آشنایی با اقتصاد مهندسی

آشنایی با اقتصاد مهندسی

فرمت: pdf   تعداد صفحات: 28

فهرست:

• اقتصاد مهندسی
• تعریف اقتصاد مهندسی
• تصمیم و تصمیم گیری
• بهره وری
• کاربردها
• مولفه های بهره وری
• تکنیک های اقتصاد مهندسی و کاربرد آنها
• روش ارزش فعلی
• روش معادل یکنواخت سالانه
• روش نرخ بازگشت سرمایه
• روش منافع به مخارج
• استهلاک
• آنالیز استهلاکی
• روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی
• چگونگی تعیین اقتصادی بودن پروژه ها
• نحوه رتبه بندی پروژه های رقابتی توضیح روش محاسباتی
• مشکلات روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی
• روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی اصلاح شده
• رویکرد هازن
• روش متوسط نرخ بازگشت سرمایه داخلی

تعریف اقتصاد مهندسی

اقتصاد مهندسی عبارت از مجموعه ای از تکنیک های ریاضی، برای ساده کردن مقایسه اقتصادی پروژه های صنعتی می باشد و یا به عبارت ساده تر اقتصاد مهندسی ابزار تصمیم گیری برای تعیین اقتصادی ترین پروژه هاست.

یک متخصص اقتصاد مهندسی با بهره گیری از علوم مهندسی و اقتصاد باید برترین پروژه ها را با توجه به محدودیت منابع شناسایی کند. در کلیه موارد مربوطه دو مورد اساسی باید مد نظر باشند.

1. کلیه پروژه ها با توجه به محدودیت سرمایه مشخص شوند و اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردد.
2. اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و اقتصادی ترین پروژه شناسایی شود.

تصمیم و تصمیم گیری

تصمیم گیری بعنوان مهمترین وظیفه و مسئولیت اصلی یک مدیر است. تکنیک های اقتصاد مهندسی ابزاری در اختیار مدیر جهت اتخاذ تصمیم صحیح می باشد.

ماهیت تصمیم

تصمیم عبارتست از نتیجه و پایان یک فرآیند فرآیندی که داده ها و اطلاعات موجود در مورد موضوعی را تجزیه و تحلیل و از ترکیب مناسب آنها به استراتژی های مورد نظر و بهترین راه حل می رسد.

معادله تصمیم

هر تصمیم برای رسیدن به یک هدف خاص اتخاذ می گردد هدف یک تصمیم را “متغیر وابسته” و سایر متغیرهای مؤثر را متغیرهای مستقل می نامند متغیرهای مستقل خود به متغیرهای قابل کنترل و متغیرهای غیر قابل کنترل تقسیم می شوند.

رابطه ریاضی تصمیم گیری

X= (متغیر وابسته) – مشخص کننده درجه حصول به هدف تصمیم
Y= (متغیر مستقل) – مشخص کننده متغیرهای قابل کنترل
Z= ( متغیر مستقل) – مشخص کننده متغیرهای غیر قابل کنترل

انواع تصمیم گیری

تصمیم گیری در شرایط اطمینان

در این نوع تصمیم گیری متغیرهای غیر قابل کنترل در مدل تصمیم گیری وجود ندارند. این نوع تصمیم گیری بر مدل های ریاضی و مشخص استوار است. تکنیک های این روش عبارتند از:

1. نرخ بازگشت سرمایه
2. ارزش فعلی
3. هزینه و درآمد یکنواخت سالیانه
4. نسبت منافع به مخارج
5. مدت بازگشت سرمایه
6. برنامه ریزی های ریاضی
   • الف) برنامه ریزی خطی
   • ب) برنامه ریزی صفر – یک
7.  برنامه ریزی آرمانی
   • الف) آنالیز سر به سر
   • ب) آنالیز تعویض

تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان

1. عدم اطمینان کامل
2. ریسک

در حالت عدم اطمینان کامل مسئله موجود شامل تعدادی از متغیرهای غیر قابل کنترل بوده و گذشته به منظور پیش بینی متغیرها در دسترس نمی باشد.

در حالت ریسک مسئله موجود شامل تعدادی از متغیرهای غیر قابل کنترل بوده ولی اطلاعات گذشته از این متغیرها در دسترس می باشد.

تکنیک ها و روشهای شرایط عدم اطمینان:

الف) تکنیک های ذکر شده در شرایط اطمینان در حالت احتمالی
ب) روش امید ریاضی
ت) مدل های شبیه سازی
ث) تصمیم گیری شاخه ای یا درخت تصمیم گیری
ج) مواردی از برنامه ریزی دینامیک

مفاهیم و اصول پایه در ا اقتصاد مهندسی

بهره بهره هزینه استفاده از سرمایه است هر چه میزان نرخ بهره بیشتر باشد هزینه بیشتری جهت استفاده از سرمایه پرداخت خواهد شد.

مثال قرض نمودن (وام گرفتن) ۳۰۰۰۰ واحد پولی با بهره ۵/۸ درصد و بازپرداخت آن طی سال های مختلف به شرح زیر است.

جدول فوق نشان میدهد هر چه مدت بازپرداخت زیاد شود اگر چه قسط ماهیانه کاهش می یابد ولی کل بهره پرداختی افزایش قابل ملاحظه ای را نشان می دهد.

مقدار اولیه – مقدار اصل و فرع = مقدار بهره

ارزش زمانی پول

ارزش زمانی پول از اصول اقتصاد مهندسی است و کلیه تکنیک های موجود بر مبنای ارزش زمانی پول بنا گشته است و مفهوم آن اینست که یک مقدار پول مشخص بسته به اینکه در چه زمانی در اختیار شخص قرار بگیرد ارزش آن متفاوت خواهد بود.

بهره وری

بهره وری از مفاهیم علم اقتصاد و مدیریت است که چنین تعریف میشود مقدار کالا و یا خدمات تولید شده در مقایسه با هر واحد از انرژی و یا کار هزینه شده بدون کاهش کیفیت یا به این شکل اثر بخشی به همراه کارایی به عبارت دیگر، بهره وری عبارتست از بدست آوردن حداکثر سود ممکن با بهره گیری و استفاده بهینه از نیروی کار توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی زمین ماشین ،پول تجهیزات ،زمان مکان و … به منظور ارتقاء رفاه جامعه بهره وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام میشده اطلاق می شود.

می توان گفت برای نخستین بار لغت بهره «وری توسط فردی به نام «کوئیزنی» در سال ۱۷۷۶ (میلادی) بکار برده شد بیش از یک قرن بعد یعنی در سال ۱۸۳۳ (میلادی) فردی به اسم «لیتر» بهره وری را «قدرت و توانایی تولید کردن» تعریف کرد بایستی توجه داشت که واژه بهره وری یا گسترش انقلاب صنعتی و جهت افزایش سودمندی حاصل از نیروی کار سرمایه و مواردی از این دست گسترش یافت ولی اصطلاح بهره وری آب در چند ساله اخیر و به دلیل کمبود این ماده ارزشمند گسترش یافته است.

کاربردها

بر خلاف پندار برخی افراد بهره وری فقط برای صنایع نیست بلکه بهره وری سطوح مختلفی دارد و همه افراد در همه سطوح نقش دارند یعنی اینکه افراد می توانند با تفکر ابداعات و نوآوری های خود عملاً در چند سطح گوناگون موثر واقع گردند سطوح مختلف بهره وری عبارتند از:

• سطح فرد
• سطح گروه آموزشی
• سطح گروه کاری
• سطح سازمانی
• سطح رشته های تجاری، خدماتی، صنعتی و کشاورزی
• سطح بخش های اقتصادی
• سطح ملی و کشوری
• سطح جهانی

در سطوح فردی به دنبال تدابیری برای افزایش بهره وری فردی هستیم و در سطح گروه نیز به دنبال افزایش بهره وری گروه کاری هستیم. بدیهی است که موضوع بهره وری بیشتر در سطوح سازمانی و رشته ها مطرح میشود و بیشترین ضوابط و شرایط مربوط به بهره وری را می توان در آنها مشاهده کرد. چه بسا برخی مشاغل و حتی برخی دستگاه ها به دلیل انجام فعالیت های موازی و تکراری بودن وظایف سازمانی در یکدیگر ادغام شده و برخی از آنها حذف شده اند بهره وری ملی که مهم ترین عنصر بهره وری است از ارتباط بین دولت اقتصاد جغرافیا جمعیت و فرهنگ بدست می آید که عموماً به زبان نقطه ریاضیات ترجمه می شود و سپس بهینه آن بدست می آید.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزش گذاری اقتصادی در طرح های HSE و هزینه های حوادث ناشی از کار

⇐ اقتصاد مهندسی در HSE

⇐ارزیابی اقتصادی سیستم های HSE

⇐ مقدمه ای بر اقتصاد مهندسی