرژی و مواد خطرناک است که به دلیل اعمال و شرایط ناایمن و در اثر ضعف مدیریت و وجود شرایط فردی و محیطی نامطلوب بوجود می آید.
❑ حادثه عبارت است از رویدادی ناخوشایند که در حین انجام وظیفه و به سبب انجام آن برای بیمه شده اتفاق می افتد و باعث صدمه به فرد حادثه دیده می شود.

* مقصود از انجام وظیفه، تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه، موسسات وابسته، ساختمان ها و محوطه آن مشغول به کار باشد یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه، مامور انجام کاری باشد (تامین اجتماعی)

طبقه بندی حوادث صنعتی و شغلی

۱- طبقه بندی بر اساس “ماهیت آسیب یا بیماری”

❑ آسیب، حاصل واقعه و رویدادی است که آسیب و صدمه فورا ظاهر می شود، برای مثال بریدن دست ناشی از کار با چاقو یا سوختگی ناشی از پاشیدن اسید
❑ بر عکس، بیماری نظیر افت شنوایی ناشی از صدا یا آزبستوزیس، حاصل مواجهه طولانی مدت و تکرار شونده با یک عامل است. طبقه بندی بر اساس ماهیت آسیب یا بیماری، به منظور شناسایی جدی ترین آسیب یا بیماری های ماندگار در بین کارگران است. آسیب یا بیماری ایجاد شده، معمولا روی کارگر بصورت فیزیکی است. البته شامل آسیب های روانی نیز می شود، مثل:

✔ انواع شکستگی ها
✔ شکستگی ستون مهره
✔ جابجایی و در رفتگی مفاصل و ماهیچه های کناری مفصل
✔ پیچیدگی قوزک پا و کوفتگی
✔ لرز و دیگر جراحات داخلی
✔ قطع اعضای بدن و خروج عضو از میان بدن
✔ جراحات سطحی
✔ له شدگی و ضرب دیدگی
✔ سوختگی (ناشی از برق، مواد سرد و مواد شیمیایی)
✔ مسمومیت ها و اثرات سمی مواجهه با مواد شیمیایی شامل (مسمومیت با نیش حشرات، جوندگان و غیره و مسمومیت با مواد شیمیایی و فیوم ها گرد و غبارها…)
✔ اثرات بی نظمی درجه حرارت هوا، فشار و دیگر عوامل خارجی (آفتاب سوختگی، گرما زدگی، صاعقه، غرق شدن و استرس های حرارتی)
✔ خفگی
✔ اثرات مخرب برق گرفتگی
✔ اثرات مخرب پرتوها
✔ خسارت و آسیب های چندگانه دارای ماهیت های مختلف
✔ جراحات دیگر و نامشخص
✔ کری ناشی از ضربه یا انفجار
✔ ورود اجسام خارجی به چشم، گوش، بینی یا در سیستم تنفسی، صورت و سیستم گوارشی
✔ آسیب به قفسه سینه، شکم و لگن
✔ آسیب به جمجمه

۲- طبقه بندی بر اساس “محل آسیب یا بیماری”

❑ طبقه بندی بر اساس محل آسیب، به منظور مشخص کردن و تعیین جدی ترین آسیب ها در محل های مختلف بدن است.

۳- طبقه بندی بر اساس “مکانیسم آسیب یا بیماری”(Disease/Injury of Mechanism Classification)

✔ سقوط، سر خوردن و لغزش کارگر (سقوط از هم سطح، سقوط از ارتفاع)
✔ سقوط اجسام
✔ راه رفتن روی اجسام و تصادم با موانع
✔ کوشش بدنی زیاد و حرکات اشتباهی (تنش های ماهیچه ای زیاد در هنگام بلند کردن و پایین آوردن اجسام، تنش های ماهیچه ای زیاد در هنگام بکارگیری اجسام و مواد)
✔ گیر کردن عضوی در بین یا میان اجسام
✔ برخورد اجسام با بخش های بدن
✔ برخورد بدن با بخش های گردنده
✔ برخورد با اجسام در حال سقوط
✔ برخورد با حیوان
✔ برخورد تصادفی با اشخاص
✔ گیر افتادن در بین تجهیزات گردنده
✔ مواجهه با ارتعاش
✔ مجاورت یا برخورد با حرارت زیاد یا کم (مواجهه با اجسام داغ یا سرد، مواجهه با محیط های گرم یا سرد)
✔ مجاورت یا برخورد با جریان برق
✔ مجاورت یا برخورد با مواد مخرب یا پرتوها
✔ مواجهه با تنش های روحی و روانی (مواجهه با واقعه تروماتیک، مواجهه با خشونت های محیط کار و شغل، خودکشی و یا تلاش برای خودکشی، آزار و اذیت های مرتبط به کار، عوامل استرس روانی دیگر)
✔ مواجهه با صدا و فشار (مواجهه با صدای ناگهانی، مواجهه طولانی مدت با صدا، تغییرات در فشار هوا)

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ اصول پیشگیری و کنترل حوادث در محیط کار

⇐ بررسی حوادث ناشی از کار در صنعت

⇐ ساختار و علل حوادث ناشی از کار