قانون حق دانستن «اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی»

قانون حق دانستن «اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی»

« Right to know »

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 18

منابع:
سایت ایمنی و بهداشت حرفه ای كانادا (CCOHS)
سایت اتحادیه كارگران آمریكا (CWA)

تهیه و تنظیم: مهندس رضا میرزایی

فهرست مطالب:

1- قانون حق دانستن

• مقدمه
• طرح مکتوب کارفرما در زمینه دستیابی به استاندارد «حق دانستن»
• برچسب ها
• برگه اطلاعات ایمنی و مواد شیمیایی

2- برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS)

• برگه اطلاعات ایمنی مواد چیست؟
• MSDS باید حاوی چه اطلاعاتی باشد؟
• نحوه مطالعه اطلاعات موجود در MSDS چگونه است؟
  • هویت محصول
  • محتویات خطرساز
  • مشخصه های فیزیکی و شیمیایی
  • اطلاعات مربوط به قابلیت انفجار و اشتعال
  • اطلاعات مربوط به قابلیت واكنش پذیری محصول
  • اطلاعات مربوط به خطرات بهداشتی

مقدمه:

اغلب کارگران اطلاعات کمی در زمینه مواد شیمیایی مصرفی، کار با آنها و خطرات حاصل از این مواد دارند. معمولاً ظروف حاوی این مواد و بسته بندی آنها نیز تنها حاوی کدها یا نام تجاری شان بوده و به سایر مشخصات ضروری، از جمله خواص شیمیایی و یا اطلاعاتی در زمینه سمی یا خطرناک بودنشان اشاره ای نمی گردد. در حالی که دانستن این موارد از حقوق ضروری کارگران می باشد. بر همین اساس، مطلب پیش رو با عنوان «حق دانستن» انتخاب شده است.

بر اساس استاندارد OSHA 29 CFR 1910/1200 یا استاندارد حق دانستن، کلیه تولیدکنندگان، واردکنندگان و توزیع کنندگان مواد شیمیایی موظفند اطلاعات لازم در مورد خطرات احتمالی این محصولات را در اختیار خریداران و کارفرمایانی که این مواد را از ایشان خریداری نموده اند، قرار دهند. بر همین اساس، کارفرمایان نیز موظف به فراهم آوردن زمینه های لازم جهت مطلع نمودن کلیه کارگران ذیربط، از خواص و خطرات مواد شیمیایی مصرفی می باشند.

هدف از تدوین این استاندارد، حصول اطمینان از آگاهی کامل کارکنان نسبت به خطرات مواد شیمیایی و همچنین اقدامات پیشگیرانه جهت محافظت افراد در مقابل وقوع حوادث ناگوار و یا بروز بیماریهای شغلی می باشد. بر اساس این استاندارد، اطلاعات مربوط به مواد شیمیایی خطرناک باید از چهار طریق در اختیار کارگران قرار گیرد:

1. کارفرمایان باید طرحی مکتوب از کلیه برنامه های خود در زمینه دستیابی به این استاندارد را تهیه کرده و در اختیار تمامی کارگران قرار دهند.
2. کلیه ظروف حاوی مواد شیمیایی خطرناک و بسته بندی آنها باید حاوی بر چسبی باشند که شامل اطلاعات اساسی و اولیه ای در مورد خطرات ماده مربوطه باشد.
3. کلیه ظروف حاوی مواد شیمیایی خطرناک باید حاوی MSDS باشند که شامل اطلاعات جزئی تری در مورد محتویات، اثرات غیر بهداشتی، نحوه حمل و … می باشد.
4. کارفرمایان باید اطلاعات و آموزش کافی را در اختیار تمامی کارگران و کارکنانی که با مواد شیمیایی در تماس هستند، قرار دهند.

بر اساس این استاندارد، خطرات شیمیایی از موادی حاصل می شود که منجر به بروز خطرات بهداشتی شوند و یا ایمنی فیزیکی افراد را تهدید نمایند. بنابراین، استاندارد حق دانستن، مواد شیمیایی خطرناک را به دو دسته تقسیم کرده است:

الف- مواد شیمیایی منجر به بروز خطرات بهداشتی
ب- مواد شیمیایی تهدید کننده ایمنی فیزیکی افراد در معرض تماس

دسته اول موادی هستند که بر اساس مطالعات و بررسی های صورت گرفته باعث بوجود آمدن اثرات غیر بهداشتی در کارکنان در معرض تماس گشته اند که در این مورد، هم بیماری های حاد و هم بیماریهای مزمن مدنظر می باشند. مهم ترین طبقه بندی صورت گرفته برای این نوع مواد در این استاندارد شامل موارد زیر می باشد:

الف- کارسینوژن ها (مواد سرطان زا)
ب- مواد خورنده
ج- مواد شیمیایی باسمیت بالا
د- مواد خفگی آور
ه- مواد محرک و التهاب آور
و- مواد آلرژن یا حساسیت زا
ز- مواد شیمیایی که باعث بروز اختلالاتی در اندام های مختلف از قبیل کبد، کلیه ها، سیستم عصبی، خون، شش ها و دستگاه تنفسی، دستگاه تناسلی، پوست و یا چشم ها می شود.

دسته دوم (یا مواد شیمیایی تهدید کننده ایمنی و فیزیکی افراد در معرض تماس)

مواد قابل اشتعال، قابل انفجار، ناپایدار و یا مواد با قابلیت واکنش پذیری بسیار بالا می باشند.

مواد شیمیایی با خصوصیات ذکر شده، باید بر چسب زده شده و همچنین همراه با MSDS باشند و کارگران نیز باید آموزش های لازم را درزمینه کار با این مواد خطرناک دریافت دارند. تولید کنندگان و یا وارد کنندگان مواد شیمیایی که احتمال خطرناک بودن آنها وجود دارد، موظف به ارزیابی این مواد و انجام آزمایشات لازم جهت حصول اطمینان از میزان خطر ساز بودن آنها می باشند و همچنین می بایست اطلاعات لازم را در اختیار خریداران قرار دهند. به این ترتیب کلیه کارفرمایانی که این مواد شیمیایی را مورد مصرف قرار می دهند، می توانند به ارزیابی ها و آزمایشات انجام گرفته توسط تولیدکنندگان استناد کرده و از تکرار مجدد این آزمایشات صرف نظر نمایند.

در هنگام انجام آزمایشات و ارزیابی مواد شیمیایی، هر گونه مدرک و دلیل علمی که نشان دهنده اثرات سوء بهداشتی این مواد بر افراد یا حیوانات مورد آزمایش می باشد، باید در برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) گزارش گردد. در این زمینه، مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نیز باید مدنظر قرار گیرد، زیرا موادی که بر حیوانات اثرات سوء دارند ممکن است بر انسانها نیز اثراتی را بر جای گذارند. کلیه موارد مشاهده شده در آزمایشات، باید بطور کامل و دقیق ذکر گردند؛ حتی اگر تولیدکنندگان مواد شیمیایی نیز وجود این خطرات را نپذیرند و تکذیب نمایند، موارد سوء و غیربهداشتی مشاهده شده توسط سایر منابع موثق نیز باید به اطلاع کارخانه یا شرکت تولیدکننده برسد و در صورت عدم پذیرش این موارد توسط شرکت فوق الذکر، تصمیم نهایی تعیین این مسئله که آیا این شرکت، کلیه اطلاعات ضروری را در اختیار خریداران و مصرف کنندگان قرار داده است یا خیر، بر عهده سازمان OSHA می باشد.

اغلب مواد مصرفی در محیط های کاری به شکل ترکیباتی از مواد شیمیایی متفاوت می باشد که این استاندارد در زمینه مواد مخلوط، موارد جداگانه را مدنظر می گیرد. اگر آزمایشات انجام شده بر روی کل ترکیب، صورت گرفته باشد، نتایج حاصله باید بصورت کامل گزارش شود؛ اما اگر آزمایشات بر روی تک تک مواد بصورت جداگان صورت پذیرفته و مواد به شکل ترکیبی مورد آزمایش قرار نگرفته باشند، تولیدکننده مواد شیمیایی باید اساس کار خود را بر این فرض بگذارد که در کل ترکیب حاصله، خطر تک تک مواد موجود که درصد وزنی بالاتر از 1% دارند، در نظر گرفته شود. بنابراین به عنوان مثال اگر مخلوطی شامل هر گونه ماده شیمیایی کارسینوژن (یا سرطان زا) و با درصد وزنی بیش از یک درصد باشد، این ترکیب احتمالاً سرطان زا خواهد بود.

2-1- طرح مکتوب کارفرما در زمینه دستیابی به استاندارد «حق دانستن»

هر کارفرما باید طرح مکتوبی در زمینه دستیابی به استاندارد «حق دانستن» را تهیه کرده و در این طرح، تمامی ملزومات جهت کسب استاندارد را ذکر نماید که این ملزومات شامل موارد زیر می باشد:

الف- سیستم های کاربردی جهت بر چسب زنی ظروف و محتویات مواد شیمیایی خطرناک
ب – روندهای کاربردی جهت به روز آوری اطلاعات مربوط به برچسب های مصرفی
ج – نحوه دسترسی و استفاده از MSDS
د – مشخص کردن افرادی جهت واگذاری مسئولیت آموزش کارکنان در زمینه های مربوطه به آنان
ه – نحوه و نوع آموزشی که برای افراد، مدنظر قرار می گیرد.
و – لیستی از محصولات خطرساز شناخته شده موجود در محل کار
ز – متد و روشی که کارفرما جهت آگاه سازی کارگران از خطرات مشاغل مختلف بویژه کار در سیستم های کانال کشی، لوله کشی و … بکار می گیرد.
ح – روندهایی که کارفرما جهت کسب اطلاعات از پیمانکاران بخش های مختلف و در زمینه شناسایی خطرات موجود در مشاغل مربوطه بکار می برد.

مورد اخیر از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد، زیرا ممکن است کارگران در معرض خطرات مواد شیمیایی خاصی باشند که تحت کنترل کارفرمای دیگری می باشد. مهم نیست که این مواد توسط چه فرد یا افرادی در محیط کار وارد شده و مورد مصرف قرار می گیرد، در هر صورت کارفرما موظف به فراهم آوردن کلیه اطلاعات مربوط به مواد خطرساز برای کارگران می باشد. در مورد پیمانکارانی که بطور موقت در محیط کاری مشغول به فعالیت می شوند، شرط فراهم آوردن اطلاعات مربوط به مواد شیمیایی خطرساز مصرفی توسط آنها، باید در قراردادشان ذکر گردد.

طرح مکتوب ذکر شده باید در دسترس کلیه کارگران، نمایندگان آنها، اعضای کمیته های بهداشت و ایمنی، بازرسان کار و نیز نمایندگان اتحادیه کارگری قرار گیرد. همچنین اعضای اتحادیه کارگری یا کمیته های بهداشت و ایمنی موظف به بررسی همه جانبه و کامل این طرح، جهت حصول اطمینان از ذکر کلیه اطلاعات لازم و همچنین از اجرای صحیح این طرح توسط کارفرما می باشند.

3-1- برچسب (LABELS)

برچسب گذاری مواد شیمیایی در واحدهای بیمارستانی

کلیه ظروف و بسته بندی های محتوی مواد شیمیایی خطرناک باید حاوی بر چسب باشند. تولیدکنندگان مواد شیمیایی موظف به برچسب زنی ظروف مربوطه قبل از بسته بندی آنها بوده و کارفرمایان و مصرف کنندگان نیز موظفند کلیه ظروف محتوی مواد شیمیایی را که به کارگاهشان وارد می شود، از نظر داشتن این بر چسب ها مورد بررسی قرار دهند. ظروف حاوی مواد شیمیایی شامل بشکه ها، قوطی ها، جعبه ها، سیلندرها و ظروف استوانه ای، واگن ها و تانکهای حمل بار و … می باشد.

برچسب های تهیه شده توسط شرکت تولیدکننده باید شامل فاکتورهای چهارگانه زیر باشد:

الف- این بر چسب ها باید هویت ماده را بطور کامل مشخص نماید که ممکن است شامل نام شیمیایی، نام تجاری، شماره کد و … باشد. نام استفاده شده روی بر چسب باید در MSDS نیز ذکر گردد تا در زمان ارجاع متقابل، مشکلی حاصل نشود.

ب- بر چسب باید حاوی یک علامت هشدار خطر مناسب باشد که این علائم شامل اطلاعات مربوط به خطرات فیزیکی حائز اهمیت مثل پتانسیل بالقوه ماده جهت ایجاد آتش سوزی و انفجار و یا اطلاعات مربوط به خطرات بهداشتی مهم همانند تأثیرات سوء و بیماری های حاد و یا مزمن و یا اثرات مضر بر اندامهای مختلف بدن می باشد.

ج- ذکر این مطلب که «برچسب مربوطه حاوی کلیه اطلاعات مربوط به خطرات حاصل از این ماده نمی باشد، جهت کسب اطلاعات بیشتر به MSDS مراجعه شود.»، بر روی برچسب های ظروف از اهمیت بسیاری برخوردار است.

د- باید نام و آدرس تولیدکننده نیز روی بر چسب قید شود که در این مورد نیازی به ذکر اطلاعات غیرضروری و اضافی شرکت تولیدکننده نمی باشد.

استثنایی در زمینه برچسب زنی وجود دارد که شامل موارد زیر می شود:

1. در موارد خاصی از جمله سیستم های لوله کشی بجای استفاده از بر چسب بر روی ظروف حاوی مواد مصرفی، از سایر روشهای ذکر شده جهت تعیین ماهیت مواد استفاده می شود.
2. ظروفی که تنها برای حمل و نقل و جابجایی موقت مواد شیمیایی مورد مصرف قرار می گیرند و به عنوان ظرف اصلی حاوی مواد شیمیایی نیستند، لازم نیست برچسب های دائمی داشته باشند؛ ولی جهت آگاهی افرادی که این ظروف را جابجا می کنند، باید از برچسب های موقتی بر روی آنها استفاده شود.
3. ظروفی که بر اساس استانداردهای خاصی بر چسب زده می شوند (از جمله حشره کش ها و آفت کش ها) نیاز به بر چسب مجددی که بر اساس مواد این قانون می باشد، ندارند.

قبل از مصرف مواد و محصولات شیمیایی خریداری شده، اعضای کمیته بهداشت و ایمنی و همچنین اتحادیه های کارگری موظف به بررسی و مطالعه کلیه بر چسب ها، MSDS ها و سایر اسناد مربوطه می باشند. همچنین برآورد و ارزیابی خطرات بالقوه مواد شیمیایی نیز برعهده اعضای این کمیته ها می باشد.

4-1- برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی (MSDS)

MSDS باید برای کلیه تولیدات و مواد مصرفی خطرناک موجود در محل کار مورد مصرف قرار گیرد. تولیدکنندگان مواد شیمیایی یا واردکنندگان این مواد باید قبل از انبار و یا انتقال آنها، این موضوع را مورد کنترل و بازرسی قرار دهند. در مورد مواد شیمیایی ترکیبی و مخلوط نیز موظفند، MSDS را بطور جداگانه و تکی برای کلیه اجزای مخلوط در نظر بگیرند. بعد از ورود این مواد به محیطهای کاری، کارفرمایان مربوطه مسئول کنترل و نظارت بر وجود MSDS به همراه مواد شیمایی می باشند.

نظر به اهمیت MSDS، در بخش بعدی به طور جداگانه به این موضوع پرداخته می شود.

فصل 2 – برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS)

msds فارسی مواد شیمیایی

1-2- برگه اطلاعات ایمنی مواد چیست؟

برگه اطلاعات ایمنی سندی است که شامل اطلاعاتی در زمینه اثرات سوء حاصله از تماس با مواد شیمیایی و نحوه کار ایمن با آنها و همچنین خطرات احتمالی مواد شیمیایی در هنگام استفاده، انبار، حمل و نقل و جابجایی آنها بوده و نیز حاوی روندهای کاری و اقدامات فوری در هنگام وقوع خطر می باشد.

تهیه MSDS، جزء اصلی و ضروری در توسعه برنامه بهداشت و ایمنی در محیط های کاری است. اطلاعات موجود در MSDS توسط تولیدکننده محصول فراهم شده و جامع تر از مطالب موجود در بر چسب ها می باشد.

بطور کلی انتظار می رود که MSDS پاسخگوی سؤالات زیر باشد:

• خطرات این محصول شیمیایی چه می باشد؟
• چگونه می توان این محصول را بطور ایمن مورد مصرف قرار داد؟ و شیوه حمل و نقل و انبار صیحیح این مواد چگونه است؟
• در صورت عدم رعایت موارد و پیشنهادات ارائه شده در MSDS، وقوع چه خطراتی محتمل می گردد؟
• در صورت بروز حوادث حاصل از این مواد، چه اقدامات فوری باید انجام گیرد؟
• چگونه می توان علائم بروز بیماری های حاصل از تماس بیش از حد را تشخیص داد؟

2-2- MSDS باید حاوی چه اطلاعاتی باشد؟

موارد و مشخصه هایی که باید در MSDS ذکر گردد، شامل موارد زیر می باشد:

1. اطلاعات مربوط به محصول شامل: نام و هویت آن، نام تولیدکننده و یا واردکننده محصول، آدرس و تلفن تماس در مواقع ضروری و اورژانسی
2. محتویات خطرناک محصول
3. اطلاعات و معلومات فیزیکی مربوط به محصول
4. اطلاعات مربوط به خواص آتش گیری و یا قابلیت انفجار
5. خواص سمی و یا اثرات غیربهداشتی
6. اطلاعات مربوط به واکنش پذیری آن با سایر مواد
7. اقدامات ضروری در زمینه پیشگیری از خطرات احتمالی
8. کمک های اولیه
9. اطلاعات مربوط به اقدامات مقدماتی در هنگام شروع به کار با این مواد

همچنین ممکن است در موارد خاصی و بسته به نوع ماده شیمیایی مصرفی، اطلاعات دیگری نیز مورد نیاز باشد. امروزه اطلاعات موجود در MSDS مورد مصرف کارفرمایان، کارگران، ناظران، بازرسان، کارشناسان بهداشت و ایمنی، پزشکان، پرستاران و همچنین نیروهای اورژانس می باشد؛ بنابر این جهت حصول اطمینان از اینکه کلیه کاربران می توانند اطلاعات مدنظر را در اسرع وقت مورد استفاده و بهره برداری قرار دهند، موارد ذکر شده در MSDS باید خوانا، دقیق و قابل فهم برای عموم باشد.

کلیه کارگران باید قبل از شروع به کار با مواد شیمیایی، MSDS را ملاحظه نموده و با موارد نه گانه فوق آشنا شوند. البته ممکن است قالب بندی MSDS ها با یکدیگر متفاوت باشد، اما مشخصه های نه گانه فوق باید در کلیه آنها قید شود.

وجود هیچ جای خالی در MSDS مجاز نمی باشد و کلیه اطلاعات مورد نیاز باید در محل خاص خود ذکر گردد. برگه های MSDS باید درکلیه شیفت های کاری در دسترس کارگران قرار گیرد، بطوری که در مواقع نیاز تمامی آنها امکان دستیابی به اطلاعات آن را داشته باشند. به این منظور، کارفرما می تواند رونوشت هایی از MSDS تهیه کرده و در اختیار کارگران، اعضای کمیته بهداشت و ایمنی و اتحادیه کارگری قرار دهد.

در مورد محصولاتی که فاقد MSDS می باشند، تا زمانی که کارخانه تولیدکننده یا شرکت واردکننده این مواد، در زمینه تهیه MSDS اقدام ننموده اند، باید از مصرف آنها اکیداً جلوگیری بعمل آید که مسئولیت این امر برعهده کارفرما می باشد.

پس از گذشت سه سال، اطلاعات موجود در MSDS، باید توسط شرکت تولیدکننده مورد بازنگری قرار گیرد و در صورت لزوم، اطلاعات جدید به آنها افزوده شود. اگر پس از پایان دوره سه ساله، اطلاعات جدیدی در مورد محتویات در دسترس نمی باشد، تولیدکننده، MSDS را مرور کرده و تاریخ بازنگری و مرور را بر روی آن حک می نماید که مسئولیت کنترل به روزآوری اطلاعات موجود در MSDS در دوره های سه ساله، بر عهده کارفرما می باشد.

3-2- نحوه مطالعه اطلاعات موجود در MSDS:

1-3-2- بخش I – هویت محصول :

این بخش به معرفی محصول و تولیدکننده آن می پردازد. نام محصول که در این بخش مشاهده می شود باید مشابه نامی باشد که بر روی برچسب ظرف محتوی آن و همچنین در لیست مواد خطرساز به چشم می خورد. در این بخش نام تولیدکننده، آدرس، تلفن تماس در مواقع اضطراری و تاریخ تولید محصول نیز قید می گردد.

2-3-2- بخش II – محتویات خطرساز:

این بخش یکی از مهمترین قسمت های MSDS می باشد. کلیه محتویات شیمیایی با خواص خطرناک باید در این قسمت لیست شوند. در مقابل هر ماده خطرناک، حدود مجاز تماس با آن نیز باید ذکر گردد. میزان حدود مجاز تماس بر اساس استانداردهای گوناگون، متفاوت می باشد. بر اساس استاندارد OSHA می توان حدود مجاز تماس را بر حسب PEL ذکر نمود که واحد آن نیز PPm و یا m3/mg (میلی گرم بر متر مکعب) می باشد. همچنین تهیه کنندگان MSDS می توانند این حدود را بر حسب TLV نیز ذکر نمایند که البته تا حدودی مشابه PEL می باشد، اما TLV بر اساس استاندارد ACGIH است. سازمان NIOSH هم حدود مجاز REL را در نظر می گیرد. در هر صورت حداقل میزان یکی از حدود مجاز تماس استاندارد باید در مقابل مواد خطرناک ذکر شود.

مورد دیگری که می توان در این بخش آورد، درصد محتویات موجود می باشد. اگر درصد مواد حاوی، مشخص نگردد، تشخیص اینکه آیا کلیه محتویات لیست شده اند یا خیر، کار مشکلی خواهد بود. همچنین بدون درصد محتویات، ارزیابی دقیق میزان خطرساز بودن مواد موجود غیرممکن به نظر می رسد، به همین دلیل بهتر است کارفرمایان از تولیدکنندگان مواد شیمیایی تقاضا کنند تا درصد کلیه محتویات را در MSDS ذکر نمایند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ فرق MSDS با SDS چیست؟

⇐ آموزش کامل MSDS

⇐ MSDS فارسی مواد شیمیایی