سازماندهی كار با كامپيوتر
سازماندهی كار با كامپيوتر
Organization working with computer
افرادي كه مدت نسبتاً زياد با كامپيوتر كار ميكنندممكن است ناراحتي هايي از قبيل سردرد 1، كمر درد 2 يا ناراحتي هاي اندام فوقاني 3 ،گردن، شانه، و احساس ناراحتي در چشم را تجربه كرده باشند. تجربيات و شواهد علمي نشان ميدهد كه اين قبيل
ناراحتي ها در رابطه با ماهیت كار با كامپيوتر نمي باشد بلكه ريشه در چگونگي استفاده از كامپيوتر و متعلقات آن دارد. به بيان ديگر اگر ايستگاه كار به خوبي طراحي و سازماندهي شود و كاربران آموزش هاي لازم را ببينند، اين قبيل ناراحتي ها وجود نداشته يا بسيار كم خواهد بود.
اگر براي كاربران كامپيوتر وسايل و ايستگاه هاي كار مناسب تدارك ديده شود و آنها هم اين وسايل را، آنطور كه بايد، بكار ببرند، مي توان از بسياري مسائل و مشكلات فوق الذكر ممانعت بعمل آورد. البته اين موضوع فقط خاص سازمان هاي اداري نمي باشد بلكه براي صنايعي هم كه تشكيلات اداري دارند و براي مراقبت و كنترل عمليات توليد خود از اطاق هاي كنترل استفاده مي نمايند نيز كاملاً صدق مي كند.
قبل از انتخاب هرگونه تجهيزات براي ايستگاه كار، بايد ديد كه چه افرادي در آن ايستگاه كار مشغول به فعالیت خواهند شد و به انجام چه وظايفي خواهند پرداخت . فقط با تشخيص نيازهاي افراد و نوع كار است كه مي توان يك ايستگاه كار مناسب را طراحي و تجهيز نمود.
1-4 صندلی
صندلي عامل كليدي براي تأمين وضعيت بدني خوب در يك پست كار مي باشد. به همين دليل فقط بايد از صندلي هاي طراحي شده اختصاصي براي هر كار استفاده نمود. يك صندلي ساده اما خوب طراحي شده براي پرسنل اداري بسيار مناسب تر از صندلي هاي بسيار پيچيده مي باشد.
صندلي بايد درجاتي از انعطاف پذيري و قابليت تنظيم را داشته باشد. هر گونه تنظيم بايد به آساني در وضعيت نشسته امكان پذير باشد.
احتمالاً پشتي صندلي 1 مهمترين قسمت آن مي باشد. پشتي صندلي بايد قابليت تنظيم به سمت جلو و عقب را دارا بوده و مستقلاً بتواند در ارتفاع تنظيم شود (يعني بدون تغيير ارتفاع صندلي بتوان پشتي آن را در جهت بالا و پائين حركت داد). همچنين تكيه گاه كمري بايد قابليت حركت به بالا و پائين در داخل پشتي صندلي را داشته باشد، مانند برخي صندلي ها كه در ماشين هاي سواري وجود دارند. به طور خلاصه يك صندلي خوب بايد ويژه گي هاي زير را داشته باشد.
- وسايل تنظيم بايد به آساني در دسترس و قابل استفاده باشند.
- به كاربران بايد آموزش كامل چگونگي استفاده از صندلي داده شود و همچنين بايد به آنها آموخت كه چه وضعيت هاي بدني براي آن نوع كار مناسب است.
- بهتر آن است كه پشتي صندلي جداگانه قابليت تنظيم در ارتفاع را داشته باشد.
- قسمت حمايت كننده ي كمر (تكيه گاه كمري) از پشتي صندلي بايد به گونه اي تنظيم شود كه بطور دقيق منطبق بر گودي ناحيه ي كمر باشد.
- تكيه گاه هاي ساعد نبايد مانع از نزديك شدن كاربر به سطح كار شوند، در صورت برخورد با چنين موردي بايد آنها را از صندلي جدا كرده و استفاده نكرد.
- اگر لازم است صندلي تكيه گاه ساعد داشته باشد، بايد از نوعي استفاده شود كه در ارتفاع و در عرض (طرفين صندلي) قابل تنظيم باشد.
- براي تأمين ثبات و پايداري بيشتر بايد از صندلي هاي پنج ستاره استفاده نمود.
2-4 ميزها
نبايد تصور شود كه يك ميز سطحي است كه فقط تعدادي اشياء و لوازم روي آن قرار مي گيرد. قبل از تصمي مگيري در مورد اينكه چه ميزي براي يك كار و محيط بخصوص مناسب است، بايد جنبه هاي مختلفي را به شرح زير در نظر گرفت.
ارتفاع سطح كار تا اندازه اي مشخص كننده ي وضعيت بدني است كه كاربر در پست كار اختيار مي كند. ارتفاع استاندارد براي يك ميز غير قابل تنظيم 720 ميليمتر است. اين ارتفاع عبارت است از ارتفاع اندازه گيري شده از كف تا سطح روي ميز . تهيه كنندگان اين نوع ميزها احتمالاً ادعا دارند كه اين ارتفاع براي هم ه ي كاربران مناسب و قابل قبول است. اما ادعاي آنها مي تواند قابل اعتراض باشد، مثلاً يك كاربر خيلي قد بلند كه مجبور خواهد بود براي دستيابي به ميز كار، خود را به سمت جلو متمايل سازد، احتمالاً درجاتي از كمر درد را احساس خواهد كرد. براي كاربران قد بلندتر بايد ميزهايي با ارتفاع بيشتر در نظر گرفت تا بتوانند در وضعيت عمودي تري به انجام كار بپردازند (در كوتاه مدت، براي افزايش ارتفاع ميز مي توان از قطعات چوبي يا سيماني كه به دقت در زير پايه ها قرار داده مي شوند استفاده كرد). تهيه منحني ابعاد مربوط به جمعيت كاربران و انتخاب ميز بر اساس نيازهاي ويژه ي آنها از اهميت خاصي برخوردار است.
در انتهاي ديگر منحني افرادي وجود دارند كه قد آنها كوتاهتر از ميانگين قد كاربران مي باشد. ميزهاي كار استاندارد براي اين گروه آنقدر بلند مي باشند كه تقريباً هميشه احساس ناراحتي كرده و آنها را نامناسب مي دانند . اين مشكل را مي توان با تنظيم صندلي در ارتفاع برطرف نمود و اگر لازم باشد مي توان براي آنها تكيه گاه پا نيز تهيه نمود.
در تئوري اينطور به نظر مي رسد كه با تهيه ي ميزهاي قابل تنظيم در ارتفاع مشكلات احتمالي در ارتباط با اندازه ي قد افراد حل خواهد شد، چرا كه ارتفاع ميز را مي توان بر اساس ابعاد افراد تنظيم نمود . هزينه طراحي و ساخت هم لزوماً سرسام آور نخواهد بود. اما براي افرادي كه كار توليدي انجام مي دهند تفاوت كمي بين ميزهاي با ارتفاع ثابت و قابل تنظيم وجود دارد.
يكي از بزرگترين مشكلاتي كه كاربران وسايل نمايشگر تصويري (DSE-Display screen equipment) با آن روبرو هستند اين است كه سطح ميز آنها به اندازه ي كافي بزرگ نيست كه گنجايش همه ي وسايل و مدارك مربوط را داشته باشد. در نتيجه، كاربران مجبور مي شوند كه صفحه نمايش، صفحه كليد، تلفن و وسايل ديگر را طوري روي ميز قرار دهند كه گنجايش ميز به آنها اجازه مي دهد، نه آنطوري كه بايد قرار گيرند . چيزي كه تقريباً عموميت دارد اين است كه صفحه نمايش در گوشه ي سمت چپ يا راست ميز قرار گرفته و كاربر مجبور است كه در هنگام استفاده از آن صورت خود را به يك طرف برگرداند، كه پيامد آن اغلب گردن درد مي باشد. سر در حدود 5 كيلوگرم وزن دارد، از اينرو ماهيچه هاي گردن و شانه در طول روز وظيفه اي سخت را بر عهده دارند، چرا كه سر بايد دائماً بين محل قرار گرفتن صفحه كليد در روبروي كاربر و صفحه نمايش در گوشه ي ميز در حال چرخش باشد. بعضي از كاربران فكر مي كنند كه گوشه ي ميز محل مناسبي براي قرار دادن صفحه نمايش است، زيرا آنها تقريباً هميشه صفحه كليد را در آنجا ديده اند.
پهناي ميز بايد گنجايش كافي براي قرار دادن صفحه نمايش و صفحه كليد را در يك راستا در جلو كاربر داشته باشد و همچنين فاصله ي ديد مناسب براي او را تأمين نمايد. صفحه نمايش نبايد به كاربر خيلي نزديك باشد، در غير اين صورت مي تواند باعث سردرد و خستگي چشم شود. بعنوان يك راهنماي عمومي، صفحه نمايش بايد تقريباً به اندازه ي طول دست كشيده تا نوك انگشتان كاربر از او فاصله داشته باشد، البته كاربر بايد در وضعيت مطلوب و كاملاً راحتي روي صندلي اش نشسته باشد.
ميز بايد به اندازه اي وسيع باشد كه كاربر بتواند همه ي وسايل و لوازم مربوط به كارهاي محوله را روي آن قرار دهد (نه فقط وسايل مربوط به كار DSE). بنابراين اگر كار محوله نياز به رجوع به تعداد زيادي مقاله و منابع ديگر دارد، بايد ميز گنجايش كافي براي آنها را داشته باشد؛ بدون اينكه براي كاربر وضعيت كاري محدود و تنگي را ايجاد نمايد. ممكن است كه لازم باشد دو محدوده ي كار مشخص به شكل L سازماندهي شود.
قرار دادن كشو در زير ميز ها موجب كاهش آزادي حركت كاربران شده و آنها را وادار مي كند كه فقط در جاي مشخصي در پشت ميز قرار گيرند و از آنجايي كه كاربران معمولاً از تمامي سطح ميز استفاده مي كنند، مجبورند كه براي دستيبابي به قسمت هاي بيروني تر ميزها بدن خود را تحت كشش قرار دهند، چرا كه كشوها مانع از حركت آنها در آن جهت مي شوند. اثرات ناشي از حركات تكراري براي رسيدن به اشي ائي كه در گوشه ي انتهاي ميز قرار دارند مثلاً گوشي تلفن را نبايد ناديده گرفت. ممكن است مردم به سادگي اين واقعيت را ناديده بگيرند كه فعاليت هاي جنبي پيرامون يك كار، مثلاً كار با صفحه كليد، مي تواند روي رفاه و آسايش كاربران اثرات سوء داشته باشد.
اگر قرار است ميزها تعويض شوند، بايد توجه نمود كه براي كاربران كشوهايي كه خود پايه هاي متحرك دارند و از ميز جدا هستند تهيه نمود . بديهي است كه اين گونه كشوها را نبايد همانند كشوهاي قبلي در زير ميز و خارج از ديد قرار داد. اين سري كشوها بايد در ناحيه ي بيروني ميز قرار داده شوند بطوري كه آزادي حركت كاربر در طول ميز تحت الشعاع قرار نگيرد. يكي ديگر از فوايد قرار دادن كشوها در چنين موقعيتي اين است كه بدين ترتيب سطوح اضافي ديگري ايجاد مي شود كه مي توان اشيائي را كه فضايي از ميز را اشغال كرده اند ولي بطور منظم از آنها استفاده نمي شود را روي آن سطوح قرار داد.
به ندرت اتفاق م يافتد كه مشتري در موقع انتخاب ميز به زير آن نگاه كند . نقايص مربوط به سطح زيري ميز معمولاً پس از خريداري شدن و انتقال آنها به دفاتر و در موقع استفاده، آشكار مي شود.
بعضي از ميزها داراي يك قاب ضخيم هستند كه در طول لبه ي اصلي جلوي ميز نصب شده است. در نتيجه زماني كه كاربر مي خواهد خودش را به جايگاه اصلي د ر پشت ميز نزديك كند. ممكن است زانوهايش به قاب مذكور برخورد كند . ايده آل اين است كه ميزهاي انتخاب شده فاقد قاب در ضلع روبروي كاربر باشند.
بسياري از ميزها داراي قاب هاي استتار كننده 1 هستند (در اصل براي تأمين درجاتي از پوشش براي خانم هايي كه موقع انجام كار دامن مي پوشند طراحي شده اند). عواملي از قبيل افزايش تعداد كاربران مرد و استفاده از ميزهايي كه پشت در پشت قرار گرفته اند، يا ديواره هاي جدا كننده داشته يا در مقابل ديوار قرار گرفته اند باعث شده است كه اين قبيل ميزها عموميت چنداني نداشته باشند. بيشتر قاب هاي استتار كننده طوري طراحي شده اند كه تا كف ادامه ندارند و معمولاً فضايي براي قرار دادن پا در زير آنها پيش بيني شده است. وقتي كه كاربر مي خواهد پاهاي خود را روي هم بيندازد، قاب به منزله ي مانعي در مقابل ساق پاها عمل مي كند. افزون بر اين، با وجود اينكه بسياري از اين قاب ها به لبه ي ديگر ميز كه از كاربر فاصله دارد نزديك مي باشند، اما در دورترين نقطه ي ممكن از كاربر قرار نگرفته اند، در نتيجه فضاي زير ميز كاهش مي يابد.
فضاي در دسترس زير ميز اغلب به طرق ديگر از قبيل قرار دادن كيف هاي دستي، جعبه هاي مواد، كلاسورها، پرونده ها و غيره نيز كاهش مي يابد. بايد امكانات كافي جهت نگهداري و ذخيره ي چنين وسايلي براي كاربران تأمين و در اختيار آنها قرار گيرد و همچنين بايد كاربران را ترغيب نمود تا وسايل خود را به روش مناسب در محفظه ها، قفسه ها و كابين هاي مخصوص ذخيره و نگهداري نمايند. به طور خلاصه يك ميز خوب بايد ويژه گي هاي زير را داشته باشد.
- ميزها چه با ارتفاع ثابت و چه از نوع قابل تنظيم براي سطوح مختلف، زماني مناسبند كه آسايش و راحتي كاربران را تأمين كنند. كاربران خيلي قد بلند ممكن است نياز به ميزهاي ويژه اي داشته باشند.
- سطح يك ميز بايد به اندازه ي كافي بزرگ باشد تا بتوان صفحه نمايش و صفحه كليد را با رعايت استانداردهاي ديگر، در راستاي يك محور و بطور دقيق روبروي كاربر قرار داد، در مواردي كه تايپيست هاي حرفه اي در حال تايپ متن ها مي باشند مي توان صفحه نمايش را از جلو كاربر كنار زده و گيره اوراق را بجاي آن يعني در پشت صفحه كليد منتقل نمود.
- صفحه نمايش بايد در ارتفاع و فاصله اي از كاربر مستقر شود كه امكان ديد راحت را براي او فراهم كند (ارتفاع و فاصله هر دو بايد توسط كاربر تائيد شوند).
- بايد فضاي كافي در جلوي صفحه كليد و روي سطح ميز كار وجود داشته باشد تا كاربر بتواند موقعي كه با صفحه كليد كار نمي كند مچ دست هايش را براي استراحت روي آن قسمت قرار دهد.
- تهيه كشوهاي پايه دار و مستقل از ميز بايد مورد توجه قرار گيرد (كشوهاي نصب شده در زير ميز آزادي حركت را محدود مي كنند). كشوهاي پايه دار نبايد در زير سطح ميز قرار گيرند.
- كشوهاي متصل شده به ميزها بايد به نحو مناسبي نگهداري شوند.
- كاربران بايد تعداد اقلام نگه داري شده در كشوهاي خود را كاهش دهند.
- ميزها بايد داراي سيستم هاي نگهداري كابل مخصوصي باشند كه به آساني قابل استفاده بوده بتوان مجدداً از آنها استفاده نمود.
- ميزها بايد داراي لبه هاي گرد و مدور باشند.
- سطح زيري ميزها بايد باعث ناراحتي كاربر نشود، مثلاً قاب هاي ضخيم و مزاحم در زير سطح ميز و صفحات استتار كننده نامناسب م يتواند راحتي كاربران را به مخاطره اندازد.
- در فضاي زير ميز نبايد كيف دستي، كلاسور، پرونده و چيزهايي از اين قبيل قرار داد، در اين خصوص بايد امكانات مناسبي فراهم شود.
3-4 زيرپایی ها (Footrests)
عدم پيش بيني زيرپايي يا زيرپايي هاي نامناسب پديده اي رايج است . بعنوان قاعده اي كلي، زماني كه يك كاربر از ميز كار استفاده مي كند و صندلي خود را به طرز صحيح تنظيم كرده است اما نمي تواند كف پاي خود را به درستي روي كف محل كار قرار دهد احتياج به زيرپايي دارد. به افرادي كه پس از تنظيم صندلي مي توانند بطور طبيعي كف پاي خود را روي زمين قرار دهند نبايد زيرپايي داده شود (در چنين حالتي، بالا آمدن پاي كاربر باعث مي شود كه ساق پا طوري قرار گيرد كه زانوها بالاتر از باسن قرار گيرند كه پيامد آن ممكن است ايجاد نقاط فشاري در كفل ها باشد.
يك زيرپايي با ارتفاع ثابت نيز ممكن است براي همه مناسب نباشد. زيرپايي ها بايد قابليت تنظيم در ارتفاع را داشته باشند تا بتوانند شرايط راحتي براي انواع پاها را فراهم نمايند. اگر محدوديت بودجه مطرح نباشد، بايد زيرپايي هاي داراي مكانيسم بادي (كه مكانيسم تنظيم ارتفاع در آنها شبيه به صندلي هاي قابل تنظيم مي باشد) تهيه شود، همچنين مكانيسم ايجاد شيب در آنها نيز بايد پيش بيني شود.
سطح زير پايي تا جايي كه امكان دارد بايد وسيع باشد تا كاربر بتواند در موقع انجام كار در طول ميز آزادانه حركت كند و روكش زيرپايي بايد از مواد غير لغزنده ساخته شود.
4-4 گيره هاي اوراق (Document holders)
معمولاً مي توان كاربراني را مشاهده كرد كه در حال وارد كردن اطلاعات از روي ورق هايي هستند كه روي سطح ميز و در كنار صفحه كليد قرار گرفته اند. در نتيجه آنها قسمت زيادي از وقت خود را صرف نگاه كردن به پايين و روي ورق ها و سپس به طرف بالا و صفحه نمايش مي كنند و اين عمل به دفعات تكرار مي شود . در چنين حالتي، حركت و چرخش دائمي براي نگاه كردن به صفحه نمايش كه در جاي مناسب قرار داده نشده است و فشاري كه ماهيچه ها متحمل مي شوند تا سر دائماً بطرف بالا و پايين حركت كند، همگي خسته كننده خواهند بود. افزون بر اين ها، هر وقت كه كاربر نگاه خود را از صفحه نمايش به ورق ها معطوف مي كند، چشم ها بايد تطابق خود را تغيير دهند، بدين ترتيب بار كار اين قبيل كاربران افزايش مي يابد.
تهيه و استفاده از گيره ي اوراق بايد به گونه اي باشد كه نياز به حركت سر و تطبيق دوباره ي چشم ها را حذف نمايد. هدف بايد قرار دادن ورق ها در همان ارتفاع و فاصله از كاربر باشد كه صفحه نمايش قرار دارد. در اين صورت سر مجبور به حركت به طرفين نمي باشد. فقط ديد چشم ها از طرفي به طرف ديگر معطوف خواهد شد و بدين ترتيب نيازي به تطبيق دائمي و مجدد آنها بين دو نقطه ي متفاوت نخواهد بود . براي اجراي اين روش كار، بايد گيره ي اوراق قابليت تنظيم در ارتفاع را داشته باشد، يا بايد به گونه اي باشد كه بتوان آن را در محلي خاص به صفحه نمايش وصل نمود.
5-4 ملزومات ديگر
ديگر لوازم ايستگاه كار شامل تكيه گاه ه اي مچ، بازوهاي دستگاه نمايشگر ديداري، زير ماوسي، و فيلترهاي صفحه نمايش مي باشند:
تكيه گاه هاي مچ (Wrist rests): معمولاً طول آنها به اندازه ي طول لبه ي جلويي صفحه كليد است و روي سطح ميز و در جلو آن قرار مي گيرند. آنها معمولاً از موادي نرم از قبيل پارچه يا
لاستيك ساخته مي شوند و مخصوصاً زماني كه از صفحه كليدهاي قديمي و ضخيم تر استفاده مي شود مفيدتر خواهند بود؛ زيرا كه آنها سطح يكنواختي را از روي صفحه كليد تا سطح ميز ايجاد مي كنند. كاربران نبايد در حالي كه مچ ها روي اين قسمت هستند با كليدهاي صفحه كليد كار كنند. در صورتي كه بخواهند بدين شيوه عمل كنند بايد انگشتان خود را با فشار و تحت كشش به كليدها برسانند كه پيامد آن ايجاد ناراحتي هاي اندام فوقاني خواهد بود. اين تكيه گاه ها فقط بايد براي حمايت و نگهداري دست ها در فاصله ي بين دوره هاي كاري مورد استفاده قرار گيرند.
زير ماوسی ها (Mouse mats): براي كمك به حركت راحت ماوس و به حداقل رساندن محدوده ي حركت آن طراحي شده اند. انواع ابري آن بسيار مؤثر تر از انواعي هستند كه سطوح صاف
و براق دارند.
فيلترهاي صفحه نمايش (Screen filters): اين فيلترها براي كنترل ميزان انعكاس نور و خيره گي صفحه نمايش طراحي شده و استفاده از آنها در حال افزايش است. اگرچه اين هدف هميشه بر آورده نمي شود ولي در حقيقت آنها مي توانند گرفتاري هاي ديگري ايجاد نمايند. بعضي مواقع فيلترها آثار انگشتان يا آثار باقي مانده از پارچه هاي تنظيف را نمايان تر مي كنند
كه خود مي توانند بعنوان محر كهاي بصري محسوب شوند. بسياري از كاربران بدرستي نمي دانند كه آنها بايد هم فيلتر و هم صفحه نمايش را مر تباً در دوره هاي زماني مشخصي تميز نمايند. در نتيجه، كثيفي اين سطوح باعث مي شود كه كاربران نتوانند براحتي صفحه نمايش را ديده و مطالب را قرائت نمايند . در هر دو مورد ميزان كار چشم ها افزايش مي يابد.
6-4 محل استقرار ايستگاه كار كامپيوتر
اينكه چطور يك ايستگاه كاري در يك اتاق مستقر شود ممكن است روي ميزان راحتي كه يك كاربر كامپيوتر در هنگام كاركردن تجربه خواهد كرد اثر بگذارد . قرار دادن ميز مستقيماًً در جلو پنجره يك اشتباه رايج است. در اين صورت كاربر با دو منبع نور متباين يعني نور شديد بيرون و نور كم صفحه نمايش روبرو خواهد بود اگرچه ممكن است فكر شود كه در حين كار كردن توجه آنها فقط به اطلاعات صفحه نمايش است، اما در واقع چشم ها با دو منبع نور متباين كه در ميدان بينايي قرار گرفته اند سروكار داشته و بايد با آنها تطابق پيدا كنند. در نتيجه بار كاري چشم ها افزايش يافته كه خود منبعي براي خستگي آنها است.
پشت به پنجره نشستن هم مي تواند باعث بروز مشكلاتي شود . از آنجايي كه شعاع هاي نوراني از بالاي شانه هاي كاربر به صفحه نمايش برخورد مي كند روشنايي بيش از حد و خيره گي در آن ظاهر مي شود. در اينجا هم، گرچه ظاهراً توجه كاربر فقط به صفحه نمايش است، ولي چشم هاي كاربر با ديگر محرك هاي موجود در محدوده ي بينايي تطبيق پيدا مي كند. مغز اطلاعات زايد را فيلتر مي كند بدون اينكه كاربر متوجه شود كه اين كار انجام شده است، مخصوصاً اگر كاربران شديداً روي كار خود تمركز داشته باشند. در هر صورت هر گونه بار كاري اضافه براي چشم ها باعث افزايش احتمال خستگي در آنها مي شود.
در ايستگاه هاي DSE ايده آل اين است كه صفحه نمايش طوري قرار گيرد كه پهلوي آن بطرف پنجره باشد. اما اين كار در فضاهاي كوچك و با ارزش كه تعداد زيادي افراد مجبورند در يك فضاي محدود و نزديك به هم كار كنند و همچنين در دفاتري كه از دو يا سه طرف پنجره دارند غير ممكن است. پرده ها و ديگر موانع محدود كننده ي نور ممكن است اين قبيل مشكلات را كنترل كنند اما لزوماً آنها را حذف نخواهند كرد. بعلاوه در يك دفتر طرح باز، كاربراني كه اين قبيل نورها مي تواند روي كار آنها اثر منفي بگذارد ممكن است تحت فشار وارده از طرف همكاران خود پرده ها را باز نگه داشته و عليرغم ميلشان از پيامدهاي مربوط رنج ببرند . فيلترهاي صفحه نمايش در چنين شرايطي مفيد خواهند بود.
محل استقرار ايستگاه كار در رابطه با چراغ هاي روشنايي مصنوعي نيز از اهميت خاصي برخوردار است. اگر كاربران طوري قرار گيرد كه چراغ ها مستقيماً در جلو آنها واقع شوند، ممكن است خيره گي ايجاد شود چرا كه نور چراغ ها مستقيماً به چشم آنها مي تابد. اگر نور از پشت سر بتابد باز هم ممكن است خيره گي ايجاد شده يا باعث بوجود آمدن نقاط براق و تابان در صفحه نمايش مي شود. ايده آل اين است كه آنها در محلي واقع در بين منابع نور مستقر شوند. در صورتي كه صفحه نمايش نور خيره كننده و شديدي داشته باشد مي توان منبع خيره گي را پيدا نمود. بدين ترتيب كه آينه ي كوچكي را روي آن قسمت صفحه نمايش نگه داشته و منبع مورد نظر را پيدا كنيم.
7-4 چگونگي استفاده از ايستگاه كار كامپيوتر
1-7-4 وضعيت بدني نشسته
مهم اين است كه كاربر در هنگام كار وضعيت بدني مناسبي داشته باشد تا بتواند از وسايل و تجهيزات ايستگاه كار آنطوري كه مي بايست استفاده نمايد . راحت ترين وضعيت بدني براي كاربر صفحه كليد حالتي است كه ارتفاع آرنج هم سطح با A S D F رديف مياني كليدهاي مربوط به نويسه ها باشد كه از سمت چپ با نويسه هاي شروع مي شود. براي دستيابي به چنين وضعيتي كاربر بايد ارتفاع صندلي خود را تنظيم نمايد. هدف نوعي از وضعيت بدني است كه در آن، بازوها بطور طبيعي از پهلو ها آويزان هستند، طوري كه زاويه ي آرنج 90 درجه و ساعد ها هم موازي با كف باشند. در چنين شرايطي، مچ دست، ساعد و آرنج در راستاي يك محور قرار مي گيرند (شكل زیر). در مواقع كار با صفحه كليد اگر مفاصل مچ دست ها در حالت طبيعي و مستقيم باشند و اين حالت در طول دوره ي كاري حفظ شود، احتمال مبتلا شدن كاربر به ناراحت يهاي اندام فوقاني بسيار كم خواهد بود.
پس از تنظيم ارتفاع صندلي بايد به وضعيت پاها و را ن ها توجه نمود . اگر مشاهده شود كه پاها بخوبي روي كف قرار نگرفته يا لبه ي جلويي صندلي بافت هاي سطح زيري ران ها را تحت فشار قرار مي دهد، در اين حالت بايد از زير پايي استفاده نمود.
ابتدا بايد شيب پشتي صندلي را تنظيم نمود و سپس ارتفاع آن را (تنظيم شيب صندلي روي موقعيت نهايي تكيه گاه كمري اثر مي گذارد). هدف اين است كه كاربر در وضعيتي عمودي اما راحت بنشيند. سطح نشيمنگاه، نبايد كاملاً س خت و محكم باشد.
كاربران بايد با آزادي كامل، در صورت احساس نياز، بتوانند صندلي را د ر ابعاد مختلف تنظيم تا براي خود وضعيت بدني مناسبي فراهم آورند.
2-7-4 آموزش
آموزش ناكافي، موفقيت بكارگيري تجهيزات هر ايستگاه كاري را تحت الشعاع خود قرار مي دهد. كم نيستند تعداد كاربراني كه از تجهيزات كاري پست كار خود استفاده نابجا مي كنند. اگر چگونگي، استفاده از وسايل تنظيم پارامترهاي يك صندلي به
كاربران آن آموزش داده نشود، احتمال اينكه آنها بتوانند در طول روزكاري وضعيت بدني مناسبي به خود گرفته و راحت باشند بسيار كم خواهد بود . كاربران بايد چگونگي استفاده از ايستگاه كار خود را كاملاً آموزش ببينند و از طريق روش هاي مناسب سرپرستي به رعايت دستورالعمل هاي مربوط به روش صحيح نشستن در پست كار تشويق شوند.
3-7-4 استراحت هاي كوتاه مدت
تمامي كاربران كامپيوتر، صرف نظر از نوع كاري كه انجام مي دهند، بايد در حين انجام كار استراحت هاي كوتاه مدتی داشته باشند. گرچه، در بسياري از دفاتر اداري در اين زمينه برنامه ي قابل انعطافي وجود دارد، بطوري كه افراد مي توانند به گونه اي از اين وقفه هاي كاري استفاده نمايند كه با نوع كار و وضعيت كاري آنها تطبيق بيشتري داشته باشد. انعطاف پذيري اين واقعيت را در پي خواهد داشت كه بسياري از كاربران براي اينكه بتوانند كار خود را به موقع تمام كنند، بي وقفه به كار ادامه داده و فرصت هاي استراحت را از دست خواهند داد. گرچه ممكن است به نظر آيد كه توقف كار در دوره هاي زماني مشخص به كارآئي انسان لطمه وارد مي كند، اما در واقع اين روش كاركردن باعث افزايش كارايي انسان مي شود . استراحت هاي كوتاه مدت از شروع خستگي و رو به زوال گذاشتن تدريجي اجراي كار در طول روز جلوگيري مي كند. در مورد تعداد، مدت زمان و نظم و ترتيب اين دوره هاي استراحت، در فصلي از كتاب تحت عنوان سازماندهي و طراحي كار، به تفصيل بحث مي شود.
4-7-4 استفاده از ماوس
گله و شكايات افرادي كه از ماوس استفاده مي كنند پيوسته افزايش يافته است. با شرايط مرتبط پيرامون استفاده از ماوس، جاي تعجب نيست كه كاربران آن از درد و ناراحتي شكايت داشته باشند:
- آموزش چگونگي استفاده از ماوس رايج نيست و عادات مربوط به آن مدت طولاني تكرار مي شوند.
- بسياري از افراد در موقع استفاده از ماوس از تشكچه ي مخصوص استفاده نمي كنند كه خود اين موضوع باعث افزايش حركت دست و بازو مي شود.
- مشخصاً ماوس در جايي دورتر از كناره هاي صفحه كليد قرار مي گيرد، در نتيجه كاربر مجبور مي شود براي دسترسي به آن دست و بازوي خود را تحت كشش قرار دهد.
- تعداد افرادي كه به آنها توصيه شده است در موقع استفاده و در دست گرفتن ماوس با حداقل فشار كار كنند بسيار كم هستند. در نتيجه، ممكن است آنها در مدت زمان طولاني ماوس را محكم در دست بگيرند. چنگش تكراري و توأم با اعمال نيرو مي تواند به ايجاد ULDs منجر شود.
آموزش نحوه ي صحيح استفاده از ماوس بايد به كاربران داده شود همانگونه كه براي هر نوع وسيله ي ديگري اين كار انجام مي شود. بايد به آنها توصيه شود كه:
• از يك تشكچه ي مناسب براي ماوس استفاده كنند؛
• تا جايي كه ممكن است ماوس را به خود نزديك نمايند؛
• فشار وارده به ماوس را در حين استفاده به حداقل ممكن برسانند؛
• در موقعي كه نياز نيست ماوس را رها كرده و دست خود را در حالت طبيعي تري قرار دهند؛
• وقتي از صفحه كليد استفاده نمي شود (مثلاً در موقع ويراش يك كار) كمي آنرا به كنار زده بطوري كه بتوانيد ماوس را به خود نزديكتر نمائيد.
در مواقعي كه كاربران در حال استفاده از ماوسي هستند كه به يك لپ تاپ (كامپيوتر كيفي) متصل است احتياج به مراقبت ويژه دارند . چرا كه اغلب ماوس را طوري وصل مي كنند كه مفصل مچ دست ناچاراً بيشتر ين انحراف را پيدا مي كند و نمي توان كار را به مدت طولاني ادامه داد . در بعضي از كامپيوتر هاي كيفي دكمه اي وجود دارد كه با نوك يكي از انگشتان بحركت در مي آيد و بدينوسيله مي توان كامپيوتر را فرمان داد. در اينجا هم، استفاده طولاني مدت مي تواند مسئله ساز باشد . در چنين شرايطي، توصيه براي استفاده از يك ماوس استاندارد و سازگار با كامپيوتر كيفي مي تواند كارساز باشد.
8-4 وظايف مديران و سرپرستان در رابطه با كاربران كامپيوتر
- مديران و سرپرستان بايد نظارت نمايند كه تجهيزات پست كاربا كامپيوتر از توع استاندارد بوده و با خصوصيات فرد كاربر تطبيق لازم را داشته باشند.
- تقسيم وظايف كاري به گونه اي باشد كه علاوه بر كار ورود داده ها به كامپيوتر، وظايف متنوع ديگري نيز به كاربران كامپيوترها محول شود.
- آموزش جهت ايجاد مهارت كار با صفحه كليد، به عنوان ابزاري كه احتمال وقوع آسيب به اندام فوقاني را كاهش مي دهد بايد مورد توجه قرار گيرد.
- بايد به كاربران اجازه داده شود تا در طول شيفت كاري استراحت هاي كوتاه مدت و منظم داشته باشند، يا در طول شيفت كاري به فعاليت هاي متنوعي بپردازند.
- به كاربران بايد آموزش داده شود تا از ماوس به روش مناسب استفاده نمايند و همچنين وضعيت هاي بدني مناسب با نوع كار را اتخاذ نمايند تا احتمال بروز ULD ها كاهش يابد.
- خانم هاي حامله، افرادي كه از صرع ، ي ا ديگر مشكلات بهداشتي از قبيل تحريكات و حساسيت هاي پوستي رنج مي برند بايد بتوانند در مورد مشكلات خود با افراد واجد شرايطي از سازمان بحث و گفتگو نمايند.
- در مواقعي كه لازم است از برنامه كار چرخشي استفاده شود .
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)