آیین نامه ایمنی تصفیه خانه های آب و فاضلاب

آیین نامه ایمنی تصفیه خانه های آب و فاضلاب

 

این آیین نامه مشتمل بر 112 ماده به اسثتناد مواد 85 و 91 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 13/02/1389 شورای عالی حفاظت فنی تهیه و در تاریخ 29/03/1389 به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.

هدف: هدف از تدوین این آئینه نامه ، ایمن سازی محیط کارکلیه تصفیه خانه های آب و فاضلاب به  منظور پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارت مالی می باشد .مقررات این آیین نامه به استناد ماده 85 قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده است.

فصل اول : تعاریف

فاضلاب: به آبی گفته می شود که در اثر مصرف یا ورود مواد خارجی تغییر کیفیت پیدا نموده بطوری که برای مصرف قبلی غیر قابل استفاده باشد.

تصفیه آب: به تبدیل آب خام به آبی با کیفیت مناسب جهت آشامیدن و مصارف صنعتی اطلاق می گردد.

تصفیه فاضلاب: به منظور حذف و تقلیل شدت آلودگی و عوامل بیماریزا صورت می گیرد بطوری که امکان استفاده مجدد آن برای مصرف مورد نظر فراهم گردد.

ضدعفونی: قسمتی از فرایند تصفیه می با شد که با استفاده از مواد شیمیایی، عوامل بیماریزاحذف  یا در حد قابل قبول تقلیل می یابد.

دستگاه واتر جت: دستگاهی است که با استفاده از فشار بالای آب، سطوح مختلف را از هرگونه جرم و رسوب گرفتگی پاک می نماید. واتر جت متناسب با کاربردهای مختلف دارای تفنگی های گوناگون و فشارهای متفاوت می باشد که با بالارفتن فشار، قدرت جرم بری و رسوب زادایی آن افزایش می یابد

دستگاه فیلتر پرس: دستگاهی است که به وسیله آن می توان حجم بالایی از محلول یا ذرات جامد از مایع را تحت فشار با حداقل سطح فیلتری که مابین دو صفحه نگهدارنده قراردارد جداسازی یا تصفیه نمود.

برگه اطلاعات ایمنی مواد MSDS) Material safety data sheet): اطلاعات پایه پیرامون خصوصیات، پتانسیل آسیب زدایی مواد، نحوه اضطراری را درباره مواد یا فرآورده های شیمیایی فراهم می کند.

دستگاه خنثی ساز (اسکرابر): سیستم خنثی ساز گاز کلر که بر اساس واکنش بین سود و گاز کلر در داخل یک محیط بسته انجام می شود.

کیت ایمنی: کیت ایمنی شامل یک سری تجهیزات از قبیل لباس مخصوص ضد نفوذ گاز کلر، ماسک حفاظتی، دستکش و چکمه ضد اسید، درپوش ایمنی یا کپ، آچار مخصوص، پودر، گوه های برنجی کمربند مهار سوراخ، واشر، علائم هشداردهنده و غیره برای انجام کار ایمن در ارتباط با گاز کلر می باشد.

فصل دوم : مقررات عمومی

 

 

ماده 1: کارفرما مکلف است نسبت به شناسایی و ارزیابی شرایط محیط کار تصفیه خانه اقدام نموده و اقدامات کنترلی مناسب را در جهت حذف مخاطرات احتمالی به عمل آورد.

ماده 2: کلیدهای قطع جریان و توقف اضطراری تاسیسات باید در محل های مناسب و با دسترسی آسان موجود بوده و توسط علائم هشداردهنده مشخص شده باشد.

ماده 3: کلیدهای اصلی راه اندازی و توقف تاسیسات تصفیه خانه باد قفل دار باشد.

ماده 4: کلیه وسایل و تجهیزات الکتریکی تصفیه خانه باید دارای سیستم اتصال به زمین موثر باشد.

ماده 5: برای جلوگیری از پرتاب و اصابت وسایل و تجهیزات در اطراف ظروف، لوله ها و شلنگ ها تحت فشار باید پوشش یا حفاظ مناسب نصب گردد.

ماده 6 : قسمت های داغ دستگاه ها،تاسیسات و تجهیزات باید دارای عایق بندی و یا حفاظ مناسب باشد.

ماده 7: برای جلوگیری از ریزش نزولات جوی بر روی تابلوهای برق و الکتروموتورهایی که در فضای باز قراردارند باید پوشش مناسب در نظر گرفته شود.

ماده 8: نصب حصار، علائم و تابلوهای هشدار دهنده در اطراف سایت تصفیه خانه به منظور جلوگیری از ورود افراد متفرقه به محوطه تصفیه خانه الزامی است.

ماده 9: افراد شاغل در تصفیه خانه باید آموزش مقررات ایمنی و کمک های اولیه متناسب با نوع کار دیده باشند.

ماده 10: پلکان، نردبان ها و محل های تردد در تصفیه خانه باید همواره تمیز گردیده و لغزنده نباشند.

ماده 11: نردبان های ایستاده با ارتفاع بیش 2/2 متر مورد استفاده مخازن، کانال ها، آدم روها و حوضچه ها باید دارای حفاظ کمری باشد.

ماده 13:نردبان های مورد استفاده در مخازن کانال ها، حوضچه ها و آدم روها باید در مقابل خوردگی مقاوم باشند.

ماده 14: نصب چشم شوی و دوش اضطراری در محل هایی که از مواد شیمیایی استفاده می شود الزامی است.

ماده 15: در صورت ریختن یا نشت مواد شیمیایی و یا سمی باید توسط وسایل و علائم هشدار دهنده کارکنان را مطلع نموده و در اسرع وقت نسبت به پاکسازی محیط اقدام نمود.

ماده 16: در انبار کردن مواد شیمیایی، چیدن اقلام ناسازگار کنار هم که امکان واکنش بین آنها وجود دارد ممنوع است.

ماده 17: تعمیر، نگهداری، سرویس، نظافت و تنظیم دستگاه ها و تجهیزات باید در زمان توقف کامل و مطمئن آنها انجام پذیرد.

ماده 18: در زمان تعمیر، نگهداری، سرویس، نظافت و تنظیم دستگاه ها و تجهیزات باید به روش مطمئن و علائم هشداردهنده از ورود افراد متفرقه به محل مربوطه جلوگیری نمود.

ماده 19: انجام کلیه امور نصب، راه اندازی، بهره برداری، تجهیز، سرویس تعمیر نگهداری دستگاه ها و  باید توسط افراد ماهر و با رعایت دستورالعمل های شرکت سازنده و الزامات قانونی صورت پذیرد.

ماده 20: کلیه دستگاه ها باید دارای پرونده مجزا بوده و دستورالعمل ها، نتایج سرویس، تجهیز نگهداری و بازرسی های فنی و ایمنی در آن ثبت گردد.

ماده 21: کلیه دستگاه ها و تجهیزات مربوطه باید دارای لوح یا برچسب و یا کد مشخصات فنی باشد.

ماده 22: دستورالعمل ایمنی کار با هر دستگاه بایستی در محل مناسب و قابل رویت نصب و مورد استفاده قرارگیرد.

ماده 23: تردد و حضور افراد متفرقه در محل تصفیه خانه ممنوع است.

ماده 24: برای جلوگیری از یخ زدگی مخازن و تجهیزات و نیز یخ زدگی و لغزندگی معابر و پیاده روها بایستی تمهیدات مناسب اتخاذ گردد.

ماده 25: وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار و عوامل زیان آور محیط کار باید توسط کارفرما تهیه و در اختیار کارگران قرارگیرد.

ماده 26: استفاده از وسایل محافظت فردی متناسب با نوع کارتوسط کارگران الزامی است.

ماده 27: جعبه کمک های اولیه با امکانات متناسب با نوع کار باید در محل های مورد نیاز تصفیه خانه تعبیه گردد.

ماده 28: افراد شاغل در تصفیه خانه باید متناسب با نوع کار به طور منظم تحت آزمایش های پزشکی قرارگیرند.

ماده 29: کلیه بخش های تصفیه خانه باید دارای نور متناسب با محیط کار باشد.

ماده 30: در مخازن و فضاهای بسته استفاده از سیستم روشنایی بیش از 24 ولت ممنوع است.

ماده 31: استفاده از چراغ قوه دارای بدنه فلزی در تصفیه خانه ممنوع است.

ماده 32: وسایل اعلام و اطفای حریق متناسب با نوع کار باید در قسمت های مختلف تصفیه خانه پیش بینی و نصب گردد.

ماده 33: کلیه قسمت های تصفیه خانه باید قابل شستشو باشد.

ماده 34: رانندگی با سرعت بیش سی کیلومتر در ساعت در محوطه تصفیه خانه ممنوع است.

ماده 35: شنا کردن در مخازن، حوضچه ها، کانال ها و دریاچه های تصفیه خانه ممنوع بوده و باید علائم ممنوعیت شنا در اطراف آنها نصب گردد.

ماده 36: کاشت درخت در محدوده مخازن، حوضچه ها، آدم روها و کانال ها به منظور جلوگیری از صدمه ریشه درختان به پایه ها و دیواره ها ممنوع است.

ماده 37: تصفیه خانه باید مجهز به وسایل ارتباطی مناسب و آماده به کار برای مواقع اضطراری باشد.

ماده 38: کلیه واردکنندگان، فروشندگان، عرضه کنندگان، تعمیرکاران و بهره برداران دستگاه ها و تجهیزات مشمول این آیین نامه مکلف به رعایت قوانین و مقررات ایمنی و حفاظتی می باشند.

ماده 39: مسئولیت رعایت مقررات این آیین نامه برعهده کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به دلیل عدم توجه کارفرما به الزامات قانونی مکلف به جبران خسارت می باشد.

فصل سوم : ضد عفونی

ماده 40: نصب دستگاه خنثی سازی در تصفیه خانه هایی که از گاز کلر برای ضدعفونی استفاده می کنند الزامی است.

ماده 41: حمل و نقل سیلندرهای گاز باید توسط وسایل مکانیکی مناسب و به صورت ایمن انجام شه و انداختن و غلطاندن سیلندرها ممنوع است.

ماده 42: قرار دادن سیلندر گاز ضدعفونی در داخل حوض یا مخزن آب و ریختن آب برروی قسمتی از آن که چکه میکند ممنوع است.

ماده 43:سیلندرها و مخازن گاز ضدعفونی باید از نظر وزن ضخامت دیواره، خوردگی، حفره، فرورفتگی، بریدگی و خراش همواره براساس استاندارهای ملی مورد بازدید قرار گرفته و در صورت غیر استاندارد بودن از چرخه مصرف خارج و معدوم شود.

ماده 44: قرار گرفتن سیلندرهای گاز کلر در نزدیکی اتر، آمونیاک بدون آب، هیدروکربن ها مانند گازهای سوخت و نفت، گریس معمولی و گازوئیل یا هر ماده قابل اشتعال دیگر و نیز سایر گازهای تحت فشار ممنوع می باشد.

ماده 45: سیلندرهای گاز ضدعفونی باید دارای کلاهک محافظ شیر بوده به طوری که حین جابجا کردن و نگهداری در جای خود بسته باشد.

ماده 46: سیلندرها و مخازن گاز ضدعفونی باید مطابق قوانین و مقررات موجود دارای لوح مشخصات بوده و تحت بازرسی و آزمون های ادواری قرار گرفته و نتایج آن در پرونده مربوطه ثبت و نگهداری گردد.

ماده 47: سیلندر محتوی کاز ضدعفونی نباید در مجاورت شعله آتش گرما و سرمای شدید بخار، رطوبت زیاد نور خورشید باشد.

ماده 48: محل استفاده و نگهداری سلیندهای گاز ضدعفونی در تصفیه خانه نباید در جهت وزش باد غالب باشد .

ماده 49: به منظور خنثی سازی گاز کلر در زمان نشت از سیلندر وجود حوضچه محتوی آب آهک اشباع در نزدیکترین محل نگهداری و استفاده آن الزامی است.

ماده 50 : بازدید نظافت، سرویس و در مدار قراردادن سیلندرهای گاز ضدعفونی باید توسط بیش از یک نفر انجام گیرد.

ماده 51: محوطه تزریق گاز و محل نگهداری سیلندرها باید از یکدیگر جدا باشد.

ماده 52: محوطه تزریق و محل نگهداری سیلندرهای گاز باید از ساختمانهای دیگر جدا بوده و فاصله ایمن داشته باشد.

ماده 53: وجود کیت ایمنی در تصفیه خانه هایی که از گاز کلر استفاده می شود الزامی است.

ماده 54: دستگاه تولید گاز ازن باید در فضای ایمن و مجزا از ساختمان ها دیگر بوده و دارای تهویه مناسب باشد.

ماده 55: دستگاه تولید گاز ازن و محل تزریق آن به جریان آب یا فاضلاب باید از لحاظ تشعشعات و نشت کاملا ایمن باشد.

ماده 56: در محل هایی که از اشعه برای ضد عفونی آب یا فاضلاب استفاده می شود باید علائم هشداری و وسایل اعلام میزان اشعه نصب گردد.

ماده 57: در محل هایی که گاز ضدعفونی کننده استفاده و نگهداری میگرددو یا در فرآیند کار، گاز قابل انفجار تولید می شود باید از تاسیسات الکتریکی و تجهیزات ضد جرقه استفاده نمود.

ماده 58 : نصب وسایل اعلام نشت گاز مجهز به چراغ و علائم هشداردهنده صوتی در محوطه تزریق و نگهداری سیلندرهای گاز الزامی است.

ماده 59: کلیدهای قطع جریان برق، گاز سیستم های تهویه باید علاوه بر داخل در بیرون از محل تزریق گاز و نگهداری کپسول های نیز نصب گردد.

ماده 60: درب محوطه تزریق گاز باید به بیرون باز شده و دستگیره آن از نوع اضطراری باشد.

ماده 61: محوطه تخلیه، بارگیری، اتصال، جداسازی، جابجایی مخازن، دستگاه های مولد تبخیر کننده ها، تجهیزات و تاسیسات گاز کلر باید حداقل 25 متر از محوطه عمومی و افراد متفرقه فاصله داشته باشد.

ماده 62: برای خارج نمودن سیستم ضد عفونی از فرآیند کار باید اقدامات ایمنی لازم جهت جلوگیری از نشت گاز و اشعه صورت گیرد.

ماده 63: نصب هواکش مکنده مقاون به خوردگی و متناسب با محل نگهداری و محوطه تزریق گاز کلر در ارتفاع 20 سانتیمتری از کف و هواکش دمنده در نزدیکی سقف الزامی است.

فصل چهارم : نمونه برداری و آزمایشگاه

 

 

ماده 64 : مشخصات مواد مورد استفاده در آزمایش ها باید روی ظرف آنها عنوان گردد.

ماده 65: مواد شیمیایی باید از محل مورد استفاده جدا و تحت شرایط ایمن نگهداری شود.

ماده 66: مواد خطرناک و سمی باید در محفظه های قفل دار دارای علائم هشداردهنده و دور از دسترس افراد متفرقه نگهداری شود.

ماده 67: مواد شیمیایی مایع و خطرناک باید به طوری چیده شون که امکان سقوط آنها وجود نداشته باشد.

ماده 68: استفاده از ظروف شیشه ای ترک دار و شکسته در آزمایشکاه ممنوع بوده و باید این ظروف سریعا از آزمایشگاه خارج و معدوم شود.

ماده 69: استفاده از دهان برای مکش مایعات از ظروف آزمایشگاهی ممنوع بوده و باید از وسایل مناسب این کار استفاده شود.

ماده 70: آماده سازی و اختلاط موادی که تولید بخار و گاز مضرر می نماید باید زیر هود و با تهویه مناسب انجام گیرد .

ماده 71: در پایان هر شیفت کار باید محیط آزمایشگاه تمیز گردیده و مواد زائد و پسماندها با توجه به برگه اطلاعات ایمنی مواد به صورت مناسب دفع شود.

ماده 72: سطوح کار، کف و دیوار اتاق های که در آنها مواد شیمیایی مصرف میشود باید مقاوم و قابل شستشو بوده و دارای کفشور متصل به مجاری فاضلاب باشد.

ماده 73:خوردن و آشامیدن هنگام کار با مواد شیمیایی کار در آزمایشگاه و نمونه برداری آب و فاضلاب ممنوع است.

ماده 74: استعمال دخانیات در آزمایشگاه محل اختلاط و آماده سازی مواد شیمیایی و محل تولید و مصرف گاز ممنوع است.

ماده 75: نمونه برداری در قسمت های مختلف تصفیه خانه باید بوسیله شیرهای نمونه برداری و یا روش مطمئن دیگر انجام گیرد.

ماده 76: ریختن مواد زائد شیمیایی بر روی هم و به مجاری فاضلاب قبل از خنثی سازی ممنوع است.

ماده77: سیلندر گاز مورد استفاده در دستگاه های آنالیز شیمیایی باید ازباب نشتی و شرایط محیطی کنترل شده و بطور مناسب مهار گردد.

ماده 78: در تصفیه خانه ها برای توقف، انحراف جریان بصورت موقت، انجام تعمیرات اضطراری و یا بازدید باید تمهیدات و پیش بینی های لازم اتخاذ گردد.

ماده 79: در هنگام کاردر مخازن، لوله ها و کانال های سربسته باید جریان ورودی قطع گردیده و یا از طریق مسیر کنار گذر منتقل شود.

ماده 80: هنگام کار با دستگاه واتر جت حضور افراد در منطقه عملکرد دستگاه ممنوع است.

ماده 81: مخازن، کانال ها آدم روها حوضچه ها و سایر تاسیسات تصفیه خانه باید از استحکام لازم برخودار باشد.

ماده 82: در صورت نیاز به سوزاندن رسوبات داخل مخازن، این عمل باید با استفاده وسایل متناسب با کار و به صورت ایمن انجام گیرد.

ماده 83: محل نگهداری پودر کربن (زغال فعال) باید جهت جلوگیری از وقوع انفجار ایمن گردد.

ماده 84: تصفیه خانه های که در فضای باز قرار ندارند باید دارای راه های خروج اضطراری و سیستم تهویه موثر باشد.

ماده 85 : پس از قطع عملکرد دستگاه های دارای سیستم انتقال دهنده نیرو و مواد توسط کلید توقف اضطراری، شروع بکار مجدد آن بایستی به وسیله کلید راه انداز اصلی و به صورت دستی انجام گیرد.

ماده 86: در هر شیفت کاری در تصفیه خانه تعداد بهره برداران باید حداقل 2نفر باشد.

ماده 87: چنانچه سوزاندن گازهای حاصل از فرآیند تصفیه خانه اجتناب ناپذیر باشد مکان سوزاندن آن در روی زمین باید حداقل 5/7 متر از ساختمان تصفیه خانه، تاسیسات و ابنیه دیگر فاصله داشته باشد.

ماده 88: استفاده از شعبه برای آب کردن یخ اطراف و زیر در پوش مجاری فاضلاب و دریچه فضاهای بسته که احتمال انتشار گاز های قابل شتعال و انفجار وجود دارد ممنوع است.

ماده 89: در محیطی که گاز یا مایعات قابل اشتعال و انفجار وجود دارد استفاده از شعله و هر وسیله ای که به هر نحوی تولید جرقه کند ممنوع است.

ماده 90: ورود به فضای بسته باید تنها توسط افراد صلاحیت دار و با استفاده از وسایل ایمن و حسگرهای گاز فردی صورت گیرد.

ماده 91: قبل از ورود و در حین کار در فضای بسته باید با تجهیزات مناسب میزان گازها و بخارات سمی و مضر اندازه گیری شده و در صورت مجاز بودن مبادرت به انجام و ادامه کار گردد.

ماده 92: ورود به فضای بسته قبل از تهویه موثر ممنوع است.

ماده 93: مخازن و فضاهای بسته باید برای جلوگیری تجمع گاز و بخارات دارای مجاری خروج و سیستم تهویه مناسب باشد.

ماده94: در هنگام جوشکاری یا کار گرم که احتمال انتشار گازهای قابل انفجار و اشتعال از دریچه ها و مجاری فاضلاب به محیط کار وجود دارد باید دریچه ها و مجاری مربوطه را پوشاند.

ماده 95: در صورت نیاز به انجام تعمیرات، سرویس، بازدید و رسوب زدایی در مخازن، حوضچه ها و کانال ها در زیر آب یا فاضلاب باید این کار توسط افراد ماهر دارای گواهینامه غواصی و با استفاده از تجهیزات غواصی مناسب انجام گیرد.

ماده96: تعبیه وسایل هوادهی برای مکان های نظیر آدم روها، چاک ها، گودال ها و تلمبه خانه های خشک و مستغرق که کمبود اکسیژن وجود دارد در هنگام کار الزامی است.

ماده 97: در مکانهای که گاز تولید می شود وجود وسایل ایمن جهت مهار شعله به همراه شیرهای قطع اتوماتیک لازم و ضروری است.

ماده 98: درب مخازن تولید و ذخیره مواد شیمیایی باید به گونه ای باشد که امکان سقوط افراد در آنها وجود نداشته و یا دارای دریچه های قفل دار باشد .

ماده 99: دریچه ورودی مخازن و فضاهای بسته باید قفل دار بوده و در غیر از زمان تعمیر، بازدید، سرویس  و نظافت بسته باشد.

ماده 100: دریچه مخازن و فضاهای بسته باید به گونه ای مهار گردد که در هنگام کار مانع افتادن و برگشتن آن نشود.

ماده 101: اطراف یا روی کانال ها، مخازن روباز، حوضچه ها، آدم روها و دریچه ها باید حفاظ و یا پوشش مناسب نصب گردد.

ماده 102: اطراف دستگاه فیلتر پرس باید دارای حفاظ مناسب باشد.

ماده 103: نصب نردبان یا دستگیره دائمی در دیواره داخلی حوضچه ها و مخازن الزامی است.

ماده 104: سیستم و شیرهای اطمینان مخازن تحت فشار باید به نحوی تعبیه گردد که خطر برخورد افراد با آنها وجود نداشته باشد.

ماده 105: در هنگام کاردر مخازن کانال ها و فضاهای بسته باید یک نفر با وسایل ارتباطی مناسب و آماده به کار در بیرون از این اماکن برای هماهنگی و نظارت حضور مستمر داشته باشد.

ماده 106: استفاده از جلیقه نجات برای افرادی که در اطراف وروی کانال ها، مخازن، حوضچه ها، آدم روها و دریچه ها کار می کنند الزامی است.

ماده 107: وسیله نجات مناسب و مطمئن باید در کنار کانال ها، مخازن، حوضچه ها، آدم روها و دریچه ها وجود داشته باشد.

ماده 108: وسایل و دستگاه های تنفس مصنوعی قابل حمل باید همواره در دسترس موجود باشد.

ماده 109: دستگاه تشخیص کمبود اکسیژن باید به چراغ و آلازم هشدار دهنده مجهز بوده و در محل مربوطه تعبیه گردد.

ماده 110: مواد زائد شیمیایی بایستی با توجه به برگه اطلاعات ایمنی مواد در ظروف مناسب و ایمن ریخته شده و سپس بطریق مناسب دفع شود.

ماده 111: مواد شیمیایی مورد استفاده در تصفیه خانه باید دارای برگه اطلاعات ایمنی مواد بوده و در اختیار قسمت های ذیربط قرار گرفته و تمهیدات لازم برای مقابله با خطرات آنها صورت پذیرد.

ماده 112: برای انجام کار، باید جایگاه کار ایمن در کلیه قسمتهای تصفیه خانه تعبیه گردد.

 

 

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت تصفیه فاضلاب های شهری و صنعتی